- از برجستهترین پژوهشگران تاریخ معاصر ایران:
دکتر «ماشاءالله آجودانی» ادیب، مورخ و نویسندهی ایرانی است که سال ۱۳۲۹ در آمل متولد شده است. او که از سال ۱۳۶۵ مقیم انگلیس است، کتابخانهی مطالعات ایرانی لندن را بنیان گذاشته و ریاست آن را نیز به عهده دارد. او در دانشگاه تهران، زبان و ادبیات فارسی خوانده و سپس دکترای خود را زیر نظر دکتر «محمدرضا شفیعی کدکنی» و با رسالهای تحت عنوان «بررسی تحلیلی و انتقادی شعر مشروطه» دریافت کرده است. نتیجهی سالها پژوهش دکتر آجودانی در قالب بیش از پنجاه مقاله و چند کتاب منتشر شده است. «مشروطهی ایرانی» که میتوان آن را مهمترین اثر نگارندهاش دانست، سال ۱۳۷۶ در لندن و چندی بعد، در ایران منتشر شد. دیگر اثر برجستهی آجودانی، «یا مرگ یا تجدد» نام دارد که دفتری است در باب شعر و ادب مشروطه. دیگر کتابهای مهم این نویسنده، «ایران، ناسیونالیسم و تجدد»، «هدایت، بوف کور و ناسیونالیسم» و «ایران در گذر روزگاران» هستند که عنوان آخر در گفتوگویی با «مسعود لقمان» نوشته شده است.
- چه معادلها دارد آزادی!
پیدایی مفاهیم جدید در عصر قاجار، عصر آشناییهای جدی ما با مدنیت و فرهنگ غربی، هم کلمات و تعبیرات تازهای بر ذخیرهی واژگان زبان فارسی میافزود، و هم مفاهیم کلمات و ترکیبات کهن را دستخوش تحول و دگرگونی میکرد. «وطن»، «دولت»، «ملت»، «ملی»، «آزادی»، «مساوات»، «عدالت»، «مجلس»، «قانون»، «حقوق» و دهها کلمهی دیگر، کمکم از معانی و مفاهیم پیشین فاصله میگرفتند و به مفاهیم و معانی تازهای به کار میرفتند که آن معانی و مفاهیم در گذشتهی فرهنگ و زبان ما سابقه نداشت. ما تجربهی مفاهیمی چون «حکومت ملی»، «مجلس ملی» یا «حکومت قانونی» و «مشروطه» را هم نداشتیم. این مفاهیم غربی و تجربیات مربوط به آنها هم نه در زبان ما وجود داشت و نه در تاریخ ما. مواد اصلی «مشروطهی ایرانی» طی سالهای مختلف فراهم آمده است. با توجه به اینکه مشروطیت در اساس به حکومت و شیوهی حکومت مربوط میشود، ناگزیر بخش مهمی از کتاب به بحث دربارهی حکومت و تلقی شیعه از حکومت اختصاص یافته است. از آنجا که یکی از بحثهای مهم نظری فقهای شیعه در دورهی قاجار به «ولایت فقیه» مربوط میشد، دامنهی بحث به موضوع «ولایت» در عرفان ایرانی نیز کشیده شده است.
- اثری کامل و روشنگر دربارهی مشروطیت و پیشزمینههای نظریهی ولایت فقیه:
کتاب از دو فصل کلی تشکیل شده است. فصل اول «قدرت و حکومت»، خود شامل ده بخش است که به این موضوعات میپردازد: «گذرگاه خشونت»، «تلقی شیعه از حکومت»، «ولایت فقیه در دورهی قاجار»، «وحدت تصوف و تشیع»، «مجتهدان طرفدار نظریهی ولایت فقیه»، «روحانیون و قدرت، روشنفکران و آزادی»، «اندیشیدن و آزادی»، «ملت و دولت»، «ملت و ملی» و «اختلاف ملت و دولت؛ مفهوم جدید ملت». آجودانی برای فصل دوم عنوان «از دفتر روشنفکری» را برگزیده و در نُه بخش، مباحث و مفاهیمی چون «در قلمرو ترس: عصر سنت و نوآوری»، «مشیرالدوله»، «مستشارالدوله»، «رشدیه و مدارس جدید»، «میرزا علیخان امینالدوله»، «افسانهی مَلکَم»، «در جستوجوی اصلیت مشروطه»، «بحران تجدد» و «اجتماعیون عامیون» را مورد بحث قرار میدهد.
- کتاب صوتی مشروطهی ایرانی:
نشر صوتی آوانامه طی همکاری با «نشر اختران»، کتاب صوتی «مشروطهی ایرانی» اثر دکتر «ماشاالله آجودانی» را با صدای «تایماز رضوانی» تولید و منتشر کرده است.