کتاب سارق روح نشر هورین

رسانه‌های نوین اطلاعاتی و در رأس آن اینترنت، موجب نوسازی فرآیندها اجتماعی است. این تکنولوژی تمام جنبه‌های زندگی مردم را تحت‌الشعاع قرارداده است. امروزه و در عصر حاضر که عصر تکنولوژی نام گرفته است، فضای سایبری که عمده‌ترین آن شبکه جهانی اینترنت می‌باشد، در هر خانه و خانواده‌ای جایگاه خود را پیدا کرده و تأثیر چشمگیری در شکل‌دهی فرهنگ، هویت و ارزش‌های اجتماعی بر جای گذاشته است. در جامعه امروز ما استفاده از فضای مجازی در میان همه گروه‌های اجتماعی اعم از زن و مرد و پیر و جوان، با سواد و بی سواد از جذابیت خاصی برخوردار است به‌گونه‌ای که استفاده از این تکنولوژی امری اجتناب‌ناپذیر گردیده و زندگی را برای کسانی که به آن خو گرفته‌اند دشوار می‌سازد.اینترنت نیز مانند هر تکنولوژی دیگر همراه با فواید بسیاری که در راستای پیشرفت جوامع دارد پیامدها و آثار نامطلوبی را نیز به همراه می‌آورد. هر خانواده ممکن است در معرض انواعی از آسیب‌های ناشی از فضای سایبری که گسترده‌ترین آن را اینترنت در بر می‌گیرد، قرار گیرد. برخی پژوهشگران در زمینه اثرات اینترنت و جهان مجازی روی ارتباطات انسانی و سرمایه اجتماعی خوشبین نبوده و بیشتر به بدبینی گرایش دارند. آن‌ها حتی اینترنت را بیش از هر رسانه دیگری به عنوان فاسد کننده و پوچ کننده زندگی روزمره مطرح می‌کنند زیرا اینترنت، افراد و سازمان ها را به فضای مجازی هدایت می‌کند که این فضا در مقابله با واقعیت قرار دارد. به نظر این پژوهشگران استفاده از اینترنت مانع توجه افراد به اجتماع واقعی می‌شود و تعاملات شبکه‌ای مردم از میزان ارتباطات حضوری و مستقیم آن‌ها پیشی می‌گیرد؛ اما این پیوندهای اینترنتی «به‌ندرت» به ترویج دوستی‌های عمیق، حمایت‌های عاطفی اثرگذار و ارائه کمک‌های مادی واقعی منتهی می‌شود. از این منظر، کار با اینترنت نه تنها زمان پرداختن به سایر فعالیت‌ها را کاهش می‌دهد بلکه توجه افراد را از محیط اطراف خود نیز باز می‌دارد. برخی مطالعات انجام شده درباره کاربران نیز بر این واقعیت صحه گذاشته‌اند که با افزایش استفاده از اینترنت، تماس‌های اجتماعی واقعی و خارج از شبکه کاهش می‌یابد. زندگی اجتماعی همان روابط و ارتباطات میان انسان‌ها است. تعامل افراد با یکدیگر و برقراری روابط اجتماعی به عنوان بستر مبادلات اجتماعی شرایط لازم برای دسترسی و تأمین منابع را فراهم می‌کنند. در واقع، شرط ضروری و لازم برای برخورداری از منابعی که به صورت مبادلات اجتماعی نیازهای ابزاری، اطلاعاتی و عاطفی افراد را تأمین می‌کنند، داشتن روابط اجتماعی است. اهمیت روابط اجتماعی و عوامل تأثیرگذار بر آن موجب شکل‌گیری مطالعات بسیاری در این خصوص شده است. شناخت آسیب‌هایی که ممکن است این روابط را تهدید نمایند تحقیقات بسیاری را به خود اختصاص داده است. یکی از این آسیب‌ها خطرات محتمل فناوری‌های نوین اطلاعاتی و ارتباطی بر این روابط می‌باشد. بعضی از مطالعات نشان داده‌اند که یکی از آثار وابستگی به اینترنت این است که افراد وابسته، زمان کمتری را با خانواده خود می‌گذرانند. از علائم این وابستگی، گوشه‌گیری اختلال در الگوی خواب، احساس نیاز به تنها بودن و فراموش کردن مسئولیت‌های خانوادگی است. از سوی دیگر، باید به این امر اذعان داشت که همین عامل انزوای اجتماعی باعث تشدید اعتیاد اینترنتی در بین افراد می‌گردد. بر اساس یافته‌های پژوهش معیدفر و همکاران (۲۰۰۷) آن دسته از افرادی که استفاده اعتیادی از اینترنت می‌کنند، احساس مسئولیت کمتری نسبت به جامعه و محیط پیرامون خود دارند، بیشتر دچار انزوای اجتماعی می‌گردند، دچار ناکامی تحصیلی و کاری بیشتری می‌شوند، از حمایت اجتماعی کمتری برخوردار می‌باشند و احساس خود ارزشی آنان نیز پایین‌تر است. از طرفی با توجه به اینکه تنظیم هیجان بخش مهمی از زندگی هر فرد را به خود اختصاص می‌دهد، تعجب‌آور نیست که آشفتگی در هیجان و عدم تنظیم هیجان می‌تواند منجر به اندوهگینی و حتی آسیب روانی- اجتماعی شود. یکی از هیجان‌هایی که در زندگی همه افراد نقش مهم و مؤثری دارد، هیجان خشم است. پرخاشگری، به عنوان یک مشکل شدید و رو به رشد در بین بعضی از گروه‌ها مانند نوجوانان، معتادین و... شناخته‌شده است. یکی از عواطف متداول در بین نوجوانان خشم است که بر اثر برخورد با مانعی که بر سر راه هدف آنان قرار گیرد، حاصل می‌شود و به پرخاشگری که یک واکنش عمومی به ناکامی امیال است منجر می‌گردد. مطالعات نشان داده است که پرخاشگری دارای عوارض جسمی، روانی و اجتماعی فراوانی است و موجب نشانگانی مانند احساس درماندگی، تنهایی، ناسازگاری اجتماعی، بی‌توجهی به حقوق و خواسته دیگران، زخم معده، میگرن، اختلال فشارخون، افسردگی، اضطراب و افت تحصیلی می‌گردد. افرادی که مشکلات رفتاری از جمله پرخاشگری دارند، نه تنها دارای نشانگان مرضی جسمانی مانند سردرد و دردهای معده‌ای- روده‌ای می‌باشند بلکه در انزوا و تنهایی به سر می‌برند و به خواسته‌های اجتماعی دیگران چندان توجهی ندارند. توانایی مدیریت هیجان‌ها باعث می‌شود که فرد در موقعیت‌هایی که خطر پرخاشگری بالا است از راهبردهای مقابله‌ای مناسب استفاده کند. به طور کلی افرادی که قادر به تنظیم هیجان خود می باشند در پیش‌بینی خواسته‌های دیگران توانایی بیشتری داشته و فشارهای ناخواسته دیگران را درک و هیجان‌های خود را بهتر مهار می‌کنند و در نتیجه پرخاشگری کمتری نشان می‌دهند. امروزه تغییرات عمیق فرهنگی در شیوه‌های زندگی، موجب آن شده که بسیاری از افراد در رویارویی با مسائل زندگی توانایی‌های لازم و اساسی را ندشته باشند و همین امر آن‌ها را در مواجهه با مسائل و مشکلات زندگی روزمره و مقتضیات آن آسیب‌پذیر ساخته است. یکی از این تغییرات به وجود آمدن اینترنت، وب‌سایت‌ها و نسل جدید این گروه یعنی شبکه‌های اجتماعی مجازی می‌باشد. در این رابطه امروزه کمتر کسی را می‌توان سراغ داشت که از شبکه‌های اجتماعی مجازی بی‌بهره باشد. این تکنولوژی با همه جوانب زندگی در ارتباط است. در عین حال، تکنولوژی‌ای که در عصر جدید ابراز وجود کرده چنان دامنه وسیعی دارد که بسیاری از مسائل آن هنوز در پرده ابهام قرار دارند. یکی از مسائلی که روان شناسان به آن پرداخته‌اند، اینترنت و شبکه‌های اجتماعی مجازی می باشند. از دیدگاه پژوهشگران اینترنت ابزاری است که از طریق ایجاد و فراهم آوردن فضایی مجازی برای ایجاد رابطه، افراد را از دردسر رو به رو شدن با دیگران و قرار گرفتن در وضعیت جهان واقعی رها سازد.... -از متن کتاب-