کتاب اتحاد استراتژیک جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه نشر انتشارات مرکز مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت امور خارجه

روابط ایران و روسیه تاکنون از منظر نظریه‌های مختلف روابط بین‌الملل مورد بررسی و تحلیل قرارگرفته است، لکن نخستین بار، در اثر حاضر از نظریه «موازنه تهدید» به دلیل تمرکز اساسی بر مفهوم «تهدید» و قابلیت بالای آن در توضیح عناصر حاکم بر روابط ایران و روسیه، استفاده می‌گردد. منطبق بر نظریه «موازنه تهدید»، در شرایط تهدید مشترک امریکا، ایران و روسیه یا بایستی سیاست دنباله‌روی از امریکا را اتخاذ کنند و یا اقدام به موازنه نموده و در جهت رفع تهدید، اتحاد بین دو کشور را در دستورکار قرار دهند. اصول و مبانی سیاست خارجی ایران و روسیه، رویکرد نخست را قاطعانه نفی می‌نماید لکن استراتژی دوم نیز محقق نگردیده است. اکنون پرسش اساسی آن است که موانع شکل‌گیری اتحاد استراتژیک جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه کدام‌اند. در پاسخ به این سؤال، فرضیه و پاسخ ابتدایی نگارنده آن است که برداشت متفاوت جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه از تهدید ایالات متحده امریکا مهم‌ترین دلیل عدم شکل‌گیری اتحاد استراتژیک دو کشور است. درعین‌حال، یکسان نبودن ایدئولوژی، فقدان نفوذ و لابی سیاسی سازمان‌یافته و نبود وابستگی عمیق اقتصادی و نظامی بین ایران و روسیه نیز عناصری هستند که سهمی تعیین‌کننده در عدم شکل‌گیری اتحاد استراتژیک ایران و روسیه ایفا می‌کنند.