کتاب پشت صحنۀ سیاسی جنگ 33 روزه نشر انتشارات شهید کاظمی

اهمیت این «پیروزی» وقتی آشکارتر می‌شود که بدانیم تا پیش از آن، اسرائیل چنان چهرۀ «پرجبروت» و «قدر قدرتی» از «ارتش شکست‌ناپذیر» خود به نمایش گذاشته بود، که کسب پیروزی بر این رژیم تبدیل به یک «عقده» برای برخی اعراب و مسلمانان شده و حتی کوچکترین موفقیت‌ها را «پیروزی» می‌نامیدند. به عنوان نمونه، یکی از فضاحت‌بارترین و سنگین‌ترین شکست‌های تاریخ معاصر، شکست مصر از اسرائیل در سال ۱۹۷۳ بود که نه تنها به نابودی تقریبا کل تجهیزات زرهی مصر انجامید و دو «سپاه» ارتش مصر (شامل چندین لشگر) را در محاصرۀ اسرائیل قرار داد (که با منت صهیونیست‌ها تا مدت‌ها به آنها آب و غذا داده می‌شد) بلکه از آن بالاتر، خطر سقوط حتی به خود قاهره نیز نزدیک شده بود. اما از آنجا که در روز نخست جنگ، مصری‌ها موفق شدند خط بارلِو را بشکنند از غرب کانال سوئز به شرق آن بروند، بدون توجه به نتیجۀ خفت‌بار نهایی، خود را پیروز جنگ اعلام می‌کردند و هر ساله سالگرد پیروزی در این جنگ را جشن می‌گرفتند! دست بر قضا در مراسم جشن نظامی سالگرد همین جنگ بود که انور سادات کشته شد. وقتی به این ضمیمه کنیم که در سال ۱۹۸۲، صهیونیست‌ها در لشگرکشی به لبنان ظرف چند روز به بیروت رسیدند، آن وقت بهتر درک خواهیم کرد که جنگ ۳۳ روزه چه عظمتی داشت. در این جنگ، حزب‌الله نه یک پیروزی توهمی، بلکه پیروزی عینی و خدشه‌ناپذیری به دست آورد که حتی خود صهیونیست‌ها برای بررسی علل این شکست فضاحت‌بار، کمیته‌ای تشکیل دادند که به نام کمیتۀ وینوگراد مشهور شد و هنوز هم با گذشت سال‌ها، رسانه‌ها و تحلیل‌گران این رژیم دربارۀ علل این شکست مطلب می‌نویسند. اسرائیلی که در سال ۱۹۸۲ تقریبا شبیه به یک مسافرت تفریحی خود را تا بیروت رساند، این بار در طول ۳۳ روز تقریبا نتوانست از روستاهای مرزی لبنان جلوتر بیاید. درحالیکه هدف ابتدایی جنگ، نابودی کامل حزب‌الله بود، این هدف با شکست‌های هرروزۀ میدانی مدام تقلیل پیدا کرد و ابتدا تبدیل شد به خلع سلاح حزب‌الله، سپس عقب‌نشینی حزب‌الله از جنوب لیتانی، سپس بیرون بردن سلاح حزب‌الله از جنوب لیتانی و ... . جالب آنکه دست آخر هیچ کدام از این اهداف محقق نشد و صهیونیست‌ها با تلفات سنگین بشری و خسارات مادی به تجهیزاتشان (از جمله تانک اسطوره‌ای مرکاوا که هر روزه چندین فروند از آن نابود می‌شد) مجبور به پذیرش آتش‌بس شدند. دربارۀ این جنگ و پیروزی عظیم، تا کنون بسیار کم گفته شده است. ابعاد نظامی و امنیتی این جنگ همچنان ناگفته‌های فراوانی دارد که می‌توان بی‌اغراق صدها کتاب دربارۀ آن نوشت. اما مظلوم‌ترین بخش این جنگ، بخش سیاسی آن است. عظمت پیروزی حزب‌الله در عرصۀ نظامی چنان چشم‌ها را به خود خیره کرده که بسیاری از ناظرین فراموش کرده‌اند این جنگ، فقط وجه نظامی نداشت و بخش مهمی از درگیری، در عرصۀ سیاسی دنبال می‌شد. خصوصا وقتی صهیونیست‌ها مطمئن شدند نمی‌توانند اهداف خود را در عرصۀ نظامی محقق کنند، به فکر افتادند تمامی خواسته‌هایشان را از طریق سیاسی به دست آوند. چیزی که به آنها کمک می‌کرد، از طرفی همراهی و پشتیبانی مطلق آمریکا و فرانسه (و بسیاری دیگر از کشورهای غربی) بود و از طرف دیگر، حضور جریان غربگرای لبنانی که شوربختانه، در اوج جنگ، سنگ دشمن را به سینه می‌زدند و حتی گاهی از اسرائیلی‌ها هم مواضع تندتری اتخاذ می‌کردند. با توجه به تمامی این نکات، بازخوانی عرصۀ سیاسی جنگ (که به لطف خداوند، در این صحنه هم پیروزی درخشانی نصیب مقاومت شد) یکی از ضرورت‌های زمین‌مانده در خصوص جنگ ۳۳ روزه است. کتاب حاضر، قصد دارد گوشه‌ای از همین بار را بردارد. نویسندۀ این روایت (یا به عبارت بهتر این «خاطرات») معاون سیاسی جنبش امل است. چنانکه در کتاب خواهیم دید، در طول جنگ و به دلیل وحشی‌گری صهیونیست‌ها و قصد جدی‌شان برای ترور سید حسن نصرالله، امکان اینکه دبیرکل حزب‌الله شخصا مذاکرات و بحث‌های سیاسی را (آن هم با آن حجم سنگین و مذاکرات متعدد و طولانی با طرف‌های مختلف) دنبال کند از دست رفته بود. در این فضا، به صورت طبیعی وظیفۀ مذاکرات به دوش نبیه بری (رئیس جنبش امل و رئیس مجلس لبنان) افتاد که نزدیک‌ترین هم‌پیمان حزب‌الله به شمار می‌رفت. پس از مدت کوتاهی، چنان عرصه بر سران مقاومت تنگ و دسترسی به آنها سخت شد و از طرف دیگر، نبیه بری چنان هنر و صلابتی در مذاکرات به نفع مقاومت نشان داد که سید حسن نصرالله، کلیۀ اختیارات مذاکراتی و تصمیم‌گیری از سوی حزب‌الله را به نبیه بری تفویض کرد و از آن لحظه به بعد، در سراسر روزهای جنگ، هم در سخنرانی‌های عمومی و هم در پیام‌های پشت صحنه، تمامی افراد را برای مذاکره به نبیه بری ارجاع می‌داد و حرف و تصمیم او را، حرف و تصمیم حزب‌الله می‌خواند. راوی با توجه به سمتش، که معاون سیاسی بری بوده، ارتباط تقریبا هر روزه با معاون سیاسی سید حسن نصرالله (حاج حسین خلیل) داشته (که به نوبۀ خود، رابط سید با نبیه بری محسوب می‌شده) و طبعا در جریان جزئیات اتفاقات پشت صحنۀ سیاسی جنگ قرار داشته است. او حالا آنچه در آن عرصه رخ داده بود و روایتی کاملا بکر از صحنۀ سیاسی جنگ ۳۳ روزه محسوب می‌شود را در این کتاب عرضه کرده است. این روایت در ابتدا به صورت چندقسمتی در روزنامۀ السفیر لبنان منتشر شد و سپس به صورت کتاب در آمد. نکته‌ای که بر اهمیت و ارزش این روایت می‌افزاید، آن است که با وجود انتشار عمومی این مطالب، حزب‌الله نه تنها کوچک‌ترین بخشی از آن را تکذیب نکرده، بلکه بخشی از اطلاعات کاملا خاص موجود در آن را (که با تکذیب طرف‌هایی از قبیل صهیونیست‌ها مواجه شده بود) به صورت رسمی تایید و از صحبت راوی حمایت کرده است. نکتۀ بسیار مهم دیگری هم در این کتاب وجود داشت (و اعتراف می‌کنم یکی از انگیزه‌های اصلی این بنده برای ترجمۀ کتاب، همین نکته بود)، اینکه در این کتاب با تصویری شگفت‌انگیز از غربگرایان داخلی لبنان مواجه می‌شویم که شباهت عجیبی با «بعضی‌ها» در داخل کشور خودمان دارند. وقتی این کتاب را می‌خواندم، و وقتی آن را ترجمه می‌کردم، و وقتی آن را بازخوانی می‌کردم، گویی در حال مرور تفکرات و مواضع برخی از نیروهای داخلی کشور خودمان بودم، همان‌ها که سیب و گلابی و آفتاب تابانشان برای کشور، فقط دستاورد وادادگی داشته، و همان‌ها که هنوز «تروریست‌های فرودگاه بغداد» را «جنتلمن‌های میز مذاکره» می‌بینند و منتظرند فرصتی فراهم شود تا بروند و با آنها عکس یادگاری بگیرند و به ریش «بی‌سواد»هایی که باید «بروند به جهنم» بخندند. از آنها بدتر، کسانی هستند که می‌خواهند این اقدامات را تئوریزه کنند و هنوز در رسانه‌ها و محافل خود از آن دفاع می‌کنند. با خواندن این کتاب خواهیم دید که غرب‌زده‌ها و آنها که برای عزت و سربلندی کشور خود (چه ایران، چه لبنان و چه هر جای دیگر) دلواپسی نداشته باشند، چه بر سر کشور می‌آورند و در اوج عزت و افتخار هم تلاش خواهند کرد با سیاه‌نمایی اوضاع، دستاوردهای محقق‌نشدۀ دشمن را محقق کنند. خلاصه آنکه این کتاب، به نوعی آینۀ تمام‌نمای اوضاع خود ماست، و هم آنچه در گذشته رخ داده را نشان می‌دهد و هم آنچه ممکن است در آینده رخ دهد. به قول حضرت امام در منشور روحانیت، «بگذارم و بگذرم و ذائقه‌ها را بیش از این تلخ نکنم». شرح این هجران و این خون جگر این زمان بگذار تا وقت دگر