قرآن کتاب همگانی مسلمانان و راهنمای حیات آنان است «اسْتَجِیبُوا لِلَّهِ وَلِلرَّسُولِ إِذَا دَعَاکُمْ لِمَا یُحْیِیکُمْ» اجابت کنید خدا و رسول را که شما را به آنچه حیاتتان میدهد فرامیخوانند. (انفال، آیه ۲۴) و سفارشات مکرر و مفصلی از جانب پیامبر و ائمه بر رجوع، استمداد و استفاده از قرآن شده است. «اِذَا التَبَسَت عَلَیکُمُ الفِتَنُ، کَقِطَعِ الَّیلِ المُظلِمِ فَعَلَیکُم بِالقُرآنِ» هنگامی که فتنهها شما را چون شب تار فراگرفت، پس به قرآن پناه آورید. (سفینه البحار. ج ۲. ص ۴۱۳)
اینجاست که ضرورت مییابد همه مسلمین به قرآن بازگشته و از آن برای زندگی و رفتار و اندیشه خود راهنما و الگو بگیرند. شیوههای تفکر و تحلیل و عمل از قرآن باشد. اگر سلیقهها بر عقیدهها، و خودگفتهها بر خداگفتهها سبقت بگیرند، نقطه اولیه انحراف ترسیم و تثبیت شده است و آنجاست که پیامبر گلایهمندانه میگوید: «إِنَّ قَوْمِی اتَّخَذُوا هَذَا الْقُرْآنَ مَهْجُورًا» قوم من قرآن را ترک گفتند. (فرقان. آیه ۳۰)
قرآن تنها کتاب مردگان، کتاب تشریفات و مراسم نیست، بلکه کتاب زندگان، کتاب هدایت به زندگی ایدهآل و پابرجا و استوار است. «إِنَّ هَذَا الْقُرْآنَ یَهْدِی لِلَّتِی هِیَ أَقْوَمُ وَ یُبَشِّرُ الْمُؤْمِنِینَ» این قرآن به آنچه قیام و استواری است هدایت میکند و مؤمنین را نوید میدهد. (اسراء. آیه ۹)
خواندن قرآن ثواب و اجر دارد، اما کیست که نداند بهرهگیری بیشتر، عمل به آن و کشف ضابطهها، قانونها و رهنمودهای الهی آن در جهت حل مسائل مختلف و ابعاد گوناگون زندگی دنیوی و اخروی است. که در این مسیر، قرآن خود بر ما پرتوافکنی کند.
در این نوشتار برآنیم تا به مقدار وسع، به تکلیف خود که تدبر در قرآن و رهنمود گرفتن از آن است عمل کنیم: «أَفَلَا یَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ» آیا در قرآن تدبر نمیکنند؟ (محمد. آیه ۲۴)