معرفی، خرید و دانلود کتاب رسائل البداء

بداء از آموزه‌هایی است که، در میان ادیان ابراهیمی و نیز مذاهب اسلامی، فقط به مذهب شیعه نسبت داده شده است؛ هرچند مطابق برخی از احادیث، خداوند هیچ پیامبری را به سوی امتی نفرستاد مگر اینکه از او خواست از امتش، دربارۀ اعتقاد به بداء، اقرار بگیرد و اعتقاد و التزام به بداء مرتبه‌ای از تعظیم و عبادت خداوند است که هیچ تعظیم و عبادت دیگری هم‌تراز با آن قرار نمی‌گیرد. قرآن کریم دربارۀ بداء به‌صراحت سخنی نگفته است اما بعضی از آیات قرآن کریم را بر این آموزه تطبیق داده‌اند. همچنین، باب البداء در کتاب الکافی کلینی، حاوی شانزده حدیث و در کتاب التوحید صدوق، شامل یازده خبر است. فراوانی این اخبار باعث شده است هم متکلمی چون شیخ مفید (ره) صریحاً بنویسد: «اگر این اخبار نبود، به بداء ملتزم نمی شدیم» و هم انکار بداء، از سوی کسانی چون خواجه نصیرالدین طوسی، حمل بر بی‌اطلاعی از این اخبار متواتر یا مستفیض شود. بداء‌نویسی در فرهنگ شیعی، در زمان حضور امامان معصوم ـ علیهم السلام ـ در قالب تألیف رساله‌هایی اغلب حدیثی بوده که اینک از آن‌ها، جز نامی در کتاب‌های رجالی و تراجم، باقی نمانده است. چنانکه گذشت، در قرن چهارم هجری هم، شماری از منابع مهم حدیثی شیعی حاوی باب البداء بوده است. در همین قرن و تا پیش از قرن هفتم هجری، در کتاب‌های کلامی شیعی معمولاً دربارهٔ ماهیت بداء و لزوم اعتقاد به آن و نیز تفاوت‌هایش با نسخ سخن گفته شده است. در کتاب‌های کلامی شیعی در قرن هفتم تا ظهور دورهٔ صفویه، در این باره صرفاً به تفاوت‌های نسخ با معنای لغوی بداء، ضرورت پرهیز از انتساب معنای لغوی بداء به خداوند و ضرورت انتساب نسخ به خداوند اشاره شده است. مقارن ظهور صفویه، بداء‌نویسی در فرهنگ شیعه شاهد دو اقدام چشمگیر بوده است؛ از سویی، با ظهور جریان اخباری‌گری، التفاتی ویژه به منابع حدیثی‌ـ اعتقادی شیعی باعث شد که احادیث بداء و شرح‌نویسی بر آن‌ها رونق بگیرد و از سوی دیگر، باب تألیف رساله‌های مستقل دربارهٔ بداء گشوده شد. به‌رغم اینکه تألیف این رساله‌های مستقل ممکن است فصل جدیدی در بداء‌پژوهی بگشاید؛ بیشتر این رساله‌ها به زیور طبع مزین نشده‌اند و در پاره‌ای موارد هم، نیاز به تصحیح مجدد داشته‌اند. مجموعهٔ رسائل البداء بر آن است که متن‌هایی مصحَّح و مورد اعتماد را از نسخه‌های خطی رساله‌های عربی و فارسی نوشته‌شده دربارهٔ بداء، در عصر صفویه و پس از آن، در اختیار نهد که زمینه‌های تحقیق دربارهٔ این آموزهٔ اعتقادی بیش از پیش فراهم آید. بر این اساس، در گام نخست، تصحیح چهارده رسالهٔ خطی در قالب پنج دفتر و تألیف درآمدی بر مجموعه عرضه می‌شود. اینک دفتر چهارم این مجموعه پیش روست که سه رساله را دربر می‌گیرد: ـ رسالهٔ فارسی بداء، منسوب به محمداشرف بن عبدالحسیب بن احمد بن زین‌العابدین علوی عاملی (ف: ۱۱۳۳ یا ۱۱۴۵ ق)؛ ـ رسالهٔ عربی البداء، نوشتهٔ محمدخلیل بن محمداشرف حسینی قائنی اصفهانی قزوینی (تألیف: پیش از ۱۱۳۴ ق)؛ ـ رسالهٔ فارسی بداء، نوشتهٔ میرمحمدحسین بن محمدصالح خاتون‌آبادی (تألیف: ربیع‌الاول ۱۱۳۴ ق).