کتاب سلاطین غوریه و حکمرانان دیگر نشر پل

اصل و نسب صحیح غوریان درست معلوم نیست، ولی همین‌قدر مسلم است که ایشان از مردم کوهستانی ناحیه غور بوده‌اند که به مناسبت وضع طبیعی مساکن خود مثل اکثر ایلات کوه‌نشین فی‌الجمله استقلالی داشته و پادشاهان کشورگشا به علت صعوبت وصول به آن نواحی درست نتوانسته بودند ایشان را تحت حکم خود بیاورند. ملوک غوریه خود مدعی بودند که از فرزندان ضحاک پهلوان معروف شاهنامه‌اند و یکی از اجداد اعلای آنان که شنسب نام داشته بر دست امیرالمؤمنین علی‌بن‌ابی طالب (ع) اسلام آورده بوده و به همین جهت سلاطین غور را گاهی آل شنسب نیز می‌گویند. در ایامی که یعقوب لیث صفاری به تسخیر بلاد رخج و کابل اشتغال داشت رؤسای غوریه از جلوی لشگریان او به کوهستان‌ها پناه بردند و یعقوب به تسخیر آن نواحی صعب‌العبور قادر نیامد. از رؤسای غوریه اول کسی که نام و نشانی معتبر در تاریخ دارد محمدبن سوری است که با سلطان یمین‌الدوله محمود غزنوی و پدرش سبکتکین معاصر بوده و پیوسته متعرض متصرفات این پدر و پسر در حدود بست می‌شد، عاقبت سلطان محمود در سال ۴۰۱ با لشگری فراوان بر او تاخت و محمدبن سوری بعد از مدتی متحصن شدن در یکی از قلاع تسلیم سلطان گردید و در حال اسیری مُرد و محمود حکومت غور را به پسر او سپرد. غوریان از این تاریخ تحت تبعیت غزنویان درآمدند لیکن باز در سرزمین اصلی خود همان حال استقلال سابق را داشتند و خاندان ایشان بلاانقطاع در ناحیه غور سلطنت می‌کردند و حال برهمین منوال بود تا ایام سلطنت بهرامشاه غزنوی و سلطان سنجر سلجوقی. در این دوره امرای غوریه به علت شوکت روزافزون سنجر و تبعیت بهرامشاه از آن پادشاه اطاعت فرمان سلجوقی را گردن نهادند ولی با بهرامشاه هم که خود مطیع سنجر بود روابط حسنه داشتند و یکی از ایشان داماد بهرامشاه بود. از غوریه امیری که با سنجر و بهرامشاه معاصر بود ملک عزالدین حسین بود که هفت پسر داشت و چون از این پسران چهارتن ایشان به سلطنت رسیده‌اند او را ابوالسلاطین لقب داده‌اند. پسر بزرگتر ملک عزالدین حسین یعنی ملک فخرالدین مسعود که در سال ۵۵۰ یعنی یک سال قبل از مرگ سلطان سنجر به امارت طخارستان رسیده و مؤسس شعبه غوریه بامیان شده چون مادرش کنیزکی ترک بوده نتوانست در بلاد اصلی پدر به جای او به سلطنت بنشیند به همین جهت سلطنت غور به یکی دیگر از برادرانش سیف‌الدین سوری رسید و او پس از جلوس به این مقام ممالک پدری را بین برادران خود تقسیم نمود و اداره هر قسمت را به یکی از آنها سپرد.