هرجای که سخنِ بوسعید روَد همه را وقتها خوش شود، زیرا که از بوسعیدی با بوسعید هیچ نمانده است.
کتاب حاضر نه «حالات و سخنان ابوسعید» است و نه «اسرار التوحید»؛ کتاب دیگری است که میتوان آن را روایتی کهن و نویافته از «مقامات ابوسعید ابوالخیر» به شمار آورد؛ کتابی که تصوّرِ همگان تا کنون بر آن بود که، بر اثرِ حوادث روزگار، اجزای آن از میان رفته است.
دانستههای بسیاری از احوال و اقوال و شعرهای خوانده شده بر زبانِ بوسعید ــ که از کهنترین نمونههای شعر عرفانی فارسی است ــ درین کتاب وجود دارد که در آن دو کتاب مطلقا دیده نمیشود و آنجا که این کتاب با یکی از آن دو کتاب یا هر سه کتاب با یکدیگر به اشتراک در موضوعات میرسند اسلوبِ بیان یا جزئیاتِ معنی، که دارای کمالِ اهمیت است، غالبا، متفاوت است.
بعضی از نکتههای ویژه موجود درین کتاب نهتنها در حالات و سخنان و اسرار التوحید غایب است که در هیچ کتاب دیگری هم به چشم نمیخورد و غالبا بدیع است و تازه. باید خدای را شاکر بود که سرنوشتِ این کتاب سرنوشتِ هزاران اثرِ دیگرِ فرهنگِ ما نبوده که با سیلاب حوادثِ روزگار از میان برود و خوشبختانه تا دوره ما باقی مانده است و امروز در دسترس خوانندگان قرار میگیرد.