مطالعات تاریخی نه یک رشته تاریخی مستقل و موازی سایر رشتهها بلکه بخشی از مطالعات در همه رشتههای علمی به ویژه در علوم اجتماعی و انسانی است. به عبارت دیگر مطالعات تاریخی برای بررسی سیر تحول، تکوین و تکامل افکار، پدیدهها، سازمانها و نهادهای اجتماعی؛ یک رویکرد مهم و غالب و بلکه روش معتبر مطالعات اجتماعی است.
برای درک روشنی از این که چرا سازمان مهم و تأثیرگذاری چون صندوق بازنشستگی کشوری تأسیس شده و چرا و چگونه در گذار زمان و در مسیر تحولات دامنهدار یک قرن اخیر به وضعیت کنونی رسیده، راهی جز مطالعات تاریخی و بررسی سیر تحول و تکوین آن وجود ندارد.
نظام تأمین اجتماعی به گواهی همه مطالعات تاریخی معتبر، یک ضرورت مهم و ناگزیر برای تداوم و استمرار نظام سرمایهداری و به زبان دیگر تجلی به سر عقل آمدن نظام سرمایهداری در یافتن راه گریز از بنبست تاریخی این نظام بوده است.
نظام تأمین اجتماعی و صندوقهای بازنشستگی مقوم و پشتیبان نظام اقتصادی و اجتماعی مدرن هستند. دموکراسی، مشارکت و حیات موثر شهروندی در عرصه سیاست، رقابت و پویایی در اقتصاد و تحمل و مدارا و همزیستی و انسجام اجتماعی در دنیای امروز بر پایه نظام تأمین اجتماعی استوار شدهاند. صندوقهای بازنشستگی، ستون محکم و استوار امنیت، انسجام و عدالت اجتماعی و مسیر و محمل سیاستگذاری رفاه اجتماعی، فقرزدایی و دستیابی به توسعه است.
دستیابی به این درک مهم یک ضرورت مهم جامعه ایران برای رسیدن به یک وفاق فراگیر و عزم و اراده هماهنگ در بهبود ساختار و ارتقاء کارکرد و صیانت از پویایی این صندوق است.
نکته دوم این که دانش ضمنی و پنهان در ذهن و ضمیر مدیران و کارکنان سازمانها، مهمترین بخش از سرمایه اندوخته آن سازمان به شمار میرود. این بخش ارزشمند از دانش کمیاب، گرانقیمت، به شدت رقابتی با دستیابی محدود و دوران شکلگیری طولانی است و برای قابل بهرهبرداری و مفید بودن باید کدگذاری و مستند شود.
ایجاد موزهها، تدوین مسیر تحول تاریخی، تهیه فیلمهای مستند تاریخی، خاطرهنویسی و انجام گفتگوهای عمیق تجربهپژوهی، روشهای مختلف مستندسازی و کدگذاری دانش ضمنی برای تبدیل آن به دانش عمومی و کاربست آن در اداره امور سازمانهاست.
براین اساس مستندسازی تجارب ارزشمند مدیران و کارشناسان موثر سازمان از گذشته و امروز و تبدیل آن به یک پیوستار تاریخی هم بخش مهمی از فرایند مطالعات تکوین و تحول تاریخی و مهم تبدیل دانش ضمنی به دانش آشکار و عمومی برای افزایش سرمایه انسانی و مدیریتی سازمان و تجلی هوشمندی برای تداوم و پویایی سازمانها و ارتقاء سرمایه اجتماعی آنهاست.