معرفی، خرید و دانلود کتاب اشتغال زنان

جهان امروز شاهد توسعه، پیشرفت و صنعتی شدن کشورها، تکثر فعالیت‌ها و تخصصی شدن مشاغل است. دانش‌بنیان شدن جوامع پیشرفته، تغییر وضعیت فعالیت‌ها از کار بدنی به فعالیت‌های فکری، تأثیر شگرف ابتکار و خلاقیت‌ و نوآوری بر نیروی بدنی و پیدایی مشاغل فکری در کنار مشاغل فیزیکی و یَدی، توسعۀ نظام آموزش و پژوهش و فناوری و برقراری نظام دانایی‌محور از مهم‌ترین شاخص‌های این عصر است. نگاهی گذرا به جهان معاصر از ورود زنان به حوزۀ دانش و پژوهش و فناوری، دستیابی به توانایی‌های بالای علمی و تحصیل هنرها و مهارت‌های مهم صنعتی و فنی، و در مواردی ربودن گوی سبقت از مردان حکایت دارد. از سوی دیگر، سیاست‌های حمایتی دولت‌های جدید در زمینۀ حمایت از مشاغل زنان، به عهده‌گیری بسیاری از کارکردهای خانواده از جانب دولت و نیز نهادهای مردمی خصوصی چون شیرخوارگاه‌ها، مهدکودک‌ها و مدارس، کاهش فعالیت‌های خانه‌داری به دلیل وجود وسایل پیشرفته و صنعتی و در نتیجه آزاد شدن وقت زنان در خانه، و از سوی دیگر، افزایش هزینه‌های زندگی در شهرهای صنعتی، موجب شده است تا زنان به اشتغال بیرون از خانواده روی ‌آورند و دوشادوش مردان در فعالیت‌های اجتماعی و اقتصادی شرکت جویند. این امر گرچه ممکن است گاه از سر اضطرار باشد، اما امروزه در بسیاری کشورها به یک ارزش و معیار توسعه بدل شده است. با وجود این نباید از پیامدهای اشتغال زنان برای خانواده، و تأثیر آن بر وضع روحی و روانی و اخلاقی آنان و جامعه نیز غافل ماند. لوازم و مقارنات اشتغال از قبیل جدایی از خانه، تأثیر منفی بر فرزندخواهی، دوری از فرزند، حضور در محیط‌های کاری مختلط، انتقال خستگی ناشی از کار به کانون آرام خانواده، پیامدهای روحی و روانی اشتغال بر زنان شاغل و نیز بسیاری آثار دیگر را هم باید در نظر گرفت. مرکز امور زنان و خانوادۀ ریاست جمهوری، افزایش میزان مشارکت زنان در عرصۀ اجتماع و خانواده از طریق بررسی علمی و کارشناسانۀ موضوع و ارائۀ راهکارهای به دست آمده به مراجع تصمیم‌گیر، و همچنین ارائۀ الگوی زن مسلمان به‌منزلۀ نماد آزاد‌اندیشی، آزادگی،‌ عفاف و وارستگی، و از طرفی شناخت مسائل و مشکلات زنان در جامعه، خانواده و محیط کار را به‌مثابۀ بخشی از اهداف در سرلوحه کار خویش قرار داده است. این مرکز، اکنون برای تحقق اهداف یاد شده و به‌منظور بررسی علمی و کارشناسانه، موضوع اشتغال زنان را به‌منزلۀ یک برنامۀ پژوهشی با ابعاد مختلف به سامان رسانده است. این مجموعه حاصل تلاش گروهی از محققان و پژوهشگران حوزۀ زن و خانواده است که هر یک کوشیده‌اند بخشی از مسائل مربوط به حوزۀ اشتغال زنان را بررسی و به پرسش‌های بنیادین در این زمینه پاسخ دهند. اولین مقاله به عوامل، پیامدها و رویکردهای اشتغال زنان از نگاه مدیریت اجتماعی می‌پردازد. پژوهشگر در این نوشتار می‌کوشد به علل و عوامل رویکرد زنان به اشتغال پرداخته، پیامدهای اشتغال زنان را بر خود آنان، خانواده و جامعه بررسی و با نگاه به متون دینی، وضعیت اشتغال زنان را در عصر حاضر و با رویکرد دینی بررسی کند و به داوری دربارۀ سیاست‌های دولت در عرصۀ اشتغال زنان بپردازد. نویسنده در این مقاله با استفاده از منابع گسترده، محورهای چهارگانۀ فوق را به صورت تفصیلی کاویده است و با استفاده از آمارها و پژوهش‌های موجود،‌ وضع کنونی را بررسی کرده و با استفاده از متون و آموزه‌های دینی به داوری دربارۀ آنها پرداخته است. مقالۀ دوم، نقش رسانه‌ها در روند اشتغال زنان را بررسی کرده است. نویسنده در این نوشتار به تأثیرات اجتماعی رسانه پرداخته و به سه مرحلۀ کاملاً‌ متفاوت اشاره می‌کند: مرحلۀ قدرت مطلق رسانه‌ها، مرحلۀ آثار محدود رسانه‌ها، و مرحلۀ رسانه‌های قدرتمند. وی در ادامه با تبیین مبانی نظری تأثیر رسانه‌ها به نظریۀ برجسته‌سازی می­پردازد که چگونه بر روی تعیین اولویت‌های فکری مخاطبان تأثیر می‌گذارد. نظریۀ کاشت،‌ با ابلاغ پیام‌های به‌هم‌پیوسته، راهکارهای مشابهی را به مخاطبان القا می‌کند. در نظریۀ ناهماهنگی شناختی رسانه‌ها می‌کوشند افراد با ارزش‌ها و عقاید متفاوت را هماهنگ کنند. پس از مباحث نظری، محقق می‌کوشد با تحلیل محتوای کمّی خبرگزاری ایونا که یک خبرگزاری تخصصی در حوزۀ زنان و دارای ۲۵ دفتر خبری در سراسر کشور است، میزان تأثیر آن را در ابعاد مختلف اشتغال زنان بررسی کند. براساس یافتۀ تحقیق، رسانه‌ها یکی از عوامل شتاب‌زا در روند مشارکت اقتصادی زنان هستند. مقالۀ سوم، وضع اشتغال زنان را در نظام بین‌الملل موضوع کار خویش قرار داده است. و در همین زمینه به ساز‌و‌کارها و سازمان‌های بین‌المللی مربوط به اشتغال زنان پرداخته است. نویسنده با بررسی سازمان بین‌المللی کار، سازمان تجارت جهانی، بانک جهانی، و ائتلاف اتحادیۀ کارگری زنان، اشتغال زنان در دنیای امروز را بررسی می‌کند و به چالش‌ها و چشم‌اندازهای آن می‌پردازد. همان‌‌ گونه که اشاره شد، اشتغال زنان در خانواده تأثیر‌گذار است. این موضوع در مقالۀ چهارم کانون بررسی قرار گرفته است. نویسنده با تحلیل ساختاری خانواده و با نگاه به تفاوت‌های تکوینی زن و مرد و تفاوت‌ها در روابط حقوقی، ابعاد مختلف تأثیر اشتغال را بر خانواده و به‌ویژه بر فرزندان کاویده است. نویسنده تأثیر یا عدم تأثیر اشتغال مادر را در وابستگی اولیۀ کودک به وی و رشد و پرورش کودکان،‌ کاهش هوش کودک، میزان پیشرفت تحصیلی و ناهنجاری‌های روانی و رفتاری بررسی کرده و در پایان، را‌هکارهایی برای کاهش آثار منفی اشتغال ارائه داده است. مقاله پنجم، با هدف افزایش مشارکت زنان و ارائۀ راهکاری مؤثر در استفاده از نیروی کار زنان، اشتغال پاره‌وقت و مشارکتی را پیشنهاد می­‌کند. نویسنده با بررسی مبانی و پیشینۀ پژوهش در موضوع به عوامل مؤثر در گسترش مشاغل پاره‌وقت اشاره، و وضعیت حقوقی و قوانین ایران را در این باره بررسی می‌کند. وی به مراجع مدیریت و برنامه‌ریزی کشور پیشنهاد می‌دهد که در قوانین نیمه‌وقت کار بانوان تجدید نظر کنند و زمینه را برای اشتغال پاره‌وقت و مشارکتی بانوان فراهم آورند. مقالۀ ششم به جایگاه اشتغال در توسعۀ نظام اسلامی می‌پردازد. نویسنده با مروری بر الگوهای مختلف توسعه از قبیل الگوی توسعۀ کلاسیک، الگوی توسعۀ سوسیالیستی، الگوهای توسعۀ نئوکلاسیک و الگوهای توسعۀ سرمایه‌داری غرب، زمینه را برای پیشنهاد الگوی توسعۀ دین‌محور فراهم می‌‌سازد. در این الگو جایگاه کار در اسلام و مفهوم توسعه، بررسی، و با نگاهی تطبیقی ابعاد مختلف توسعه به لحاظ ساختار و کارایی مرور می‌شود. مقالۀ هفتم وضعیت اشتغال زنان در ایران را برمی‌رسد. این مقاله گرچه در پی بررسی وضعیت اشتغال زنان در ایران بوده است،‌ بخش چشمگیری از آن به مباحث تاریخی دیگر کشورها، جنبش‌های فمینیستی، تئوری‌های اقتصادی مربوط به کار زنان اختصاص یافته، و در بخش دوم موضوع اشتغال زنان را به‌ویژه پس از انقلاب اسلامی واکاوی کرده است. همچنین در پایان برای ارتقای وضع زنان در حوزۀ فعالیت‌های اقتصادی کشور به راهکارهای بسیار کلی بسنده کرده است. مقالۀ هشتم به موضوع زنان متأهل، کار و ارزش‌ها می‌پردازد. نویسنده در این مقاله می‌کوشد ارزش‌های مذهبی، زیباشناختی، اجتماعی، نظری، سیاسی و اقتصادی را در میان زنان شاغل و غیر‌شاغل بررسی کند. وی در یافته‌های خود به این نتیجه می‌رسد که زنان شاغل و غیر‌شاغل به لحاظ ارزش‌های شخصی در رده‌بندی مشابهی قرار دارند؛ جز اینکه ارزش‌های زیباشناختی و اجتماعی بین دو گروه برعکس است. همچنین یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد، درجۀ اهمیت نسبی شش ارزش به‌طور درخور توجهی برای دو گروه زنان تفاوت دارد. آنچه در این مقاله واکاوی شده، حاصل فعالیت میدانی در محیطی خاص است و یافته‌های این تحقیق به جوامعی با فرهنگ متفاوت قابل تعمیم نیست. مقالۀ پایانی به اشتغال زنان در آرا و ادبیات فقهی اختصاص دارد. این مقاله با نگاهی درون‌فقهی و به صورت موضوع‌شناسانه و حکم‌شناسانه مشاغل زنان را در قالب‌های مشاغل مستحب، مکروه و حرام بررسی کرده است. این مشاغل در جوامع قدیم و کاملاً سنتی مرسوم بوده است. نویسنده مشاغل دنیای جدید را موضوع‌شناسی نکرده و حکمی برای آنها بیان نمی‌کند؛ هر‌چند خواننده ممکن است خود با تحلیل محتوایی مقاله به نتایجی دست‌ یابد. به هر روی، مجموعۀ پیش ‌روی ابعاد گوناگون اشتغال زنان را در قالب موضوعات مختلف، گاه از منظری اجتماعی و گاه از نگاه فقه و حقوق بررسی کرده است. گرچه مجموعه تا حدی نظم منطقی دارد، از آنجا که ساختار نظام‌مندی بر آن حاکم نیست، از پراکندگی‌ای جزئی رنج می‌برد. همچنین با توجه به اینکه نویسندگان مقالات، در حوزۀ اشتغال زنان رویکردها و پیش‌فرض‌هایی خاص خود دارند، خواننده با رویکرد‌های گوناگونی آشنا می‌شود. طبیعی است آنچه در این نوشتار عرضه شده، دیدگاه پژوهشی شخصی محققان است. اگرچه مرکز امور زنان و خانوادۀ ریاست جمهوری طی مراحل مختلف حاصل پژوهش را، به همت کارشناسان و صاحب‌نظران ارزیابی کرده و نتایج را به نویسندگان ارائه داده است پاره‌ای اختلاف‌ها میان نویسندگان و ارزیابان و کارشناسان وجود دارد. ضمن قدردانی از دفتر مطالعات و تحقیقات زنان، که تهیۀ این مجموعه را به عهده داشته است، از همۀ پژوهشگران، ارزیابان و کارشناسانی که کوشیده‌اند این اثر را به اندیشمندان و محققان تیزبین ارائه دهند، تشکر می‌کنیم. مرکز امور زنان و خانوادۀ ریاست جمهوری