کتاب روش های نوین تدریس علوم تجربی و ریاضی به افراد با کم توانی های هوشی و تحولی نشر انتشارات دانشگاه تهران

هدف از تدوین این کتاب کمک به معلمان دانش‌آموزان استثنایی در تدریس مؤثر و کارامد علوم تجربی و ریاضی است. در راستای این هدف، به معلمان دانش‌آموزان استثنایی کمک می‌شود با مشاهدۀ دقیق، فرضیه‌سازی مبتنی بر مشاهده را در دانش‌آموزان خود پرورش دهند و به آنان کمک کنند با روش‌های نظام‌مند فرضیه‌های علمی خود را آزمون کنند و با روش‌های تجربی به رد یا پذیرش فرضیۀ خود بپردازند. افزون‌بر‌ این، به دانش‌آموزان آموزش داده می‌شود بتوانند یافته‌های خود را با یافته‌های پژوهشگران قبلی مقایسه و مقابله کنند و در منظرگاه کلی‌تری به ‌یافته‌های خود معنا دهند. معلمان می‌توانند روش تعامل مؤثر با طبیعت را در دانش‌آموزان در بافت محتوای آموزشی تشویق و تسهیل کنندو و به دانش آموزان آموزش دهند تا مفاهیم را بر اساس تجربه‌های دست اول یاد بگیرند، نه بر اساس یادگیری متکی بر حافظه و یادگیری انتزاعی. معلمان با استفاده از روش‌های کشف‌شده در علوم رفتاری به دانش‌آموزان کمک خواهند کرد تا مفاهیم علوم تجربی و تجربیات اموزشی خود را درونی‌سازی کنند و مهارت‌های اساسی را در سازگاری با محیط، به‌دست آورند. افزون‌بر ‌این به معلمان راهبردهایی ارائه می‌شود که با اتکای به آنها بتوانند روش‌های تحصیل علوم تجربی را به‌صورت روشمند به دانش‌آموزان آموزش دهند به نحوی که دانش‌آموزان بتوانند رابطه بین پدیده‌ها و قوانین حاکم بر طبیعت را به خوبی ادراک کنند. در فرایند تدریس به معلمان کمک می‌شود تا دانش‌آموزان خود را طوری پرورش دهند که بتوانند: الف) پدیدۀ مورد نظر را به‌طور دقیق مشاهده و توصیف کنند؛ ب) ارتباط بین پدیده‌ها را بررسی کنند؛ ج) اتفاقات و رخدادهای طبیعی را تبیین کنند؛ د) روش‌های آزمایش و نتیجه‌گیری از آزمایش‌های خود را بازبینی و نقد کنند. در این کتاب حساسیت به روش‌های علمی و پرورش حواس و قدرت نقادی در دانش‌آموزان تقویت می‌شود. در کنار روش‌های متداول تجربی برای کشف قوانین طبیعت، پرورش حس زیبایی‌شناختی دانش‌آموزان، لذت‌بردن از زیبایی‌های طبیعت و ادراک طبیعت به عنوان جلوه‌گاه پروردگار، از هدف‌های عمدۀ این درس است. بنابراین در تدریس این علوم از روش‌ها و تکالیفی استفاده می‌شود که علاوه بر ایجاد حس کنجکاوی در دانش‌آموزان برای حل روشمند مسائل، حس زیبایی‌دوستی و احساس معنوی در آنان نیز تقویت شود و طبیعت نه تنها به‌عنوان واسطه‌ای برای فهم قوانین طبیعی و بهره‌وری از آن در جهت رفاه فردی و نوعی، بلکه در مقام تجلی‌گاه هستی متعالی ارج نهاده شود. هدف از تدریس علوم ریاضی به دانش‌آموزان به‌ویژه دانش‌آموزان استثنایی، آموزش درست اندیشیدن، استفاده از اعداد و روابط ریاضی بین اعداد برای حل مشکلات روزانه است. روش‌های استدلالی و کشف مجهولات با استفاده از رابطۀ بین اعداد و قوانین حاکم بر آنها برای سازگاری با محیط و حل مسائل روزانه به دانش‌آموزان، آموزش داده می‌شود. در این کتاب به ریاضیات به‌عنوان علمی کاربردی برای حل مسائل و مشکلات روزانه برای زندگی مستقل و کارایی حرفه‌ای استناد می‌شود و تأکید بر آموزش مفاهیم کاربردی است. افزون بر این، دانش‌آموزان تشویق می‌شوند که روابط عددی و ریاضی بین پدیده‌ها را در طبیعت، کشف کنند و از آنها لذت ببرند و در مطالعۀ نظم و ریاضی در طبیعت، حس زیباشناختی و معنویت خود را پرورش دهند. برای آموزش این مفاهیم از روش‌های کشف‌شده در علوم رفتاری استفاده شده است. روش‌های زنجیره‌سازی، چیرگی‌آموزی و روش‌های آموزش مستقیم از جملۀ این روش‌ها هستند. در آموزش علوم از روش استقرایی، جمع‌آوری منظم داده‌ها برای آزمون فرضیه و تفسیر نتایج یافته‌ها استفاده می‌شود، در‌صورتی‌که در آموزش ریاضیات روش قیاسی و تحلیلی به‌کار می‌رود. کتاب حاضر برای آموزش دو واحد درسی با عناوین «روش تدریس علوم تجربی» و «روش تدریس ریاضی» تهیه شده است. ماهیت درس‌ها چنان است که هم باید به‌صورت نظری آموزش داده شوند و هم به‌صورت عملی. به‌همین منظور در این کتاب هم مبانی نظری معرفی شده‌اند و هم روش‌های عملی. امید است کتاب حاضر مورد استفادۀ دانشجویان و معلمان دانش‌آموزان استثنایی علاقه‌مند قرار گیرد و خوانندگان نظرهای اصلاحی خود را برای نویسندگان ارسال کنند تا در چاپ‌های بعدی در راستای بهبود مطالب استفاده شوند.