کتاب کنترل آفات و علف های هرز به وسیله ی دشمنان طبیعی نشر انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد

انسان، یا با دید علم زیست‌شناسی ”گونه‌ی انسان“، فاتح قله‌ی تکامل موجودات زنده، در تأمین انرژی لازم برای ادامه‌ی زندگی، نیازمند تغذیه از گونه‌های گیاهی و جانوری است و این نیاز، او را رقیبی سرسخت و در مواردی بی‌رحم، در برابر گونه‌هایی که بنا بر غریزه‌ی طبیعی، از منابع مشترک غذایی با انسان تغذیه می‌کنند، قرار داده است. این رودررویی، با بهره‌برداری‌های آغازین کشاورزان از کشتزارها، باغات و مراتع و علفزارهای چراگاه دام‌ها، شروع گردیده است. انسان در روند پیشرفت توانایی‌های علمی وفناوری خود سعی کرده است روش‌های مبارزه با شرکای طبیعی منابع غذایی خویش را تکمیل و مؤثرتر سازد، ولی متأسفانه در این راستا به‌مدت طولانی یعنی قرن‌ها به‌علت عدم آشنایی با اهمیت وابستگی ناگسستنی موجودات زنده به همدیگر که به‌صورت حلقه‌های یک زنجیر در کنار هم زندگی می‌کنند و استمرار زندگی طبیعی و متعادل آن‌ها، از جمله انسان به این ارتباط زیستی محوری مربوط می‌باشد، بدون توجه به نیازهای طبیعی و اصلی سایر گونه‌ها، از روش‌های خشونت‌بار فیزیکی و شیمیایی در کشتار گیاه‌خواران مزارع و باغات به‌ویژه از گونه‌های بندپایان (حشرات و کنه‌ها) استفاده کرده است. این دخالت‌های غیرمنطقی و مغایر با پایداری محیط زیست و اصول بوم‌شناسی، در زمانی بسیار طولانی ادامه داشته است، به‌طوری‌که اقدامات شیمیایی که دیرتر از برخوردهای فیزیکی در مبارزه با گیاه‌خواران، شروع شده است، مسبوق به حدود ۴۵۰۰ سال می‌باشد. با پایان جنگ دوم جهانی، به‌ویژه از نیمه‌ی دوم ۱۹۵۰، تحولی بزرگ در علم و فناوری شیمی ترکیبی در جهت دستیابی به ‌مواد شیمیایی آفت‌کش و سازوکار تولید انبوه آن‌ها، رخ داد و انواع سموم شیمیایی برای مبارزه با آفات، عرضه‌ی بازار گردید؛ ولی دیری نپایید که عوارض تکان‌دهنده‌ی آن‌ها، در تمام مظاهر زندگی موجودات زنده، از جمله انسان، پدیدار گشت و طراوت زندگی‌بخش طبیعت را به مخاطره انداخت. در دو دهه‌ی ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰، نویسندگان ژرف‌نگر به مسائل اجتماعی و حقوقی طبیعت، زیست‌شناسان، بوم‌شناسان و عاشقان طبیعت و محیط زیست، در نوشته‌های خود، این عوارض را به‌عنوان یک فاجعه، تحلیل کردند و در جهت روشنگری افکار عمومی ملت‌ها و تذکر به مسئولین در دولت‌ها، در سطح جهان، خدمات ارزشمندی به جامعه‌ی بشری ارائه نمودند. یکی از این نوشته‌ها، اقدام شجاعانه، به‌موقع، نافذ و با مستندات علمی و تحقیقاتی بود که در کتابی با عنوان ”بهار خاموش“ به‌قلم توانای راشل کارسون در سال ۱۹۶۲ به‌چاپ رسید و انتشار آن، اتفاق مبارکی بود بر جهان و جهانیان که موجبات بازنگری و نهایتاً تجدیدنظرهای علمی، اجتماعی و حقوقی در رفتار انسان با طبیعت، محیط زیست و بهره‌برداری غیراصولی از زمین را فراهم کرد و تلاش برای جبران اشتباهات آغاز گردید. در نیم‌قرن گذشته، مجالس و همایش‌های جهانی، منطقه‌ای و ملی زیاد در اقصی نقاط جهان تشکیل گردیده است و قوانین، مقررات و تخصیص اعتبارات قابل‌توجه‌ به‌تصویب رسانده‌اند تا در جهت نجات طبیعت از بحران آلودگی‌ها و تسهیل بهره‌برداری‌های علمی، منطقی و منصفانه از زمین و رعایت حقوق تمام موجودات زنده در زمین‌های کشاورزی، جنگل‌ها، مراتع و محیط زیست مورد استفاده قرار گیرد. با توجه به آنچه که بیان گردید، دستیابی به اهداف مورد نظر اندیشمندان طبیعت‌گرا با توسعه‌ی عمیق و هماهنگ آموزش، پژوهش و اجرا به‌عنوان سه رکن اصلی و پایه، میسّر خواهد شد و در این راستا راهیان این مسیرهای پرپیچ‌و‌خم، فقط نیروی انسانی‌ عالم، فنّاور و عاشق طبیعت خواهند بود و خوشبختانه در جهان امروز کم نیستند انسان‌هایی که با دارابودن این صفات، خدمت به بشریت و فراهم‌آوردن محیط زیست سالم و دور از بحران برای تمام موجودات زنده را سرلوحه‌ی زندگی مفید خود قرار داده‌اند. در سال‌های اخیر در مورد بوم‌شناسی کاربردی و کنترل بیولوژیک آفات گیاهی، مقالات و کتاب‌های زیاد و ارزشمند به‌چاپ رسیده است و کتاب ” کنترل آفات و علف‌های هرز به‌وسیله‌ی دشمنان طبیعی“، نمونه‌ای است از این منابع علمی که مجموعه‌ای از مسائل و راهبردهای کنترل بیولوژیک آفات و علف‌های هرز را در ۱۱ بخش، ۲۹ فصل و ۱۶۵ عنوان علمی و فنّاوری مطرح کرده است. این کتاب به‌کوشش و تلاش قابل‌تقدیر دانشمندان سرشناس کنترل بیولوژیک آفات و علف‌های هرز، ری ‌وان‌دریش، تد سنتر و مارک هادل نوشته‌شده است و می‌تواند برای علاقه‌مندان به برنامه‌های آموزش، پژوهش و اجرا، در کنترل بیولوژیک آفات و علف‌های هرز، در چارچوب مدیریت تلفیقی آفات، مورد استفاده قرار گیرد. از مترجمین به‌خاطر حسن انتخاب منبع علمی برای ترجمه و برگردان خوب آن به فارسی و رعایت امانت‌داری در انتقال مطالب به فارسی‌زبانان علاقه‌مند به مطالعه‌ی این منبع علمی ارزشمند، به‌عنوان یک فارسی‌زبان تشکر می‌کنم و ناگفته نمی‌گذارم که از استمرار همکاری‌های دوستانه‌ی مترجمین که از دوره‌ی دانشجویی، در مقطع تحصیلات تکمیلی حشره‌شناسی کشاورزی دانشگاه تهران شروع شده است، بسیار خوشحالم، چون اقدامی پسندیده و مورد نیاز در همه‌ی محیط‌های کار در کشورمان می‌باشد. گفتارم را با واژه‌ی مقدس ”ایران“ زیستگاه ملّت شریف ایران زمین به‌پایان می‌رسانم: ایران با غنای تنوع زیستی، آب‌وهوایی و زمین‌هایی با توانایی‌های تولیدات متنوع کشاورزی و منابع طبیعی در چهار فصل سال، سرزمینی است که اگر نگویم بی‌نظیر ولی کم‌نظیر می‌باشد. حفظ این گنجینه‌های طبیعی و برقراری کشاورزی و منابع طبیعی پایدار، برای نسل‌های آینده‌ی این مرز و بوم از وظایف ملّی نسل حاضر، به‌ویژه علاقه‌مندان به طبیعت، دانشجویان، مدرسین، پژوهشگران و مجریان بخش خصوصی و دولتی است، و امیدوارم همه‌ی این عزیزان در به‌انجام‌رساندن این وظیفه‌ی بسیار خطیر موفق باشند. عزیز خرازی پاکدل