کتاب گزیده مقالات همایش «بررسی ابعاد حقوقی و تجاری تحریم های امریکا علیه ایران» شرکت چاپ و نشر بازرگانی

پس از تدوین برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) با توافق کشورهای موسوم به ۵ +۱ که مستظهر به قطعنامه شورای امنیت نیز می‌‌باشد و ایالات متحده امریکا نیز یکی از طرف‌‌های متعهد بوده است؛ در تاریخ ۸ می ۲۰۱۸، آقای دونالد ترامپ، رئیس جمهور امریکا برخلاف موازین حقوقی و عرف بین‌‌المللی به طور یک جانبه تصمیم خود مبنی بر خروج امریکا از برجام را اعلام نمود. این تصمیم که مشتمل بر سندی موسوم به «یادداشت امنیت ملی ریاست جمهوری» است، وزیر امور خارجه امریکا و خزانه‌‌داری امریکا را موظف می‌‌نماید که بلافاصله برای اعمال مجدد همه تحریم‌‌های لغو شده یا برداشته شده به موجب برجام آماده شوند و مقرر نموده است که این اقدامات باید در زودترین زمان ممکن، که بیش از ۱۸۰ روز از تاریخ صدور این دستور نباشد اجرا شوند. به منظور اجرای این دستور، وزارت امور خارجه و خزانه‌داری امریکا دو بازه زمانی ۹۰ روزه و ۱۸۰ روزه برای خاتمه دادن به فعالیت‌‌های مرتبط با ایران که مبتنی بر معافیت‌‌های تحریمی در برجام است در نظر گرفتند. وزارت امور خارجه امریکا برخی معافیت‌‌های قانونی صادره برای اجرای برجام را لغو کرد و همچنین معافیت‌های قانونی جدیدی صرفا برای بازه‌‌های زمانی خاتمه همکاری صادر کرد و اقدامات لازم را برای ادامه این معافیت‌‌های قانونی جدید در طول بازه‌‌های خاتمه همکاری برنامه‌‌ریزی نمود. دفتر کنترل دارایی‌‌های خارجی (OFAC) مقرر نمود که پس از ۴ نوامبر ۲۰۱۸ تحریم‌های هسته‌ای لغو شده به موجب برجام مجدداً برقرار و از اثر اجرایی کامل برخوردار شوند. اشخاص متعهدی که تعهد آنها ناشی از فعالیت‌هایی است که ذیل معافیت‌‌های تحریمی برجام ایجاد شده باید اقدامات لازم را در جهت خاتمه این فعالیت‌‌ها حسب مورد تا تاریخ ۶ آگوست ۲۰۱۸ یا ۴ نوامبر ۲۰۱۸ انجام دهند تا در معرض تحریم‌‌ها یا اقدامات اجرایی طبق مقررات ایالت متحده امریکا قرار نگیرند. چنان که ملاحظه می‌‌شود سوالات و ابهامات زیادی در مورد آثار خروج امریکا از برجام و برقراری مجدد تحریم‌‌ها علیه کشور عزیزمان ایران مطرح است که باید پاسخ آنها برای اشخاص حقیقی و حقوقی، بازرگانان داخلی و خارجی خصوصا شرکای تجاری ایران در کشورهای مختلف روشن گردد. همچنین دست‌‌ اندرکاران و تصمیم‌سازان و تصمیم‌گیران کشور عزیزمان نیز باید به طور شفاف از جزئیات این آثار مطلع گردند تا امکان موضع‌‌گیری واقع‌‌بینانه و برنامه‌ریزی و مواجهه موثر با وضعیت جدید تحریم‌ها فراهم گردد. از جمله سوالات و ابهامات می‌‌توان به موارد زیر اشاره نمود: ۱. چه تحریم‌‌هایی در تاریخ ۸ می ۲۰۱۸ مجدد برقرار شدند؟ ۲. کدام تحریم‌‌ها پس از پایان بازه زمانی خاتمه همکاری ۹۰ روزه در تاریخ ۶ اگوست ۲۰۱۸ مجددا اعمال خواهند شد؟ ۳. کدام تحریم‌‌ها پس از پایان بازه زمانی خاتمه همکاری ۱۸۰ روزه در تاریخ ۴ نوامبر ۲۰۱۸ مجددا اعمال خواهند شد؟ ۴. بازه‌‌های زمانی خاتمه همکاری چه مدت هستند و در این بازه‌‌های زمانی چه نوع فعالیت‌‌هایی مجاز هستند؟ ۵. آیا دیگران می‌‌توانند مبادرت به انجام فعالیت جدیدی در دوره زمانی مزبور با ایران بنمایند؛ مشروط بر این که فعالیت مذکور پیش از پایان دوره ۹۰ یا ۱۸۰ روزه خاتمه یابد؟ پس از صدور دستور ۸ می ۲۰۱۸ رئیس جمهور امریکا اینجانب پاسخ سوالات فوق‌‌الذکر و بسیاری از سوالات مبتلابه دیگر را طی یادداشتی با استفاده از نظریات وزارت خزانه‌داری امریکا، منتشره در سایت مربوطه، به خبرگزاری ایسنا تقدیم نمودم و در تاریخ ۳۱ اردیبهشت ۱۳۹۷ در اختیار عموم ملت شریف ایران قرار گرفت. لیکن با توجه به اهمیت عملی و اجرائی پدیده تحریم‌‌های اقتصادی در این مقطع و سیل عظیم سوالات و ابهامات اجرایی حقوقی و اقتصادی که برای بانک‌ها و موسسات مالی و اعتباری، شرکت‌‌های حمل و نقل، بیمه و بخش انرژی کشور مطرح می‌‌باشد، ضرورت برگزاری همایش کاربردی «بررسی ابعاد حقوقی و تجاری تحریم‌‌های امریکا علیه ایران» احساس گردید. این ایده مورد استقبال و حمایت بی شائبه سرکار خانم دکتر فقیه نصیری (ریاست محترم موسسه مطالعات و پژوهش‌‌های بازرگانی) قرار گرفت و نهایتاً این همایش با همکاری موسسه مرقوم و دفتر حقوقی بین‌‌المللی فیض با تکیه بر جنبه‌‌های حقوقی از یک سو و ابعاد اقتصادی تحریم‌‌ها از سوی دیگر با حضور کثیری از صاحبنظران، دست اندرکاران و بازرگانان داخلی و خارجی و حضور سفرا و نمایندگان حدود ۳۰ سفارتخانه و نمایندگی کشورهای مختلف برگزار گردید.