دکتر آذرخش مکری، روانپزشک و متخصص برجسته در حوزه اعتیاد، با تجربیات علمی و پژوهشی خود در این زمینه شناخته میشود. آذرخش مکری علاوه بر فعالیتهای حرفهای، آثاری در زمینههای مختلف روانشناسی و جامعهشناسی نیز منتشر کرده است.
دکتر آذرخش مکری (زاده ۱۳۴۷، تهران) روانپزشک و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران و معاون آموزشی مرکز ملی مطالعات اعتیاد است. آذرخش مکری با پژوهشهای گسترده در زمینه مکانیزمهای اعتیاد و نقش دوپامین در رفتارهای وسواسی شناخته شده است. دکتر مکری در راهاندازی بخش ترک اعتیاد بیمارستان روزبه و اجرای طرحهای درمانی اعتیاد نقش داشته و به تازگی با حضور در برنامه "اکنون" به معرفی مباحث سلامت روان پرداخته است. در سال ۱۴۰۱، جایزه چراغ در بخش «دانشگر مروج علم» را دریافت کرد. تحقیقات او درباره سیستم پاداش مغز و وابستگی، دیدگاههای عمیقی در ارتباط لذت، درد و رفتارهای اعتیادی ارائه داده و به بهبود روشهای درمانی اعتیاد در ایران کمک کرده است.
رویکرد درمانی دکتر مکری از علوم اعصاب مدرن، رفتاردرمانی شناختی (CBT) و روشهای مبتنی بر ذهنآگاهی تأثیر گرفته است. او بر تعادل میان لذت و درد تأکید دارد، مفهومی که در آثار متخصصان بینالمللی همچون آنا لمبکی در کتاب ملت دوپامین نیز دیده میشود. روشهای او به بیماران کمک میکند تا خودآگاهی، تنظیم احساسات و استراتژیهای مقابلهای ساختاریافته را برای رهایی از چرخههای اعتیاد توسعه دهند.
دکتر آذرخش مکری در کانال یوتیوبش، پادکستهایش و ویدئوهای آموزشیاش به مباحثی در مورد زمینههای مختلف روانپزشکی و توسعه فردی پرداخته است. این کانال با ارائه محتوای متنوع و کاربردی، توانسته است توجه بسیاری از مخاطبان را جلب کند. ادربسایت رسمی او به نشانی mokri.org منبع کاملی از سخنرانیهایش است.
پادکستهای دکتر مکری به بررسی موضوعات پیچیده اجتماعی و روانشناختی اختصاص دارد. در یکی از قسمتها، او کتاب Trans: When Ideology Meets Reality نوشته هلن جورج را معرفی کرده و به تحلیل ایدئولوژیها و تأثیر آنها بر هویت جنسیتی میپردازد. دکتر مکری با استفاده از منابع علمی معتبر، از جمله نقلقولهایی از ریچارد داوکینز، این مباحث را مورد بررسی قرار داده و دیدگاههای مختلف از جمله نظریات چپ پیشرو را تحلیل میکند. پادکستهای او فرصتی برای تفکر عمیق در مسائل اجتماعی و روانشناختی فراهم میکنند.
او همچنین در پادکست زهینه به معرفی کتاب ملت دوپامین پرداخته است. این کتاب به بررسی رابطه پیچیده بین درد و لذت در مغز پرداخته و راهکارهایی عملی برای مقابله با رفتارهای اعتیادآور ارائه میدهد. دکتر مکری معتقد است که برای رسیدن به تعادل سالم در زندگی، علاوه بر علوم اعصاب، باید به تجربیات عملی انسانها، بهویژه کسانی که از اعتیاد رهایی یافتهاند، توجه کرد. این کتاب نشان میدهد که چگونه میتوان با مدیریت دوپامین در مغز، از افراط در رفتارهای اعتیادآور جلوگیری کرد و به زندگیای متعادلتر و سالمتر رسید.
علاوه بر این، او در پادکستهای مختلف، از جمله سخنرانیهایش در یوتیوب، به موضوعاتی مانند سلامت روان در شرایط پراسترس، توانمندسازی و رشد فردی پرداخته است. در پادکست باضیا نیز با علی ضیا درباره مصرف مواد مخدری مانند ماشروم و حشیش در میان جوانان و تأثیر آن بر خلاقیت صحبت کرده است.
آثار و پژوهشهای دکتر آذرخش مکری تأثیر عمیقی بر علوم اعصاب اعتیاد و روشهای درمانی مرتبط داشتهاند. کتابهای او علاوه بر آموزش، راهبردهای کاربردی برای مقابله با رفتارهای وسواسی و یافتن تعادل در زندگی ارائه میدهند. اگر به دنبال بینشهای تخصصی و پژوهشهای معتبر در زمینه اعتیاد و ذهن انسان هستید، مطالعه آثار او را توصیه میکنیم.
کتاب درمان وابستگی به شیشه چگونه انجام میشود؟ نوشته آذرخش مکری، رضا دانشمند، حامد اختیاری و علی فرهودیان به بررسی درمان اعتیاد به شیشه میپردازد. مصرف شیشه در ایران از اوایل دهه 80 شروع شده و به دلیل تولید خانگی و کاهش قیمت، به سرعت گسترش یافته است. این کتاب توضیح میدهد که مصرف اولیه ممکن است لذتبخش باشد، اما چون ترک شیشه علائم جسمی مشهودی ندارد، افراد به اشتباه فکر میکنند که اعتیادآور نیست.
نویسندگان تأکید دارند که اگر اعتیاد به شیشه بهعنوان یک بیماری مغزی در نظر گرفته شود و درمانهای علمی به کار رود، امکان ترک و بهبود عوارض آن وجود دارد. این کتاب برای متخصصان و افرادی که به دنبال اطلاعات دقیق و کاربردی برای درمان اعتیاد به شیشه هستند، مفید است.
کتاب پایان درمان نگهدارنده با متادون در وابستگان به مواد مخدر به قلم دکتر آذرخش مکری، دکتر علی فرهودیان، دکتر سعید صفاتیان، دکتر حامد اختیاری، دکتر ماندانا صادقی و دکتر بهروز دولتشاهی، به بررسی درمان اعتیاد و استفاده از متادون به عنوان یکی از روشهای درمانی میپردازد. امروزه اعتیاد بهعنوان یک اختلال روانی، ژنتیکی، جسمی و اجتماعی شناخته میشود و برای درمان آن، ترکیبی از روشهای دارویی، روانشناختی و مداخلات اجتماعی به کار گرفته میشود. در ایران، درمان نگهدارنده با متادون از سال 1380 به یکی از درمانهای اصلی تبدیل شده و هماکنون بیش از 1900 مرکز فعال در این زمینه وجود دارد. این کتاب با توجه به نیاز متخصصان و پزشکان در مراکز درمانی، به تدوین مباحث مربوط به ختم درمان نگهدارنده پرداخته است
کتاب ماجرای کلهپاچه شیرینی خامهای و اعتیادنوشته دکتر حامد اختیاری و دکتر آذرخش مکری، به بررسی دلایل اعتیاد و تاثیرات مصرف مواد بر جسم و روان انسان میپردازد. نویسندگان این کتاب سوال مهمی را مطرح میکنند: چرا با وجود آگاهی از عوارض مواد مخدر، برخی افراد به اعتیاد دچار میشوند؟ این سوال را میتوان با رفتارهای دیگر انسانها مقایسه کرد؛ مانند مصرف زیاد نمک یا کم مصرف کردن شیر، که عوارض آنها تدریجی و در طول زمان نمایان میشود. افراد معمولا به عوارض تدریجی کمتر توجه میکنند، همین موضوع باعث میشود که بسیاری از مصرفکنندگان مواد در مراحل اولیه به سختی قابل شناسایی باشند. در این کتاب، نویسندگان به زبان ساده نحوه تاثیر مواد بر بدن و ذهن را توضیح داده و نکات جالبی درباره چگونگی ابتلا به اعتیاد بیان میکنند
کتاب راهنمای درمان نگهدارنده با متادون در وابستگان به مواد افیونی نوشته آذرخش مکری و علیرضا نوروزی، به معرفی درمان نگهدارنده با متادون به عنوان یکی از موثرترین روشها برای درمان وابستگی به مواد افیونی میپردازد. درمان نگهدارنده به معنای جایگزینی مصرف مواد مخدر غیرمجاز با یک آگونیست افیونی تایید شده است. متادون برای اولین بار در سال 1381 در ایران به عنوان درمان نگهدارنده معرفی شد و پس از نتایج مثبت، به سرعت در سراسر کشور گسترش یافت. در حال حاضر، این روش درمانی در بسیاری از مراکز درمانی دولتی، خصوصی و سازمانهای غیردولتی ارائه میشود. با این حال، موفقیت درمان به کیفیت اجرای آن بستگی دارد و تنها استفاده از متادون کافی نیست.
کتاب درمان نگهدارنده چیست و چگونه عمل میکند؟نوشته دکتر رامین رادفر و دکتر آذرخش مکری، به بررسی شیوههای درمانی برای وابستگی به مواد مخدر میپردازد. اگرچه اعتیاد به مواد مخدر در ایران سابقه طولانی دارد، اما از حدود 100 سال پیش به عنوان یک معضل جدی اجتماعی مطرح شده است. در طی این سالها، روشهای مختلف درمانی برای مقابله با این مشکل در سطح جهانی و ملی معرفی شدهاند. یکی از این شیوهها، درمان نگهدارنده با متادون یا بوپرنورفین است که بیش از 50 سال در دنیا و بیش از یک دهه در ایران مورد استفاده قرار گرفته و با استقبال زیادی مواجه شده است. هدف این کتاب، توضیح مشکلات متداولی است که در فرآیند درمان نگهدارنده به وجود میآید و همچنین پاسخ به سوالات مختلفی که درمانگران، بیماران و خانوادهها در حیطههای مختلف با آنها روبهرو میشوند.
کتاب راهنمای درمان نگهدارنده با متادون و بوپرونورفین نوشته دکتر سید رامین رادفر، دکتر حامد اختیاری و دکتر آذرخش مکری، به بررسی جنبههای مختلف درمان نگهدارنده با این دو دارو میپردازد. واقعیت این است که ترک مواد مخدر ساده نیست و فرد معمولاً به تنهایی نمیتواند از پس آن برآید. در مسیر بهبودی، حمایت و مشارکت خانواده نقش حیاتی دارد. این کتاب به منظور ارائه اطلاعات مفید به خانوادههای افرادی که تحت درمان ترک اعتیاد قرار دارند، نگاشته شده است تا آنها بتوانند نقش موثری در فرایند بهبودی عزیزان خود ایفا کنند. در این کتاب بهطور خاص به نقش خانواده در فرآیند ترک اعتیاد و اهمیت حمایتهای آنها در این مسیر پرداخته میشود.
کتاب شیشه، غول یا اهریمن خفته نوشته دکتر علی فرهودیان، دکتر حامد اختیاری و دکتر آذرخش مکری، به بررسی روند ابتلا به اعتیاد به شیشه میپردازد. صاحبنظران حوزه اعتیاد نظرات مختلفی در این باره دارند. برخی معتقدند که بیشتر افراد مستعد ابتلا به اعتیاد به شیشه، بهطور تدریجی و با گذر زمان به این ماده معتاد میشوند. در حالی که گروه دیگری بر این باورند که روند ابتلا به شیشه بسیار سریع و شدید است و بدون مداخلات جدی، احتمال کاهش آن کم است.
هدف این کتاب پیشگیری از مصرف اولیه یا ادامه مصرف شیشه است. در این کتاب، آخرین شواهد علمی بهطور خلاصه و با زبانی ساده و روان، برای طیف وسیعی از مخاطبان، از عموم مردم تا درمانگران ارائه شده است. کتاب ابتدا به معرفی شیشه میپردازد و سپس با هدف پاسخ به سوالات رایج و بررسی انگیزهها و تصورات اشتباهی که معمولاً منجر به شروع مصرف شیشه میشود، ادامه پیدا میکند.
دکتر آذرخش مکری در برنامه اکنون با اجرای سروش صحت حضور داشته و در این برنامه به بحثهای مرتبط با سلامت روان و اعتیاد پرداخته است. این برنامه که در قالب گفتوگو با متخصصان و کارشناسان مختلف پخش میشود، به موضوعات مختلف اجتماعی و روانشناختی توجه ویژهای دارد. دکتر مکری در این برنامه، با استفاده از دانش و تجربه خود در زمینه روانپزشکی و اعتیاد، به تحلیل و بررسی مسائل پیچیده در حوزههای مختلف سلامت روان میپردازد و سعی دارد مفاهیم علمی را به زبانی ساده و قابل درک برای عموم مردم توضیح دهد.
حضور دکتر مکری در این برنامه باعث آشنایی بیشتر مخاطبان با موضوعات مرتبط با اعتیاد، درمان و سلامت روان شده و موجب افزایش آگاهی عمومی در این زمینهها گردیده است. این برنامه به عنوان یکی از منابع آموزشی مفید برای افراد علاقهمند به مسائل روانشناختی و درمان اعتیاد شناخته میشود.