دانشپژوه پس از طی تحصیلات اولیه، نزد پدر و تنی چند از همشهریان خود به فراگیری ادبیات عرب، منطق و فلسفه پرداخت. پس از درگذشت پدرش در ۱۳۰۸ش، برای ادامۀ تحصیلات به حوزۀ علمیه قم رفت و در آنجا از دروس فقهی و اصولی کسانی چون آخوند ملاعلی معصومی همدانی، سیدشهابالدین مرعشینجفی و سیدمصطفی کردمحلهای بهره گرفت (همان، ص ۶۶۲). دانشپژوه پس از دو سال اقامت در قم بهسبب گرفتاریهای زندگی، ناگزیر به آمل بازگشت و پس از چندی، به تهران رفت و در ۱۳۱۶ش در مدرسۀ مروی تهران به تحصیل پرداخت. سپس دورۀ دانشکدۀ معقول و منقول دانشگاه تهران را گذراند و در ۱۳۲۰ش از این دانشکده درجه لیسانس گرفت.
دانشپژوه به زبان فرانسه مسلط و با زبان انگلیسی آشنا بود. خدمات دولتی وی در ۱۳۱۹ش، با استخدام شدن در کتابخانۀ دانشکدۀ حقوق دانشگاه تهران، آغاز شد. در ۱۳۳۱ش، به معاونت این کتابخانه تعیین شد و سالهای بسیاری در این مقام باقی ماند. در ۱۳۳۳ش، با حفظ سمت، به ریاست کتابخانۀ کتب خطی دانشگاه تهران، و در سال بعد، به ریاست کتابخانۀ مرکزی این دانشگاه منصوب شد.در ۱۳۴۸ش، با رتبۀ دانشیاری، به گروه تاریخ دانشکدۀ الهیات پیوست و سرانجام، پیش از آنکه در اسفند ۱۳۵۵ بازنشسته شود، به درجۀ استادی رسید. او در این دانشکده تدریس درایةالحدیث، منطق، تاریخ فلسفۀ اسلامی، تاریخ خاورشناسان و روش تحقیق را در مقطع کارشناسی و کارشناسیارشد، و درس عرفان اسلامی را در مقطع دکتری برعهده داشت.