کتاب صوتی زنان یونان باستان نشر آوانامه

«زنان یونان باستان» نام کتابی اثر «دان ناردو» است. او در این کتاب با زبانی ساده، توانسته براساس اطلاعات و مستندات باقی مانده از دوران باستانِ سرزمین یونان، تصویری جامع و شفاف از وضعیت زنان در تاریخ این کشور به مخاطب ارائه دهد. کتاب زنان یونان باستان با ترجمه‌ی «لیلا رضایی» در سال 88 در انتشارات ققنوس منتشر شده و انتشارات آوانامه نسخه‌ی صوتی آن را با صدای «اکرم پریمون» منتشر کرده است.

مروری بر فصل‌های کتاب زنان یونان باستان

فصل اول، زنان در جوامع اولیه‌ی یونان: حماسه‌های هومری، نخستین نمونه‌های زن‌ستیزی، زنان توانا و مدبر، پنلوپه و آندروماخه، مقایسه‌ی زنان مینوسی با زنان میسنی، زندگی زنان در دوران باستان، شعاری به نام ساپفو، نهاد ازدواج.

فصل دوم، جایگاه‌های قانونی و حقوقی زنان در دوره‌ی کلاسیک: قوانین و حقوق قضایی مدنی و سیاسی زنان، عشق و ازدواج، اموال و میراث، طلاق و زنای محصنه، زنان اسپارتی، زنان در گورتون.

فصل سوم، زندگی داخلی زنان یونان در عصر کلاسیک: جداسازی در برابر انزوا، لباس و آرایش زنان، اقامتگاه زنان و وظایف آن‌ها، تحصیل زنان جوان در خانه، بلوغ و بارداری، زایمان و مرگ کودک، زنان برده.

فصل چهارم، نقش‌ها و فعالیت‌های اجتماعی زنان یونان باستان: شغل‌های رایج زنان، تبعیض اجتماعی، ملازمان و هنرمندان حرفه‌ای، آسپاسیای خردمند، زنان در آداب مذهبی، وظایف مذهبی دختران جوان، پیشگوها و سرنوشت مردم، ورزش زنان.

فصل پنجم، زنان یونانی در اسطوره، نمایش‌نامه و فلسفه: موجودات مونث سازنده و ویرانگر، ایزدبانوان یونانی مظهر وظایف زنان، زنان در نمایش‌نامه‌ها، آنتیگون، زن‌ستیزی یا هم‌دردی، عقاید افلاطون و ارسطو درباره‌ی زنان.

فصل ششم، زندگی زنان یونانی در دوره‌ی هلنی پیشرفت می‌کند: ملکه‌های دوره‌ی هلنی، افزایش حقوق اقتصادی و قانونی، باسیلا هنرمند بزرگ یونان، ادبیات در آزادی جدید، شاعران هلنی.

درباره کتاب زنان یونان باستان

در سراسر تاریخ باستان، زنان یونانی از حقوق مدنی کمی برخوردار بودند. جالب اینجاست که تقریبا همه‌ی مردان و زنان، این وضعیت را به عنوان امری طبیعی پذیرفته بودند. اما با نگاه امروزی واضح است که چنین شرایطی بی‌تردید غیرطبیعی و ناعادلانه است. خیلی‌ها معتقدند که این وضعیت، شایسته‌ی جامعه‌ای باشکوه و فرهیخته مانند یونان نیست.

چیزی که باعث شده نظریه‌ی برابری حقوق زن و مرد همیشه مورد بحث و جدل باشد، این است که درباره‌ی این موضوع مطالعات تاریخی به اندازه‌ی کافی و جامع انجام نشده است. چیزی که تا امروز می‌دانیم این است که در سراسر تاریخ و در همه‌ی جوامع باستانی مانند مصر و یونان، و در بیشتر جوامع دیگر، گروه‌ها و مذاهب عصر میانه، به طور طبیعی زنان را فرمانبردار و زیردست مردان می‌دانستند. زنان در طول تاریخ توانستند تا حد زیادی این تصورات را باطل کنند و امروز در بسیاری از جوامع پیشرفته، زنان هم پابه‌پای مردم برای موقعیت‌های اجتماعی و سیاسی مختلف تلاش می‌کنند و کاری نیست که نتوانند از پسِ انجام دادن آن برنیایند.

بنابراین جایگاه زنان و رفتار با آن‌ها، موضوع مورد بحث دنیای رو به پیشرفت جدید قرار گرفت؛ موضوعی که در یونان باستان پرداختن به آن، با توجه به اوضاع و احوال تاریخی، غیرعادی و غیرعملی بود. بیشتر مدارکی که از یونان باستان باقی مانده، مربوط به آتنی‌ها است. به همین دلیل تصاویر موجود از زنان یونان باستان خیلی پیچیده و محدود است. با این حال، دان ناردو سعی کرده تا در این کتاب بخشی از این تحقیقات را تکمیل کند و چهره‌ی روشن‌تری از وضعیت اجتماعی، فرهنگی و سیاسی زنان ارائه دهد. شنیدن این کتاب صوتی نه فقط برای محققان و دانشجویان، که حتی برای نوجوانانِ علاقه‌مند به تاریخ باستان و مطالعات زنان هم جذاب و مفید خواهد بود.

در بخشی از کتاب صوتی زنان یونان باستان می‌شنویم

این واقعیت که، زنان اغلب امور مالی خانه و پرداخت صورتحساب‌ها را بر عهده داشتند، نشان می‌دهد که لااقل بعضی از آن‌ها، قدری از سواد برخوردار بودند. آن دسته از پدران و شوهران که نظارت بر امور مالی خانه را جزو وظایف معمول زن خانه می‌دانستند. احتمالا خود به دختران و همسران‌شان سواد آموخته بودند، در حالی که هنرهایی چون نخ‌ریسی، بافندگی و مانند آن را غالبا مادر به دختر خود می‌آموخت. بر اساس نقاشی‌های ظروف تزیینی و دیگر مدارک، برخی از زنان آتنی خواندن و نوشتن می‌دانستند. این‌گونه آموزش‌ها باید از طرف مادران در خانه (در مواردی اندک توسط پدران) انجام می‌گرفت. چون در آتن، دختران بر خلاف پسران، تحصیلات رسمی مدرسه‌ای نداشتند. زنان آتنی از تمرین‌های ورزشی، که یکی از برنامه‌های معمول مدارس پسران بود، هم محروم بودند. این که چرا زنان آتنی تحصیلات رسمی مدرسه‌ای نداشتند، به این دلیل بود که نخستین و مهم‌ترین جوامع، نیاز جدی برای آموزش زنان احساس نمی‌کردند. دیگر آن که ابزار اولیه‌ی ارتباط در یونان باستان زبان محاوره بود که بر اساس آن، بی‌سوادی نقص به شمار نمی‌رفت. در واقع در سراسر یونان، عمده مردان و زنان خاصه در میان طبقات فقیر، بی‌سواد بودند. از طرف دیگر، سنت رایج آن زمان، وظیفه اصلی زن را فقط خانه‌داری می‌دانست که برای انجام دادن آن نیازی به سواد یا مهارت‌های ورزشی نبود. ولی مردانی که می‌خواستند به عرصه سیاست، فعالیت‌های روشن‌فکرانه و یا مسابقات ورزشی وارد شوند، به چنین مهارت‌هایی نیاز داشتند.