این کتاب در شش دفتر شکل گرفت:
۱) دفتر یکم: در بارۀ فلسفۀ علم
۲) دفتر دوم: در بارۀ پیوند میان میان علم و ناعلم
۳) دفتر سوم: فلسفۀ علم در ایران
۴) دفتر چهارم: در بارۀ تاریخ علم و تاریخنگاری علم
۵) دفتر پنجم: در بارۀ فلسفه و/یا علم دانشوران
۶) دفتر ششم: در بارۀ «هست» و «بایدِ» آموزش عالی در ایران.
در گزینش و چینش بخشهای این کتاب سه قاعده را در نظر گرفتم:
۱. هیچیک از این بخشها حاصل ترجمه یا همکاری نگارنده با فرد دیگری نباشد؛
۲. چگونگی انتشار آنها. این بخشها عموماً به یکی از سه گروه زیر از آثار نگارنده تعلق داشته باشند:
الف) گفتوگوها با روزنامهها یا مجلهها،
ب) سخنرانیها در مراکز پژوهشی و آموزشی، و
پ) یادداشتها برای روزنامهها یا مجلهها.
۳. موضوع آنها. این بخشها عموماً در پیوند با جستارهای زیر باشند:
۱) تاریخ علم،
۲) تاریخنگاری علم،
۳) نسبت علم با گونههائی از ناعلم،
۴) فلسفۀ علم،
۵) اندیشهورزان و مروجان اندیشه در حوزۀ علم و فلسفه، از دیروز تا امروز، و
۶) وظایف نهاد آموزش عالی و دیگر نهادهای ذیربط در پیشبُرد درست برنامۀ آموزشی و پژوهشی، بهویژه در زمینههای علمی و فلسفی.