کتاب صوتی تبعیض نژادی در آفریقای جنوبی نشر آوانامه

در سال 1948 در کشور آفریقای جنوبی قانونی تصویب شد که لکه‌ای ننگین در طول تاریخ بشر شناخته می‌شود: قانونی شدن تبعیض نژادی. به این ترتیب میلیون‌ها انسان آزاد و آزاده در قرن بیستم و در اوج شکوفایی تکنولوژی و علم، بار دیگر به نظام‌های برده‌داری انسان‌های نخستین برمی‌گشتند. مردم سیاه‌پوست یا رنگین‌پوست با توجه به درجه‌ی رنگ پوست و نژادشان به گروه‌های مختلف تقسیم می‌شدند و بر این اساس خدمات شهروندی و دولتی دریافت می‌کردند. حتی گاهی برخی از آن‌ها به اجبار به قبیله‌های بومی آفریقا کوچانده می‌شدند و حق برگشتن و زندگی کردن در شهر زادگاه و خانه‌های خود را نداشتند. کتاب «تبعیض نژادی در آفریقای جنوبی» یکی از کتاب‌های مجموعه تاریخ جهان است که «مایکل ج. مارتین» آن را نوشته است. این کتاب با ترجمه‌ی «مهدی حقیقت‌ خواه» در سال 86 در انتشارات ققنوس منتشر شده و انتشارات آوانامه نسخه‌ی صوتی آن را با صدای «اکرم پریمون» منتشر کرده است.

مروری بر فصل‌های کتاب صوتی تبعیض نژادی در آفریقای جنوبی

ریشه‌های تبعیض نژادی: آفریکانی‌ها، مهاجرت بزرگ، نفوذ بریتانیا، پایمال شدن حقوق آفریقایی‌ها، پیدایش کنگره ملی آفریقا، قانون زمین بومیان.

نقشه‌ای اهریمنی: انتخابات سال 1948، ستون‌های آپارتاید، قوانین جداسازی، اسکان مجدد به زورِ اسلحه، مبارزه با کمونیست‌ها، آموزش و تبعیض نژدای.

مقاومت و سرکوب: ادامه‌ی اعتراضات مردم با نژادهای مختلف، کارزارِ نافرمانی، غیرقانونی کردن مخالفت، منشور آزادی، آپارتاید کوچک، مجمع رزمندگان آزادی.

تبعیض نژادی بزرگ: آپارتاید بزرگ، قانونی کردن نژادپرستی، قتل عام در شارپویل، اقدام مسلحانه‌ی کنگره‌ی ملی آفریقا، حکومت پلیسی، قانون بیگانگی در سرزمین خود، برپایی بانتوستان‌ها، ماندلا در زندان.

بیداری سیاهان و قیام سووتو: استفن بیکو و بیداری سیاهان، بحران اقتصادی دهه 70 در حمایت از بیکو، قیام سووتو، قتل بیکو، آپارتاید در موضع دفاعی، شورشی به رهبری دانش‌آموزان، ارمغان استفن بیکو.

نبرد با تمساح بزرگ: اقتصاد بیمار در دوران بوتا، ناکامی قانون اساسی، تغییر و خشونت، مذاکرات تازه با کنگره‌ی ملی آفریقا، اقتصاد بدون آینده.

پایان تبعیض نژادی: استعفای بوتا، روی کار آمدن دوکلرک، آزادی ماندلا، اهداف دوکلرک، آغاز تنش‌های تازه، ماندلا در برابر دوکلرک، نخستین انتخابات آزاد، ریاست جمهوری ماندلا.

درباره کتاب صوتی تبعیض نژادی در آفریقای جنوبی

مایکل ج. مارتین در این کتاب توانسته تصویری دردناک و واقعی از جنبش‌های ضدنژادپرستی در آفریقای جنوبی ارائه دهد. این قانون که با وقاحت تمام رسمی شد و به تایید دولت‌مردان این کشور رسید، بیش از نیم قرن درد و رنج برای میلیون‌ها آفریقایی به همراه داشت. این قانون که به نام آپارتاید معروف بود، نتایج مشخصی داشت: انزوا و تنهایی سیاه‌پوستان، امکانات شهری و رفاهی فرسوده، خدمات شهری جداگانه برای سیاه‌پوستان، و اسارات و بردگی مردمی آزاد در قرن بیستم. سفیدپوستان برای این که به قدرت و ثروت بیشتری در این منطقه برسند، دست به هر اقدامی می‌زدند. کار به جایی رسید که حتی دانش‌آموزان هم در مدارس مختلف این کشور به پا خواستند و با نوشتن شعار روی در و دیوار مدرسه و اعتصاب‌های مختلف، اعتراض خود را نشان دادند. در طول سال‌ها مبارزه با قانون نژادپرستی در آفریقای جنوبی، هزاران زن و مرد و کودک جان خود را از دست دادند یا به اجبار به مناطق دیگر کوچ داده شدند. مایکل مارتین در این کتاب تمام جزییات لازم برای شناخت آپارتاید و مبارزات مردمی در آفریقا را نشان داده بدون این که با زیاده‌گویی، بحث را به حاشیه بکشاند و تمرکز مخاطب را از بین ببرد. شنیدن این کتاب صوتی نه فقط برای محققان و دانشجویان، که برای تمام انسان‌هایی که به دنبال درک تازه‌ای از تاریخ آزادی و آزادگی در دنیا هستند، پرکشش و جذاب خواهد بود.

در بخشی از کتاب صوتی تبعیض نژادی در آفریقای جنوبی می‌شنویم

در ۱۹۶۶ پسر بچه‌ی پنج ساله‌ای که نزدیک ژوهانسبورگ در آفریقای جنوبی زندگی می‌کرد، ورق‌پاره‌های مجله‌ای را پیدا کرد که باد به نرده‌ای چسبانده بود. «مارک ماتابان» کوچک‌تر از آن بود که واژه‌ی آپارتاید را درک کند، اما واقعیت دهشتناک معنای آن به زودی بر او آشکار می‌شد. عکس‌های مجله خانه‌های زیبایی را نشان می‌دادند که به سفیدپوستان تعلق داشتند –خانه‌هایی بسیار زیباتر از آنچه او در گتویی که در آن زندگی می‌کرد تا به حال دیده بود. ماتابان عکس‌ها را به خانه برد و آن‌ها را به مادرش نشان داد و به او گفت وقتی بزرگ شد، برای او خانه‌ای زیبا مثل خانه‌های توی این مجله خواهد ساخت.

مادرش پرسید چه باعث شده که فکر کند می‌تواند چنین کاری بکند. پسربچه با اطمینان به مادرش گفت: «پول زیادی درمی‌آورم، آن وقت راحت می‌توانم این کار بکنم». مادرش با مهربانی گفت: «فرزندم، اگر تمام پول دنیا را هم داشته باشی، نمی‌توانی آن خانه را بسازی». وقتی ماتابان از مادرش دلیلش را پرسید، پاسخ مادرش او را به وحشت انداخت: «چون که خانه داشتنِ سیاهان برخلاف قانون است». به مدت بیش از چهار دهه سیاست جداسازی و تبعیض کامل نژادی موسوم به آپارتاید، رویاهای غیرسفیدپوستان آفریقای جنوبی نظیر مارک ماتابان را بر باد می‌داد.

نژادپرستی در همه فرهنگ‌ها در همه زمان‌ها وجود داشته است، اما تبعیض نژادی در آفریقای جنوبی در قرن بیستم بی‌همتا بود، چون به سیاست رسمی حکومت تبدیل و به اجرا گذاشته شده بود. از سال ۱۹۴۸ به بعد، هر فردی در کشور به یک گروه نژادی رسمی منتسب می‌شد؛ سفید، آسیایی، رنگین‌پوست، یا آفریقایی. حقوق و آزادی‌های مدنی فرد برای کار، اقامت و مسافرت به گروه نژادی او بستگی داشت. طی زمان، رفته‌رفته قوانین بیشتری به تصویب رسید تا جدایی اعضای نژادهای گوناگون تضمین شود؛ و بدین ترتیب حقوق همه به‌جز اروپاییان به‌شدت محدود شد و این سیاست، نابرابری را به قانون کشور تبدیل ساخت. کسانی که در درستی این قانون شک می‌کردند یا برضد آن دست به کار می‌شدند با خطر زندان و حتی مرگ مواجه می‌گشتند.