کتاب ریاضیات زیبا نشر نی

نظریه بازی‌ها چیست

نظریه بازی‌ها با کمک مدل‌های ریاضی، واقعیت‌های رفتاری، اقتصادی افراد یا پدیده‌ها را تحلیل می‌کند. این نظریه درزمینه‌های زیست‌شناسی تکاملی،‌ علوم اجتماعی‌،روانشناسی و جامعه شناسی کاربرد زیادی دارد. تا قبل از قرن بیستم علم اقتصاد، علمی کسالت بار توصیف می‌شد. اما با پیدا شدن ارتباطاتی بین علم ریاضیات و اقتصاد، انقلابی درکاربرد ریاضیات به وجود آمد که توانست رفتار انسان‎‌ها را در عرصه‌های مختلف به صورت کمی بیان کند. فون نویمان که یک ریاضیدان برجسته بود و با همکاری اقتصاددانی به نام مورگن اشترن نظریه بازی‌ها را با علم اقتصاد ترکیب کرد. امروزه نظریه بازی یک واژه عمومی برای تحلیل رفتار متقابل انسان‌ها و پدیده‌هاست.

بلوغ و تحول در نظریه‌ی بازی‌ها توسط جان نش

جان نش در سال 1928 در ویرجینیای غربی به دنیا آمد. او از دوران دبیرستان توجه ویژه‌ای به رشته ریاضیات داشت تا حدی که چند واحد پیشرفته را در کالج محلی گذراند. اما آنطور که همه پیش‌بینی می‌کردند او در دانشگاه به سراغ ریاضیات نرفت و تصمیم گرفت مثل پدرش یک مهندس برق شود. جان نش هنگام انتخاب نام‌نویسی از مهندسی برق نیز صرف نظر و در رشته مهندسی شیمی در انستیتو تکنولوژی کارنگی ثبت نام کرد. او بار دیگر رشته خود را به شیمی تغییر داد. اما تمام این تغییر رشته‌ها نتوانست رضایت او را جلب کند. به این ترتیب  او به اولین انتخاب خود و دنیایی که به آن تعلق داشت، یعنی ریاضیات بازگشت.

ایده ترکیب علم ریاضی و اقتصاد در کلاس درس اقتصاد بین‌الملی از ذهن او گذشت. از نظر او قوانین ریاضی به وضعیت‌های پیچیده اقتصادی کاملا مرتبط بودند. او ایده‌ی خود را در قالب مقاله‌ای با عنوان مسئله داد و ستد آغاز کرد که بعدها به منبعی برای نظریه بازی‌ها تبدیل شد. داد و ستد شکل متفاوتی از نظریه بازی‌ها را ارائه می‌کند که حداکثر مقدار سود را به طرفین بازی پیشنهاد می‌دهد. جان نش نشان داد که با تهیه نقشه ریاضی می‌توان موقعیت داد و ستد  بهینه را برای بازیکنان محاسبه کرد.

جان نش با انتشار مقاله تعادل نش که حاصل پایان‌نامه‌ی دکترایش بود به یکی از پیشگامان نظریه‌بازی‌ها تبدیل شد. این مقاله به زبان ساده توضیح می‌دهد که فرایندهای طبیعی، اجتماعی و .. به تعادل احتیاج دارند و اگر در شرایط ناپایداری به سر ببرند می‎توان وقایع آینده را پیش‌بینی کرد. البته این مفهوم بسیار پیچیده تر از تعریف گفته شده است.

نظریه‌ها بازی و پیوند علوم به یکدیگر

پس از آنکه جان نش انقلابی در نظریه بازی‌ها به وجود آورد، این نظریه از انحصار رشته‌هایی مانند اقتصاد یا روانشناسی خارج شد و در دیگر علوم مانند علوم انسان‌شناسی، علوم اعصاب و فیزیک نیز کاربرد پیدا کرد. اگرچه کاربرد آن در مناقشات اقتصادی ملموس‌تر است اما رد پای این نظریه را در روابط انسانی و کاربردی می‌توان جستجو کرد. در روزگاری که که فروید سردمدار روانکاوی و عصب‌شناسی بود ، روانشناسان توانایی پاسخ به فرایند‌های مغزی که اساس رفتار انسان را تشکیل می‌دهد نداشتند. در عصر کنونی می‌توان رفتار انسانی را با مفاهیم کمی و علائمی که در مناطقی از مغز نشان داده‌می‌شود ردیابی کرد. مغز منفعت را با ترشح هورمون نشان می‌دهد. به بیان دیگر با استفاده از این نظریه می‎توان منفعت مغز را با ترشح دوپامین به جای پول و سود در اقتصاد سنجید و بینشی جدید برای تحلیل رفتارهای اقتصادی انسان ایجاد کرد

نویسنده کتاب ریاضیات زیبا، تام سیگفرید

تام سیگفرید در سال 1950 ایالت اوهایو در آمریکا به دنیا آمد. او مدرک کارشناسی خود را در رشته مهندسی شیمی و همراه با رشته‌های شیمی، روزنامه‌نگاری و تاریخ در دانشگاه مسیحی تگزاس اخذ کرد و در رشته روزنامه‌نگاری ادامه تحصیل داد و موفق به اخذ مدرک کارشناسی ارشد شد. او فعالیت‌های حرفه‌ای خود را به عنوان نویسنده در دو زمینه تجارت و علوم در نشریه Press Fort Worth آغاز نمود. او سپس در قامت استاد به دانشگاه مسیحی تگزاس پیوست. سیگفرید از سال 1985 تا 2004 به عنوان سردبیر علمی در روزنامه The Dallas Morning News فعالیت داشته است. او در این نشریه نویسندگان حرفه‌ای را در زمینه پزشکی و علوم مختلف آموزش داده است. وی در حال حاضر عضو هیئت مدیره‌ی انجمن پیشبرد نوشته‌های علمی است.

جوایز و افتخارات تام سیگفرید

او تاکنون موفق به دریافت جوایز زیادی شده است. سیگفرید در سال 2004 جایزه ملی انجمن نویسندگان علوم را از آن خود کرد. از دیگر جوایز او می‌توان به جایزه انجمن آمریکایی برای پیشبرد علوم در نشریات مطرح و روزانه و جایزه انجمن شیمی آمریکا برای تفسیر و ترجمه شیمی برای عموم اشاره کرد.

او هم‌چنین جایزه ویژه انجمن ویراستاران، انجمن روانپزشکان آمریکایی و نویسنده سرمقاله انجمن تگزاس را دریافت کرده است. او جزء معدود نویسندگانی است که آثارش در بین بهترین نوشته‌های علمی در سال 2004 قرار گرفته ‌است.

مترجم کتاب ریاضیات زیبا اثر مهدی صادقی

مهدی صادقی در سال 1342 در شهر گرمسار به دنیا آمد. او تحصیلات مقطع کارشناسی را در رشته زیست‍شناسی سلولی مولکولی، کارشناسی ارشد را در رشته بیئفیزیک در و دکترای این رشته را در سال 1380 از دانشگاه تهران اخذ کرده مهدی صادقی درحال حاضر پژوهشگر و مترجم است . او در سال 1390 عنوان پژوهشگر برتر پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست فناوری را از آن خود کرده است. مهدی صادقی علاوه بر کتاب ریاضیات زیبا، کتاب چیستی تکامل را از ارنست مایر ترجمه کرده است. هر دو آثار او توسط نشر نی به چاپ رسیده است.

در بخشی از کتاب ریاضیات زیبا می‌خوانیم

هدف ارائه و تجهیز روانشناسی به‌گونه‌ای است تا علمی طبیعی شود. روان‌شناسی قصد دارد تا فرایندهای جسمانی را به شکل حالت‌های معین کمی از ذرات مادی تخصیص‌پذیر نمایش دهد؛ بدین ترتیب» این فرایندها را واضح و عاری از تناقض می‌سازد.

فروید. پروژه‌ای برای روان‌شناسی علمی، ۱۸۹۵

زیگموند فروید واقعا می‌خواست مغز را درک کند. او در رشته پزشکی درس خواند و متخصص اعصاب شد. وی قصد داشت رمزی را کشف کند که فرایندهای فیزیکی مغز را به ذهن ربط می‌داد. در سال ۱۸۹۵ پروژه‌ای را برای«روان‌شناسی علمی» ‌طراحی کرد که در آن بتوان حالت‌های روحی و رفتارهای انسان را به صورت مادی بر مبنای تعامل‌های فیزیکی سلول‌های عصبی مغز شرح داد. فروید می‌دانست که علم مغز در اواخر قرن نوزدهم ناپخته تراز آن است که شیمی جمجمه را به فکر و رفتار ارتباط دهد؛ بنابراین» مغز را رها کرد و مستقیما به سمت ذهن و تحلیل رویاها برای پیدا کردن راهی به سوی حافظه ناخودآگاه رفت که زندگی روانی را اداره می‌کند. دیگران دستاوردهای فروید و فیزیک مغز را به روّیا هم نمی‌دیدند. بسیاری به سادگی ادعا کردند که مغز یک«جعبه سیاه» است که با بررسی‌های علمی نمی‌توان به آن دست یافت. این رفتارشناسان حکم کردند که روان‌شناسی باید به مشاهده رفتارها بچسبد و محرک‌ها و پاسخ‌ها را مطالعه کند.

همچنان که قرن بیستم به پیش می‌رفت؛ هم فرویدگراها و هم رفتارگراها کم رنگ شدند. درحالی که پزشکی مولکولی بخشی از کارکرد داخلی مغز را روشن می‌کرد، «جعبه سیاه» نهفته در مغز نیز نیمه شفاف شد. امروزه در سایه تکنولوژی‌های اسکن که تصاویری از مغز در حالت فعالیت فراهم کرده. مغز تقریبا شفاف شده است. علم نوپای اعصاب. که یک قرن پیش فروید بنیاد نهاد, اکنون بالغ شده است و به آن چه هدف اولیه او بود نزدیک می‌شود.