کتاب انقلاب و بسیج سیاسی نشر انتشارات دانشگاه تهران

کتاب حاضر به‌تناسب مطالب موردنیازِ درس «تئوری‌های انقلاب» که در رشته‌ی علوم سیاسی تدریس می‌شود، نگاشته شده است. انقلاب در اینجا، نوع بسیار ویژه‌ای از منازعه‌ی سیاسی است و هدف کتاب حل‌کردن پدیده‌ی انقلاب در مقولات عام‌تر نیست. بنابراین، تلاش می‌شود که نخست این پدیده از پدیده‌های هم‌خانواده جدا شوند. به‌عبارت دیگر، لفظ انقلاب با احتیاط و درباره‌ی طبقه‌ی خاصی از منازعات سیاسی به کار می‌رود. پس از آن، مهم‌ترین تئوری‌هایی که درباره‌ی معنا و علت این پدیده عرضه شده‌اند، بررسی می‌شوند. این تئوری‌ها عمدتاً، کلان هستند و به چگونگی پیدایش وضعیت‌های انقلابی در کوتاه‌مدت چندان توجهی ندارند. به علاوه، بیشتر تئوری‌هایی که درباره‌ی علل وقوع انقلاب‌ها عرضه شده‌اند، تئوری‌هایی غیرسیاسی هستند که توضیح انقلاب را در چگونگی و علت پیدایش گروه‌های مخالف حکومت جستجو می‌کنند و برای تبیین پیدایش این گروه‌ها به بررسی ساختار اقتصادی، اجتماعی، اعتقادی جامعه یا دیدگاه‌ها و توقعات فرد می‌پردازند.

بحث از طبقات جدید، پیدایش گروه‌های روشن‌فکری و ایدئولوژی‌های انقلابی بحث مرکزی مهم‌ترین تئوری‌های انقلاب را تشکیل می‌دهد. پس از بررسی تئوری‌های عمده‌ی انقلاب تلاش می‌شود که با بهره‌برداری از این تئوری‌ها عناصر مذکور یافته شوند و برای تدوین نگرشی سیاسی هر یک در جای مناسب خود قرار داده شوند. این نگرش هم برای توضیح چگونگی وقوع انقلاب و هم برای تبیین منازعات سیاسی پس از پیروزی انقلاب به کار خواهد رفت. گذشته از این، در نوشته‌ی حاضر به بررسی نتایج کوتاه‌مدت و درازمدت انقلابات و رابطه‌ی انقلاب با نظام بین‌المللی و انواع انقلابات به ویژه انقلاب‌های کلاسیک و مدرن و تفاوت‌های آن‌ها در رابطه با نتایج انقلاب پرداخته می‌شود.