کتاب بانکداری اسلامی و آزمون تنگنای توانایی ایفای تعهدات نشر نور علم

طی دو دهه گذشته، مالیه اسلامی گسترش سریعی در بسیاری از بازارهای نوپا و اقتصادهای در حال توسعه ای که، اصول مذهبی غالباً در راستای استفاده از خدمات و محصولاتی که مبتنی بر اصول مالیه اسلامی بوده، داشته است. ویژگی های کلیدی مالیه اسلامی، مانند مفهوم تسهیم سود و زیان بین وام دهنده و وام گیرنده، تمرکز بر سرمایه گذاری هایی که مسئولیت اجتماعی دارند و الزام مرتبط کردن مالیه به فعالیت های اقتصادی، مقبولیتی عام به ویژه از زمان بحران مالی جهانی یافته و به عنوان جایگزینی برای پیامدهای سنتی مالی مطرح شده است. این ویژگی ها نظامی مبتنی بر دارایی مداخلات مالی اخلاقی و سرمایه گذاری مبتنی بر اصول تسهیم ریسک در فعالیت های قانونی (حلال) به جای سودهای رانت جویانه پیشنهاد کرده اند. به ویژه، استفاده از اصول مالیه اسلامی برای پروژه های زیربنایی انگیزه مهمی برای بانکداری اسلامی (با نهادهای بسیاری که برای اولین بار وارد زمینه مالیه اسلامی شده اند) فراهم کرده است.

در حال حاضر مالیه اسلامی بیش از نیمی از کل دارایی های مالی بازارهای نوپا و اقتصادهای در حال توسعه را در اختیار دارد و صنعت خدمات مالی اسلامی حدود ۶/۲ تریلیون دلار (یا حدود ۷/۰ درصد کل دارایی های مالی) برآورد شده است. ظرفیت رشد این ابزار مالی بدون شک قابل ملاحظه است، با در نظر گرفتن این که آهنگ نفوذ آن در اقتصادهای بزرگ و پر جمعیت، مانند اندونزی و ترکیه، هنوز کمتر از ۲۰ درصد است.

بیشتر دارایی های مالی اسلامی در بخش بانکداری متمرکز شده است، که اهمیت آن به گونه ای نظام مند افزایش یافته است.

آزمون تنگنا برای تجزیه و تحلیل ثبات پیامدهای بانکداری اسلامی در کشورهایی که اهمیت مالیه اسلامی در آن ها در حال گسترش است اساسی می باشد. آزمون های تنگنا برای تشخیص آسیب پذیری های تاُثیر انحطاط عملیاتی سریع و محیط بازار مؤثر بر چارچوب های ریسک کلی در اصول مالیه اسلامی طراحی می شوند. این آزمون ها آنان را قادر می سازد آسیب پذیری هایی که نهادهای خاص یا کل نظام مالی در مقابله با ناآرامی ها دارند را تشخیص دهند، اگرچه احتمال اتفاق آن ها ضعیف است ولی در صورت اتفاق آثار اقتصادی مهمی دارند.

توسعه روش های آزمون تنگنا به طور عمده در مورد بانک‌های سنتی متمرکز شده است. در حالی که اصول و روش هایی که تاُثیر سرمایه ای عوامل ریسک را تعیین می‌کنند کاربردی کلی دارند، آزمون های تنگنا برای بانک‌های اسلامی باید ناظر بر ویژگی های خاص مداخله مالی مبتنی بر شریعت باشند. بسیاری عوامل ریسکی مؤثر بر بانک‌های اسلامی و سنتی از نظر شکلی مشابه هستند ولی از نظر محتوی بسیار متفاوت می باشند. بانک‌های اسلامی مانند بانک‌های سنتی با ریسک ها اعتباری، بازار و عملیاتی از سررسید تا تغییر شکل نقدینگی مواجه هستند؛ در حالی که، تکافوی سرمایه فعالیت های بانکی مبتنی بر شریعت تحت تاُثیر تسهیم سود و زیان نیز قرار دارند که مربوط به برخی فعالیت های منجر به زیان توسط سرمایه گذاران شده و سرمایه بری تاُمین مالی شبه سهام را کاهش می‌دهد.

نمای خاص ریسک بانک‌های اسلامی نیاز به یک روش منسجم و سازگار برای طراحی و اجرای آزمون تنگنای توانایی ایفای تعهدات را مورد تاُکید قرار می‌دهد. این کتاب درک مشترکی از مزایای خاص بانکداری اسلامی منطبق با اصول متناسب با مالیه اسلامی فراهم می‌کند و مروری مفهومی از عوامل ریسکی کلیدی مؤثر بر تکافوی سرمایه بانک‌های تحت فشار و تنگنا به عمل می آورد.

این کتاب به این شرح سازماندهی شده است: دو قسمت اصول اساسی مالیه اسلامی را مرور کرده و ماهیت بانکداری اسلامی را توضیح می دهند. قسمت ۴ مروری اجمالی بر ریسک های اصلی ناشی از فعالیت های بانکداری اسلامی دارد. قسمت ۵ نیاز توانایی ایفای تعهدات را برای بانک‌های اسلامی تعریف می‌کند، که مبنای کسب تاُثیر به هم پیوسته این ریسک ها در تنگنا را شکل می‌دهد (قسمت ۶). در قسمت ۷ چمعبندی و نتایج ارائه می گردد.