کتاب نمایه‌ ها و مدل‌ های سنجش آلودگی هوا نشر آذرکلک

وقوع انقلاب صنعتی، شکل گیری شهرهای صنعتی، مهاجرت به شهرها و افزایش جمعیت موجب از بین رفتن تعادل بین طبیعت و امکانات و منابع و نیازهای انسان شده است. انسان برای امکانات و رفاه بیشتر از منابع استفاده بیش از حد و بدون اصول نموده است که باعث به وجود آمدن مشکلاتی اساسی شده است. در اکثر شهرهای بزرگ دنیا، افزایش جمعیت و منابع آلاینده هوا منجر به آلودگی هوا شده است که سلامتی انسان ها، گیاهان و حیوانات را در معرض خطر قرار میدهد. در ایران نیز از مهمترین مسائل زیست محیطی مشکل آلودگی هوا است. در سال های اخیر، مطالعه های بسیاری در رابطه با آلودگی هوا، اثر آلاینده های موجود در هوا، آلودگی و سلامت انسان صورت گرفته است.

در کتاب حاضر سعی شده است نمایه های مختلف برای سنجش آلودگی در کشورهای مختلف معرفی شود. ابن کتاب در چهار فصل تدوین شده است.

برای محافظت از محیط‌زیست و جلوگیری از تخریب آن باید تعریف مشخص و یکسان از آلودگی و عوامل و عناصر مخرب محیط‌زیست داشت؛ بنابراین در فصل اول محیط زیست و آلودگی محیط زیست تعریف شده است در ادامه این فصل منابع آلودگی و انواع آلودگی محیط زیستی بیان شده است. منابع آلودگی را می‌توان به دو دسته طبیعی و مصنوعی تقسیم نمود. منبع طبیعی شامل فعالیت آتش‌فشان‌ها، سیل و... و منبع مصنوعی شامل صنایع وسایل نقلیه و... می‌باشد. آلودگی زیست محیطی به آلودگی هوا، آلودگی آب، آلودگی خاک، آلودگی صوتی، آلودگی نوری، آلودگی بو، آلودگی پرتوی، آلودگی نفتی و آلودگی حرارتی تقسیم می شود که در این فصل به طور مختصر این آلودگی ها تعریف شده اند.

آلودگی هوا یکی از مهم ترین معضلات زیست محیطی می باشد بنابراین در فصل دوم با عنوان آلودگی هوا، منابع و اثرات آن، به بررسی و تعریف اتمسفر و آلودگی هوا و اثرات آن بر روی انسان و گیاه پرداخته شده است که اتمسفر به صورت یک ترکیب گازی شکل اطراف زمین خاکی را پوشانده است. وجود آلاینده‌ها در جو سبب صدمه به انسان، حیوان، نبات می‌شود. آثار آلودگی هوا بر سلامت انسان از دیرباز مورد توجه بوده است. شناسایی و مشخص نمودن میزان، نوع و همچنین چگونگی انتشار آلاینده‌های منتشر شده بسیار مهم است؛ به همین جهت در ادامه این فصل منابع آلودگی هوا، آلاینده های مهم هوا و ویژگی و اثرات آنها بیان شده است.

فصل سوم در رابطه با نمایه های سنجش آلودگی هوا می باشد. در این فصل به نحوه جانمایی ایستگاه های آلاینده سنجی و نحوه اندازه گیری غلظت آلاینده ها پرداخته می شود. پایش زمانی به خوبی انجام می شود که مکان یابی درستی از ایستگاه های آلاینده سنجی صورت گرفته باشد. در ادامه بررسی آلودگی هوا با استفاده از داده های ماهواره بیان شده است. مقادیر اندازه گیری شده آلاینده ها به دلیل تعداد محدود ایستگاههای آلاینده سنجی، شبکه ارتباطی و... دقت کافی ندارند به همین جهت می توان از داده های ماهواره برای بررسی دقیق تر آلودگی استفاده نمود و نقشه های آلودگی شهر با استفاده از این داده ها را ترسیم نمود. در نهایت، در این فصل نمایه های سنجش آلاینده ها در کشورهای مختلف معرفی شده اند. در کشورهای مختلف جهان نمایه های مختلفی برای آلاینده سنجی ارائه شده است که از مهم ترین و پرکاربردترین آنها می توان به PSI و AQI اشاره کرد.

در فصل چهارم برخی نرم افزارها جهت مدل سازی آلودگی هوا معرفی شده است.