نگارنده در سال ۱۳۵۸ در گروه باستان شناسی و تاریخ هنر دانشگاه تهران، درسی را با نام «ایران در دوران شهرنشینی» پیشنهاد کرد و پس از موافقت شورای گروه به تدریس آن مشغول شد.. تهیه مواد لازم برای نگارش این کتاب، از همان دوران آغاز شده.
دلایل اصلی نویسنده، برای نگارش این کتاب عبارت است از:
۱- استفاده از نظریه های تازه در علم باستان شناسی در بررسی جنبه های فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی ورود انسان به مرحله شهرنشینی
۲- معرفی دستاوردهای باستان شناسانی که با روش تحلیلی به موضوع فرهنگ های پیش از تاریخ ایران بویژه در آغاز دوران شهرنشینی پرداخته اند
۳- آگاه سازی دانشجویان و دیگران از مردود بودن برخی نظریه های چایلد و آشنا ساختن آنان با دیدگاه های تازه در باستان شناسی، بویژه نظریه بوم شناسی فرهنگی و کاربرد گرایی جولیان استیوارد.
کتاب از ۱۲ قسمت به شرح زیر تشکیل شده است:
۱. سزآغاز شهرنشینی
۲. رشد جمعیت
۳. خاستگاه های حکومت
۴.افزایش جمعیت و رشد حکومت
۵. مدارک باستان شناسی در زمینه آغاز شهرنشینی در ایران
۶. آغاز شهرنشینی در جنوب غرب ایران
۷. پیدایش حکومت در جنوب غرب ایران
۸. نظام های مبادلاتی و تجارت اولیه در جنوب غرب ایران
۹. آغاز شهرنشینی در جنوب ایران: سرزمین انشان
۱۰. آغاز شهرنشینی در جنوب شرق ایران: سرزمین آراتا
۱۱. آغاز شهرنشینی در سرزمین های شرقی ایران: سیستان
۱۲. آغاز شهرنشینی در فلات مرکزی ایران