کتاب از ژنتیک جمعیت ها تا فیلوژنی مولکولی گونه ها نشر نهر

علم ژنتیک جمعیت به مطالعه فراوانی ژن‌ها یا آلل‌های آن‌ها و ژنوتیپ‌ها در هر جمعیت می‌پردازد و به دنبال شناسایی وقوع جریان ژنی و یا قطع آن در میان جمعیت‌هاست. بررسی تنوع ژنتیکی موجود درون جمعیت‌ها و همچنین تفاوت در ساختار ژنتیکی میان جمعیت‌ها از اهداف این علم است. از این‌رو ساختار ژنتیکی جمعیت‌ها مشخص می‌شوند و ارتباط میان ژن‌ها یا ژنوتیپ‌های موجود با جغرافیا و شرایط اکولوژیکی بررسی می‌شوند. ارتباط علم ژنتیک جمعیت با فیلوژنی و فرایند گونه‌زایی بسیار نزدیک است زیرا جمعیت به عنوان واحد اولیه یک گونه شناخته می‌شود. شدت واگرایی جمعیت‌ها که در مطالعات جمعیتی مشخص می‌شود نمایانگر احتمال تشکیل گونه‌های جدید می‌باشد. علم فیلوژنی به معنی مطالعه تبارشناختی گونه‌هاست و به بررسی قرابت گونه‌ها و همچنین به شناسایی مکانیسم‌های مولکولی گونه‌زایی می‌پردازد. از این رو فیلوژنی مولکولی هم در مطالعات سیستماتیکی کار برد دارد و هم در شناخت مکانیسم‌های مولکولی گونه‌زایی و چگونگی تغییرات توالی‌های نوکلوتیدی و پروتئین‌ها طی فرایند تکامل. در مجموع اطلاعات و یافته‌های حاصل از این دو علم جزء پایه‌ای‌ترین و مهم‌ترین یافته‌های علوم زیستی و شاخه‌های مرتبط از قبیل زیست فنَآوری، ژنتیک و اصلاح و دست‌ورزی ژنتیکی گونه‌ها است. خوشبختانه با گسترش و پیشرفت در علوم بیوانفورماتیک و روش‌های آنالیز مولکولی‌، و خدمات متقابل این رشته‌ها با علوم ژنتیک جمعیت و فیلوژنی، قدرت پردازش اطلاعات و همچنین دقت در نتیجه‌گیری از یافته‌ها، بسیار افزایش پیدا کرده و نقش این علوم در پژوهش‌های نظری و کاربردی پر رنگ‌تر شده است. در ادامه و در مرحله اول مباحث مربوط به ژنتیک جمعیت مطرح می‌شوند و در بخش دوم موضوعات مرتبط با فیلوژنی مولکولی بیان خواهند شد. در شرح هر دو بخش از اطلاعات مقدماتی تا مباحث پیشرفته مطرح خواهند شد. همچنین روش‌های محاسباتی مرتبط و متداول و نرم‌افزار‌های تخصصی آن مبحث معرفی و با ارائه مثال‌های واقعی، کاربرد روش‌ها توضیح داده خواهند شد.