اگرچه فتنهگران در تمامی مقاطع تاریخی، دستاندرکار فتنهانگیزی و گمراه کردن مردم از راه حق و عدالت بودهاند، اما در برخی از مقاطع تاریخی، فشردگی و تنوع فتنهها و دستهای فتنهگر، برجستهتر و نمایانتر است، از جمله این مقاطع دوران حیات مبارک حضرت علی (ع) است. علت اصلی تمرکز این همه فتنه در این زمان، جلوگیری از استقرار و تداوم رسالت نبی اکرم (ص) است. تبدیل امامت و ولایت به سلطنت و خلافت، هدف اصلی فتنهگران بود و طبعا در کنار این هدف، منظورهای دیگر آنان نیز به بار مینشست. رسیدن به قدرت و مقام، کامجویی و لذتطلبی مادی، استعمار و استثمار مردم، احساس حسادتطلبی و کینهورزی و انتقامگیری، ثمرات تلخی هستند که از رهگذر خاموش کردن شعلههای فروزان غدیر و غصب امامت و فتنههای پس از آن در کارنامۀ فتنهانگیزان ثبت شده است. در پژوهش حاضر، ضمن بیان کلیاتی دربارۀ «فتنه»، به بررسی فتنههای آخر حیات رسول اکرم (ص) و دوران حضرت علی (ع) پرداخته میشود. در این بررسی ویژگیهای فتنه و فتنهگران و نحوۀ مقابله پیامبر اکرم (ص) و حضرت علی (ع) با فتنههای ایجادشده، مورد ارزیابی قرار گرفته است.