کتاب تاریخ فلسفه در قرن بیستم نشر آگه

کتاب «تاریخ فلسفه در قرن بیستم» اثری ارزشمند و پربار از نویسنده‌ی فرانسوی، «کریستیان دو لا کامپانی» است. او در این کتاب سعی کرده، شرح جامع و کاملی از تاریخ پرفراز و فرود فلسفه در قن بیستم ارائه کند، بدون این که با پرداختن به موضوعات حاشیه‌ای، از مساله‌ی اصلی کتاب منحرف شود. این کتاب با ترجمه‌ی «باقر پرهام» در سال 82 در انتشارات آگه منتشر شده است.

مروری بر فصل‌های کتاب تاریخ فلسفه در قرن بیستم

فصل اول، راه مطمئن علم: پیشرفت منطق، از منطق به فنومنولوژی، از منطق به سیاست، جدا اندیشیِ ویتگنشتاین.

فصل دوم، فلسفه‌های پایان: پایان اروپا، پایان ستمگری، پایان متافیزیک، پس از پایان.

فصل سوم، اندیشیدن به آوشویتس: راه‌های تبعید، انتخاب هایدگر، انکار، بازجویی برای تکمیل پرونده.

فصل چهارم، در جنگ سرد: هواداران لیبرالیسم، مدافعان آزادی، به سوی راه سوم، تقدیر مارکسیسم.

فصل پنجم، عقل در معرض سوال: استروکتور در مقابل سوژه، تاریخی از حقیقت، از شالوده‌شکنی تا نئوپراگماتیسم، ارتباط یا تحقیقات؟.

درباره کتاب تاریخ فلسفه در قرن بیستم

کتاب تاریخ فلسفه در قرن بیستم، اثری است که نویسنده در پایان پیشگفتارش درباره‌ی همین اثر گفته که چند بار نزدیک بوده «این کار دیوانه‌وار» را از وسط راه رها کند. با این حال این اثر، به هیچ وجه کارناموفق و ناتمامی نیست. نویسنده به خوبی توانسته از عهده‌ی گردآوری، تدوین و نگارش مطالب برآید. او در ضمن تشریح و گزارش جریان‌های فکر از سال 1880 تا امروز، موفق شده ویژگی بارز هر جریان فکری را به درستی بازنمایی کند. نثر این کتاب بسیار فشرده، ولی روی هم رفته، منسجم و دقیق است و با تمام این‌ها دشواری چندانی در خوانش و درک مفاهیم برای مخاطب ایجاد نمی‌کند. در این کتاب فلسفه‌های انگلیسی-آمریکایی، در کنار مکاتب و فلسفه‌های اروپایی، جای شایسته‌ی خود را دارند. این اولین بار است که کتابی اروپایی درباره‌ی فلسفه نوشته شده که گزارش‌های مفصل و سودمندی از مکاتب فلسفی انگلیس و آمریکا هم در آن آمده است. در این کتاب همچنین ماجرای فاشیسم و نازیسم در اروپا و فاجعه‌ی شوآه، یعنی براندازی سیستماتیک و برنامه‌ریزی‌شده‌ی نسل قوم یهود توسط نازیان، به درستی و از مقام حق بسیار مورد تاکید قرار گرفته است. باید دانست که این جریانات سیاسی در شکل‌گیری مدرن اندیشه‌ی بشر بی‌تاثیر نبوده و بارها و بارها از سوی اندیشمندان و فیلسوفان مورد بحث قرار گرفته است.

کامپانی در نوشتن این کتاب سعی کرده انسجامی درونی به مطالب بدهد و میدان مطالعه را به فلسفه به معنای دقیق کلمه محدود  کند. بنابراین در اینجا به اطلاعاتی مربوط به علوم انسانی یا اجتماعی مانند زبان‌شناسی، علوم‌شناختی، آداب و رسوم اخلاقی، روان‌شناسی، روان‌کاوی، جامعه‌شناسی، علوم سیاسی، تاریخ، مردم‌شناسی یا انسان‌شناسی برخورد نخواهیم کرد، مگر این که بنا به ضرورت متن، اشاره‌ای به آن‌ها شده باشد. نویسنده همچنین کوشیده تا از بررسی مباحثی که زاییده‌ی دخالت فلسفه در دیگر حوزه‌های دانش هستند، خودداری کند. در اینجا منظور از این مباحث، موضوعاتی مانند پدیده‌های فیزیکیِ بسیار ریز، طبیعت و عملکردِ حقوق، یا تفسیر آثار ادبی و هنری هستند. او معتقد است که هیچ کس نمی‌تواند درباره‌ی همه چیز حرف بزند، پس خودش را ناگزیر کرده تا در فضایی که بین همه‌ی فیلسوفان قرن بیستم یا دست‌کم در بین بیشتر آن‌ها «مشترک» است، باقی بماند و با پرداختن به موضوعات دیگر، تمرکز خود را در این حوزه از دست ندهد.

نویسنده تنها فیلسوف‌هایی را انتخاب کرده که نوشته‌ها و افکارشان تا حدود زیادی، چهره‌ی این «فضای مشترک» را تغییر داده است. ممکن است اندیشمندان یا آثار بزرگی در قرن بیستم وجود داشته باشد که در این کتاب از آن‌ها صحبتی نشده است، که این مساله به هیچ وجه به معنای نادیده گرفتن یا فراموش کردن آن‌ها نیست. دلیل این سکوت، صرفا این است که وارد کردن این اشخاص و افکار ،خارج از چهارچوب‌های اصلی این کتاب بوده‌اند. شیوه‌ی بحث از اندیشه‌های این فیلسوف‌ها و چگونگی بیان آن‌ها به انتخاب شخصی نویسنده برمی‌گردد. این شیوه به طور خلاصه بر این اساس قرار دارد که فکرت‌ها از آسمان به زمین نمی‌آیند، یا خودبه‌خود تولید نمی‌شوند. تاریخ این فکرت‌ها هرگز «ناب» نیست. در هر فکرتی نظام‌های علمی، سیاسی یا مذهبی نقش دارند. نویسنده کوشیده تا در این اثر، پیش‌فرض‌های ضمنی نهفته در گفتارهای فیلسوفان را درک و آن‌ها را بیان کند. مثلا کوشیده تا بفهمد روی صحبت این افراد با چه کسانی است، یا زمانی که مفهوم و مساله‌ای تازه را مطرح می‌کنند، با چه کسی به مقابله برخاسته‌اند.

 درباره کریستیان دو لا کامپانی 

کریستیان دو لا کامپانی نویسنده‌ی فرانسوی‌تباری است که در سال 1949 در داکار در آفریقا به دنیا آمده است. او پس از گذراندن تحصیلات‌اش در دانشسرای عالی پاریس، و موفقیت در امتحان دشوار آگره‌گاسیون فلسفه، سرانجام برای تدریس فلسفه به آمریکا رفت. این نویسنده و استاد دانشگاه در سال 2007 در پاریس درگذشته است. این کتاب اولین بار در سال 1955 در پاریس منتشر شده و سپس با افزوده شدن پی‌نوشت نویسنده در ژانویه‌ی سال 2000 به چاپ دوم رسیده است.

در بخشی از کتاب تاریخ فلسفه در قرن بیستم می‌خوانیم

از 14 آوریل، قانونی به تصویب رسید که بنا به مفاد آن، کارمندان یهودی، کمونیست و سوسیال-دموکرات از سمت‌های خویش برکنار می‌شدند. بدین سان، تعداد زیادی از کارکنان آموزشی مشاغل خود را از دست دادند، بی آن‌ که مقامات اقتدار دانشگاهی، جز در چند مورد استثنایی، اعتراضی علیه این گونه تصمیم‌ها از خود نشان دهند. البته، آن گروهی که از این پس به طور کلی در معرض خطر قرار می‌گرفت، یهودیان بودند. بخشی از این جماعت به تقریب بی‌درنگ راه تبعید را در پیش می‌گیرد.

فیلسوفان آلمانی یهودی‌تبار در نخستین ثلث قرن بیستم، «خانواده»‌ی روشنفکریِ پیچیده‌ای را تشکیل می‌دادند که درخششی استثنایی داشت. ادغام و جذب‌شدگی این گروه در جامعه‌ آن چنان موفق به نظر می‌آمد که بیشتر اعضای آن باور نمی‌کردند کوچک‌ترین خطری در آلمان آنان را تهدید کند، کشوری که از یک قرن پیش به میهن آنان تبدیل شده بود و بسیاری از آنان به خاطر آن در جنگ جهانی اول جنگیده و شجاعت و ایثاری بی‌نظیر از خود نشان داده بودند. از اين‌ها گذشته، بدون نیاز به یادآوری نام کسانی چون هرمان کوهن و فرانتس روزنتسویاگ، که هر دو پیش از پیروزی حزب ناسیونال-سوسیالیست، از جهان رفته بودند، آیا این مطلب که هیچ یهودیِ نام‌آوری قبل از 1933 به فکر این نیفتاده بود که خاک آلمان را ترک کند، به خودیِ خود، از لحاظ نشان دادنِ طرز تفکر و روحیه‌ی این قوم، معنی‌دار نیست؟