کتاب باغ سامورایی نشر محقق

داستان‌های خوب چندلایه اند و بیشتر از رویه ساده و داستانی خود معنا و منظور دارند، رمان باغ سامورایی از این دیدگاه یکی از آن هاست. آمیزه‌ای از واقعیت و خیال که در کالبد خاطره نویسی رنج تنهایی را با نگاهی فلسفی به شیرین ترین لحظه‌ها پیوند می‌زند. نویسنده آن گِیْل تسوکی یاما بانویی آمریکایی، فرزند مادری چینی و پدری ژاپنی با آشنایی به تاریخ و فرهنگ هردو این کشورها برای نمایش این منظور نوشته خود را با بسیاری کلمه و عبارت‌های زبان ژاپنی به مجموعه‌ای از تاریخ، آداب و رسوم، باورها و بخصوص فلسفه‌های متفاوت زندگی در این دو کشور همسایه آراسته است. جوانی بیست ساله از خانواده ثروتمند چینی که برای استراحت پس از بیماری سل به روستایی دور افتاده در ژاپن فرستاده شده در خاطرات خود از تنهایی، ناتوانی، نگرانی از بیماری واگیردار و دور افتادگی از خانه و خانواده می‌گوید و ناچاری از زندگی در سرزمینی بیگانه با باغبان پیرِ مردم گریزی که به آسانی با او همدم نمی‌شود. این همه همزمان با حمله برق آسای سپاه امپراتوری ژاپن (۱۹۳۱ میلادی - ۱۳۱۰ هجری خورشیدی) به ایالت منچوری و پیشرفت با شتاب در نواحی دیگر چین همراه با کشتار و فجایع بسیار است. در این احوال جوان چگونه توانست دوام بیاورد و در نوشتن خاطرات بیش از یکساله خود، آن همه اندوه و نگرانی را با زیبایی و عشق درآمیزد؟ پاسخ را می‌بایست در لایه‌های پنهان نام و عنوان کتاب باغ سامورایی جست. سامورایی‌ها دلاوران ورزیده سنت‌های دیرین ژاپنی اند که خلاف جنگجویان خشن و عربده کش فیلم‌های آمریکایی، افزون بر رزم آوری نیرو و توانشان را صرف یاری مردمان و حمایت از ناتوانان و ستمدیدگان می‌کردند. بسیاری از خصوصیات آنان را در نام آوران اساطیری ایران، عیاران، پهلوانان جوانمرد، و کُشتی گیران اهل زورخانه تاریخ جست. باغبان داستان گیل تسوکی یاما، سامورایی توانمند و فرزانه بی ادعایی است که در اندیشه و رفتار خود همه خصوصیات باورمندان آیین ذن را برجسته می‌کند. او خداوند باغ هاست، باغ درختان ستبر و سرسبز و گل و گیاه دلنشین و خوش بو، همچنین باغی از سنگ و صخره و شن که در سکون خود سرریز دریاهاست. طبیعت را به خوبی می‌شناسد و با ذرات آن زیبایی می‌آفریند. زندگی را می‌ستاید و همه جلوه‌های آن را ستایش می‌کند، نه تنها آنچه را دیگران با نگاهی قالبی و کلیشه‌ای زیبا می‌بینند که حتی هر آنچه را که دیگران به وحشت از آن می‌گریزند. هستی در نگاه او کل یکپارچه است و زشت و زیبا دیدن ذرات آن زاده‌ی نگاه خودخواه ما که ناتوان از درک آفرینش و قانون طبیعت تنها از دریچه تنگ منافع خود آن را خوب یا بد و زشت و زیبا می‌بینیم. در این روزهای آشوب ویروس کرونا (کوید۱۹) که گویی طبیعت از رنج بی اعتنایی به فریاد در آمده باغ سامورایی را بایست با دقت خواند و در ریزگفتار و رفتار اشخاص و حوادث آن نکته‌ها جست. ژاله متحدین