درباره واژه و مفهوم تصوف و صوفیه تعاریف متعدد و گاه متضادی صورت گرفته است. اینکه خاستگاه و ریشه این نحله فکری قدرتمند و پرآوازه در جهان اسلام از چه کسی آغاز و در کجا تکوین یافته است موضوعی است که در این کتاب پاسخ داده خواهد شد. اینکه تصوف یک طریقت وروش است یا یک علم در کنار سایر علوم و معارف اسلامی چون فقه و یا حتی عرفان، آرای گوناگونی به چشم میآید و همین مساله ارائه تعریفی دقیق و جامع از تصوف را سخت و یا حتی غیرممکن نموده است. از فنای در اراده الهی تا خروج از اسلام دو سر طیفی است که اهل تصوف بدان منتسباند. انتساب به امیرالمؤمنین علی(ع) به عنوان نخستین سالک حق و یا اقتدا به رهبانیت در مسیحیت و یا نوعی بازگشت به اصالت ایرانی در دوره حکومت اعراب و شکست ساسانیان به عنوان راه گریز برای رسیدن به آزادی فکری، هر چه باشد خود گویای این امر است که این مساله موضوعی در خور پژوهش و مطالعه است. احمد ت. قرامصطفی استاد تاریخ دانشگاه مریلند ایالات متحده و عضو موسسه روشن در حوزه مطالعات ایران، بر آن است تا که موضوعهای عمدهی تاریخ دوران نخستین تصوف را در این کتاب هرچه بیشتر پوشش دهد.
این پژوهش در قالب یک نمای کلی تاریخی است که هم ترکیبی است و هم تحلیلی. این پژوهش در یکپارچه کردن آثار عالی تازه دربارهی شخصیتهای منفرد و مضامین خاص در قالب روایتی یکدست در باب پیدایش و بسط تصوف، بهمنزلهی وجه اصلی پارسایی در اوایل تاریخ اسلام، پژوهشی ترکیبی است. هنگامی که ارزیابیهای عمیق از جنبههایی خاص از اوایل تاریخ تصوف به دقت ترکیب شوند، ترسیم نماهای تصوف با وضوح چشمگیری میسر میشود. اما تصوف: روزگار تکوین همچنین در ساختن چارچوبی نو برای ردیابی مسیر تاریخی اوایل تصوف، اثری تحلیلی است.
دانشگاه مفید در راستای رسالتی که در زمینه تقویت و گسترش زیرساختهای علمی- پژوهشی در عرصه علوم انسانی با رویکرد اسلامی دارد، اقدام به انتشار این اثر نموده است. انتشارات دانشگاه مفید این اثر گرانسنگ را با امید به اعتلای روز افزون این شاخه از علم و رسیدن به جایگاه در خور توجه در رشد و توسعه دانش و معرفت نظری و عملی جامعه اسلامی، به تمامی دوستداران علم و دانش تقدیم میکند و از تلاش نویسنده محترم آقای دکتر احمد ت. قرامصطفی، مترجم کوشا آقای اشکان بحرانی و ارزیاب محترم اثر جناب آقای دکتر شهرام پازوکی و تمام عزیزانی که در مراحل مختلف خلق این اثر مشارکت نمودهاند، خاضعانه سپاسگزاری مینماید و پذیرای نظرات اصلاحی یا تکمیلی و همچنین نقد و بررسی آثار منتشره با رعایت اصول علمی میباشد.
انتشارات دانشگاه مفید