تولید آمارهای جمعیتی یکی از مأموریتهای اصلی سازمان ثبت احوال کشور است. در پیشینه تاریخی، با توجه به نقش تعریف شده برای اداره کل آمار و ثبت احوال، علاوه بر ثبت اداری و آماری رویدادهای حیاتی، تولید آمارهای مورد نیاز دولت نیز برعهده اداره کل مزبور بوده است. پس از انتزاع مرکز آمار ایران در دهه چهل شمسی، سازمان ثبت احوال کشور همچنان برحسب قانون، مکلف به تولید و انتشار آمارهای انسانی سراسر کشور ماند.
تحولات حکومتگری و الزامات دولت مدرن، در دوره قاجاریه، به شکل گیری ایده تشکیل ثبت احوال منجر شد. نهادی که متولی ایجاد رابطه ملت-دولت از طریق صدور اوراق هویتی و تسهیل گر ارائه خدمات به ایرانیان از طریق رونوشت شناسنامه بود.
از دهه ۱۳۶۰ شمسی، ظهور فناوریهای اطلاعات و ارتباطات، موجب تغییرات شگرفی در نظامهای اداری جهان شد. این تأثیر در سیستمهای تولید داده چشمگیرتر بوده است.
در ایران، ایده شکل گیری پایگاه اطلاعات جمعیت کشور در سال ۱۳۶۴ در دولت وقت مطرح شد. طرح اصلاح اساسی سیستم ثبت احوال نیز آغاز و در آن چارچوب، شناسه یکتای شماره ملی از ابتدای سال ۱۳۶۸ هجری شمسی به تمامی متولدان اختصاص یافت. اسناد ثبت شده قبل از آن سال نیز صورت برداری و دارای شماره ملی گردید. با دادهآمایی این حجم عظیم از دادههای موجود در اسناد ثبت اداری، و به استناد تبصره ۳۹ قانون برنامه اول توسعه کشور،پایگاه اطلاعات جمعیت کشور شکل گرفت.
امروزه این پایگاه مهمترین امکان دولت در احراز هویت دیجیتالی افراد ایرانی است. همچنین با توجه به نقش شماره ملی، به عنوان کلید رابط پایگاههای اطلاعات انسانی کشور، تحقق دولت الکترونیکی به معنای واقعی با وجود این پایگاه داده ممکن شده است.
با ایجاد پایگاه اطلاعات جمعیت کشور، نظام تولید آمارهای جمعیتی نیز دستخوش تحولی اساسی گردیده است. تولید آمارهای جمعیتی، امروزه مبتنی بر فرآیند ثبت اداری است که در نقاط اتصال پایگاه اطلاعات جمعیت کشور (ادارات ثبت احوال، بیمارستانها، آرامستانها و دفاتر ازدواج و طلاق) به انجام میرسد.
روند طی شده در سالیان اخیر باعث کاهش چشمگیر فاصله رخداد و ثبت رویدادهای حیاتی و افزایش ضریب دقت دادههای پایگاه اطلاعات جمعیت کشور گردیده است.
با گسترش فناوری، شیوههای ارائه آمارها نیز تحولی جدی یافته است. داشبورد جمعیت کشور، مبتنی بر دادههای ثبت احوال، در آینده نزدیک افق تازهای پیشروی بهرهبرداران آمارهای جمعیتی خواهد گشود.
گزارش حاضر در مجموعه گزارشهای تبیینی دفتر آمار و اطلاعات جمعیتی و مهاجرت سازمان ثبت احوال کشور و با استفاده از اطلاعات پایگاه اطلاعات جمعیت کشور تدوین شده است.