کتاب یادم تو را فراموش نشر شمعدونی

پیش از تفسیر فراموشکاری‌هایمان، برای پی‌ بردن به ساختار حاکم بر حافظه باید چرخی در هزار توی پر پیچ ‌و خم آن بزنیم. حافظه‌ انسان اگر چه فقط واحدی ساده‌ برای ذخیره ‌سازی خاطرات است اما نقشی بسیار پویا دارد. در واقع حافظه بخشی از رفتارهای ما محسوب می‌شود و با هیجان‌ها و شخصیت ما مرتبط است. ترانه‌‌ای نوستالژیک درباره‌ حافظه می‌گوید: «حافظه ‌ام ضعیف شده و دیگر چیزی به‌ یاد نمی‌آورم.» این عبارت را بی ‌وقفه می‌شنویم، چرا که در زندگی ما حافظه نقش راهنما را ایفا می‌کند و نقص آن خیلی زود باعث نگرانی ‌ما می‌شود. حافظه فقط به تعدادی خاطره محدود نمی‌‌شود؛ بلکه ساز‌و‌کاری درونی است و آنچه هستیم را آشکار می‌کند و از سوی دیگر، بر آنچه خواهیم شد نیز تأثیر می‌گذارد. از این منظر، حافظه بسیار جذاب است و مانند هر پدیده جذابی اندکی راز آلود به‌ نظر می‌رسد. با این‌ حال، از دهه ۱۹۶۰، عصب‌ روان‌ شناسان (نوروسایکولوژیست‌ها) پیشرفت زیادی در شناخت حافظه، یا به‌عبارت دقیق‌تر، در شناخت حافظه‌‌ها داشته‌اند و پیوسته به الگو‌های دقیق ‌تری از عملکرد آن دست یافته‌اند. در ادامه خواهیم دید که ساختار پیچیده مغز از دوران کودکی و سپس در مرحله‌ بلوغ که فراموشی بخش ثابت و اجتناب ‌ناپذیر آن است، چگونه عمل می‌کند. از خاطرات دوره نوزادی ما چه چیزهایی به ‌جای می‌ماند؟ بعدها و در زمان جوانی، حافظه با یادآوری خاطرات یا فراموشی برخی از آن‌ها به ما امکان کنترلِ موجی انبوه از اطلاعات را فراهم می‌کند؛ و پس از آن، زمانی فرا می‌رسد که حافظه تحت ‌تأثیر فراز و نشیب‌های افزایش سن، دچار فراموشی‌هایی می‌شود که هر کدام تعابیری متفاوت دارد. در طول زندگی، حافظه و ضمیر ما همپای یکدیگر پیش می‌روند. حادترین حالت فراموشی که اختلال فراموشی نیز نامیده می‌شود، فرد را از یادآوری گذشته‌ محروم می‌کند و مانع از پیشروی او به‌ آینده می‌شود. در مقابل، فراموش کردن رویدادی دردناک می‌تواند به ساختن آینده‌‌ای بهتر کمک ‌کند. بنابر‌این حوزه‌ فراموشی بسیار وسیع است و حافظه بر اساس حوادث زندگی، به بعضی از عوامل محیطی تن می‌دهد یا برخی از آن‌ها را حذف می‌کند و این گونه از فراموشی بهره می‌برد. در چه شرایطی فراموشی نشانه‌ بیماری تلقی می‌شود و برای پیشگیری یا سازگاری با آن باید چه اقداماتی انجام داد؟ برای پاسخ به این ‌گونه پرسش‌ها در ادامه تلاش می‌کنیم شرایطی را بررسی کنیم که در آن فراموشی به امری آزار دهنده و حتی نوعی معلولیت تبدیل می‌شود؛ و در نهایت، در آخرین فصل راهکار‌هایی برای بهبود عملکرد حافظه هنگام بروز ضعف حافظه، ارائه خواهیم کرد.