کتاب مهره ی مهر نشر انتشارات نگاه

میترا به معنی دوستی، محبت، عهد و پیمان است و او را از آفریدگان اهورامزدا می‌دانند. او در آیین‌های دور نمادی از فروغ و روشنایی است و خدایی که در خورشید جای دارد معرفی می‌شود. «پوران فرخزاد»، نویسنده‌ی ایرانی در ارتباط با این نماد و آیین میتراییسم کتاب «مهره‌ی مهر» را به نگارش درآورده که بسیار جامع و کامل درباره‌ی آیین میترا یا مهر توضیح داده است.

درباره کتاب مهره‌ی مهر

کتاب «مهره‌ی مهر» نوشته‌ی «پوران فرخزاد» در سال 1386 منتشر شده است. درباره‌یکی از نخستین آیین‌های ایرانیان باستان، یعنی آیین میترا است. این کتاب درواقع جستاری در پیش‌زمینه‌ها و بررسی بندادهای آیین میترا، مهر است و نگاهی به رویکردهای پس از پدیدایی این آیین در ایران و سرزمین‌های نزدیک و دور دارد. درگذشته پیش از آیین زرتشت، آیین مهر بر پایه پرستش میترا ایزد ایران باستان شکل می‌گیرد که در کتیبه‌های به‌جامانده از هخامنشیان نام اوستائی آن آمده است. مهر یا میترا یکی از خدایان کهن و باستانی آریایی است که آیین مربوط به آن میتراییسم Mithraism یا مهرپرستی گفته می‌شود و «پوران فرخزاد» با نگاهی دقیق و عمیق در ارتباط با این موضوع تاریخی کتاب «مهره‌ی مهر» را به نگارش درآورده است.

درباره پوران فرخزاد

«پوران فرخزاد» شاعر، نویسنده و منتقد ادبی در تاریخ ۱۴ بهمن سال ۱۳۱۰ در تهران به دنیا آمد. او خواهر «فروغ فرخزاد»، شاعر برجسته و «فریدون فرخزاد»، هنرمند مشهور بود و از کودکی با ادبیات و کتاب خواندن آشنا شد.  او از سن کم زبان انگلیسی را فراگرفت و به انجمن فرهنگی پروین و انجمن ایران و آمریکا رفت. او سراسر عمرش را وقف پژوهش و ادبیات کرد و بیش از سی کتاب از خودش به‌جا گذاشت. او استعداد ادبی زیادی داشت و درباره‌ی فرهنگ و آیین‌های ایرانی و زنان بسیار تحقیق کرد. «پوران فرخزاد» پس از سال‌ها فعالیت درزمینه‌ی ادبیات در تاریخ ۹ دی ۱۳۹۵ درگذشت.

«دانشنامه زنان فرهنگ‌ساز ایران و جهان» یکی از آثار مهم این نویسنده است که در سال 1378 منتشر شد. این کتاب بانام اصلی «زن از کتیبه تا تاریخ»، اولین دانشنامه‌ی‌ زنان است که در ایران به چاپ رسید. او پس از مدتی دانشنامه‌ای مختص زنان ایرانی بانام «کارنمای زنان کارای ایران» گردآوری کرد که در سال 1381 منتشر شد. این دو اثر دانشنامه‌های جامع و کاملی هستند که این نویسنده برای نگارش آن‌‌ها سال‌ها تحقیق کرد. «پوران فرخزاد» در دهه‌ی هشتاد کتاب «كسي كه مثل هیچ‌کس نيست» را منتشر کرد که درباره‌ی «فروغ فرخزاد» بود. این نویسنده نام این اثر را از یکی از شعرهای خود «فرخزاد» برداشت:

کسی می‌آید، کسی می‌آید، کسی دیگر، کسی بهتر

کسی که مثل هیچ‌کس نیست، مثل پدر نیست ، مثل انسی نیست ، مثل یحیی نیست ، مثل مادر نیست

و مثل آن‌کسی است که باید باشد

و قدش از درخت‌های خانه‌ی معمار هم بلندتر است

از آثار دیگر این نویسنده می‌توان به کتاب «زن شبانه‌ی موعود» اشاره کرد که درباره‌ی حضور و تأثیر زن در میان اشعار «سهراب سپهری»، شاعر ایرانی است. «از پاییز...» اثر دیگری از «پوران فرخزاد» است که شامل گزیده‌ای از اشعار شاعران به نام فارسی ازجمله مسعود سعد سلمان است. این نویسنده درباره‌ی این اثر گفته است: «این دفتر درواقع تنها یک پنجره است، پنجره‌یی برای دیدار، دیداری ویژه، آن هم تنها به یک منظره، به پاییز، پاییز افسونگر...!»

در بخشی از کتاب مهره‌ی مهر می‌خوانیم

اینک ما به راستی از پدرها، پدربزرگ‌‌ها و نیاکانمان برای ادراک رازهای ژرف گذشته در پیوند با دانش‌های کیهانی آمادگی فزون‌تری داریم و در دگر شدن‌های بشتاب و شگفت‌انگیز سده‌ی بیستم میلادی و آغازه‌ی سده‌ی بیست و یکم دیگر نه‌تنها به‌سادگی با چیستان‌های تاریخی روبه‌رو می‌شویم و آنچه را از غرایب درگذشته‌های دور اتفاق افتاده باور می‌داریم، که به بازگشایی آن‌ها نیز اشتیاق نشان می‌دهیم. چه‌بسا که برخی از ما هم در آرزوی همبندی با رازگشایان و کوشیاری در این خویشکاری انسانی غوطه می‌خوریم، چرا که اینک نه برای نخست بار، بل، به نگره‌ی نویسنده و برخی از پژوهندگان، چنان‌که اجداد آریایی ما نیز گفته‌اند کره‌ی زمین به راستی به پایان یک دوره و آغاز دوره‌ای دیگر نزدیک می‌شود و زمان، زمان رسیدن انسان به مرحله‌ی بلوغ شکفتن، بالستن و سر برافراشتن است. بی‌گمان انسان آینده، در فرازنای دانش و بینش، سرانجام یارای آن را خواهد یافت تا بر زمینه‌ی تجربه‌های سنگین دیرینه، با بهره‌برداری از اسرار خفته در ذهن، در کالبد انسان کامل، فرانسآنجای بگیرد و در این دگر شدن بایسته، نه‌تنها به کشف دانش‌هایی نوین که به شناخت‌هایی ژرف‌تر از حقیقت وجود، چیستی و چونی آفرینش و آفرینشگر و رسالت راستین خود خواهد رسید.

از افلاتون و دو رساله‌ای که در آن‌ها از آتلانتیس و شگفتی‌های باورنکردنی آن یاد آورده است به اندک گفته شد.  اینک فشرده‌ی مفهوم آنچه را که کریتیاس از زبان پدربزرگ پدربزرگ خود به تکرار گفته‌های سولون آیین گزار نام بردار یونانی که او نیز در یکی از مجالس سقرات آن را برای یکی از کاهنان بسیاردان معبد معروف ساییس بر کرانه‌های نیل، بازگفت کرده و از آن بس به همت افلاتون به نوشته درآمده است، به زبان امروزین بازنویسی می‌شود.

کاهن سالمند معبد خورشیدی ساییس که بی‌گمان با اسرار تاریخ دیرسال انسانی آشنایی فراوان داشته، چون در برابر سولون جستارگر قرار می‌گیرد که در اندیشه‌ی آگاهی از نادانسته‌ها و ناشناخته‌ها خود را به آنجا رسانیده بود و پرسش‌های او را درباره‌ی چگونگی شالوده بستن تاریخ زادگاه اش می‌شنود، تبسمی بر لب می‌آورد. او پس از اشارتی ژرف به قدیم بودن زمین و زندگی انسان بر روی آن و کهنگی مدنیت و شهرآبادی، از آنچه در جهت گردش ستارگان چرخنده به دور زمین روی داده و سبب‌ساز آسیب‌های شدید شده، یا از شعله‌های سوزنده‌ی آتش، و یا سیلاب‌های توفنده و یا بادهای بلاآور، نشانه‌هایی آورده و سرانجام می‌افزاید که: «انسان‌ها بارها در معرض هجوم حوادث گوناگون قرار گرفته و هلاک شده‌اند.