خداوند متعال، حضرت محمد(ص)را برای هدایت خلق برگزید و قرآن کریم را کتاب تربیت قرار داد تا بشر با بهرهگیری از آن دو نعمت الهی، در مسیر حق و کمال گام بردارد. قرآن کریم ضمن بیان قوانین و احکام اسلامی به شیوههای گوناگون به تربیت مخاطبان خود پرداخته است. از جمله مهمترین و مؤثرترین شیوههای مذکور، که به آن توجه ویژهای شده، شیوه داستانسرایی است. خداوند متعال، در قالب شیواترین کلام، سرگذشت اقوام پیشین را در قرآن بیان کرده و به این وسیله به اسوهپردازی پرداخته تا خوانندگان و شنوندگان این قصص با تدبر در آنها، عبرت گیرند، آنچه را موجب سعادتشان میشود به کار گیرند و از آنچه سبب نابودیشان میشود دوری جویند.
در میان داستانهای قرآن، داستان انبیاء پیشین به خصوص داستان پیامبران اولوالعزم و نحوه سلوک آنان با مشرکان جلوهای خاص دارد و همین امر سبب شده که مفسران و علماء علوم قرآنی به آنها توجه ویژهای داشته باشند ولی در عین حال، آنگونه که شایسته است به آنها پرداخته نشده و حتی در بعضی مواقع از حد یک داستان پراکنده در تفاسیر فراتر نرفته و به ابعاد گوناگون آنها توجه نشده است. حال آنکه شناخت زوایای آموزنده زندگی و حیات عبرتانگیز انبیاء و اولیای الهی از مهمترین وظایف دانشپژوهان است. تبیین شخصیت رسولان الهی بهعنوان منادیان راه حق و داعیان به حق و مربیان و معلمان نمونه که تمام تلاششان تعلیم و تربیت انسانها بوده و شیوه مواجهه آنان با مخاطبانشان میتواند راهگشای کسانی که در عصر کنونی در وادی تعلیم و تربیت قدم گذاشتهاند، قرار گیرد.