از بوف کور، پرفروش‌ترین کتاب صادق هدایت تا سایر آثار این نویسنده

نوشتن از صادق هدایت و آثاری که در عصر داستان‌نویسی مدرن ایران غوغا به پا کرده، کار راحتی نیست. البته قرار نیست در این مقاله به نقد آثار این نویسنده بزرگ بپردازیم؛‌ بلکه می‌خواهیم آشنایی مختصری با سبک نویسندگی او، بهترین و پرفروش‌‌ترین کتاب‌های صادق هدایت و البته زندگی شخصی‌اش پیدا کنیم. وقتی صحبت از بهترین آثار هدایت می‌شود، تعدادی از آثارش اهمیت ویژه‌ای در نگاه ما پیدا می‌کنند. داستان‌های کوتاه، رمان‌ها و نوشته‌های پراکنده هدایت، منبعی مهم برای شناخت تاریخ داستان‌نویسی مدرن در ایران است. اگر هدایت و قلم او نبود، ادبیات ایران قطعا چیزی کم داشت و آن هم نبوغ، نوآوری و سنت‌شکنی بود. در این مقاله همراه ما باشید تا ۱۰ اثر پرفروش این نویسنده محبوب را بشناسیم.

• معرفی بهترین رمان‌نویسان ایرانی؛ یک قرن رمان‌نویسی در ایران 

صادق هدایت که بود؟

در اولین و ساده‌ترین تعریف، هدایت را می‌توانیم یکی از بزرگ‌ترین نویسنده‌های ایرانی معرفی کنیم که در سال ۱۲۸۱ در تهران و در خانواده‌ای شناخته‌شده چشم به جهان گشود و در سال ۱۳۳۰، با خودکشی به زندگی خودش پایان داد و در پاریس به خاک سپرده شده. او را یکی از پیشگامان داستان‌ نویسی نوین در ادبیات ایران می‌دانند که نویسندگان بسیار زیادی به پیروی از سبک نویسندگی او، آثار مهمی خلق کرده‌اند. اما این روایت تک‌خطی، همه زندگی هدایت نیست! هدایت کسی است که نه تنها کتاب‌هایش، بلکه زندگی شخصی‌اش نیز همیشه مورد بحث بوده. چه کسانی که طرفدار بی‌قید و شرط او هستند و چه افرادی که دست رد به تمام زندگی و آثار او می‌زنند، شاید هنوز هم به درستی او را نشناخته‌اند.

اگر شما هم در سنین نوجوانی یا جوانی قصد کرده باشید هدایت بخوانید، احتمالا با ترسی که در ناخودآگاه جمعی نسبت به این نویسنده وجود دارد، روبه‌رو شده‌اید. اما این ترس از کجاست؟ به نظر می‌رسد علت علاقه‌مند نبودن بعضی از افراد به خواندن آثار معرکه‌ای مثل بوف‌کور یا زنده‌به‌گور، مفهوم مرگ است که بر داستان‌های هدایت سایه انداخته و شاید به نظر بعضی‌ها، کتاب‌های او بیش از اندازه سیاه و تلخ باشد. شاید دلیل این برداشت را بتوان در قطعیت و نگاه تند و تیز هدایت به زندگی مدرن دانست.
او نقاب از چهره  برمی‌دارد و بدون رودربایستی، مخاطبانش را با واقعیت زندگی روبه‌رو می‌کند.هدایت پیش از آن‌که نویسنده باشد، یک روشن‌فکر تمام عیار است. او تلاش داشت در تمام زندگی خود، به نقد جامعه بپردازد و به جای پنهان شدن در تعریف و تمجید اطرافیان، واقعیت را درک کند. در هر صورت چه از زندگی شخصی این نویسنده خوش‌مان بیاید چه نه، اگر به داستان‌نویسی مدرن علاقه‌داشته باشیم، نباید مطالعه آثار این نویسنده نامی را از یاد ببریم.

نگاهی به سبک داستان‌نویسی هدایت

یکی از ویژگی‌های برجسته آثار هدایت، بهره‌مندی از توصیفات برجسته و عینی است. او به‌جای توصیف سطحی وقایع، اجسام، آدم‌ها، حالات روحی و…، شما را به تجسم و تصویرسازی دعوت می‌کند. برای مثال وقتی در بوف کور می‌خوانیم: «در چشم‌های سیاهش شب ابدی و تاریکی متراکمی را که جستجو می‌کردم پیدا کردم و در سیاهی مهیب افسونگر آن غوطه‌ور شدم، مثل این بود که قوه‌ای را از درون وجودم بیرون می‌کشند، زمین زیر پایم می‌لرزید و اگر زمین خورده بودم یک کیف ناگفتنی کرده بودم.»، می‌توانیم لحظه‌ای را که نویسنده از آن یاد می‌کند، به خوبی مجسم کنیم.

به جز توصیفات دقیق، او تلاش داشته تا در بیشتر آثار خود با نگاهی واقع‌گرایانه، وقایع را توصیف کند. لحن صادق هدایت در بسیاری از توصیفات طنزآمیز و در عین حال تلخ است. خواندن بعضی از سطرها ممکن است شما را به خنده بیندازد؛ اما نباید به این خنده دل بست. چرا که قصد هدایت، به فکر فرو بردن شماست. به این مدل کمدی، کمدی سیاه می‌گویند که هدایت در آن استاد است.

نویسنده‌ ادبیات مدرن ایران، از طرفی سعی داشته دغدغه‌ها، تشویش‌ها، امیال و ناکامی‌های خود را در آثارش منعکس کند، و از طرفی نگاهی کلی‌گرا به زندگی، وضعیت جامعه، اوضاع سیاسی، اجتماعی و فرهنگی و.. داشته است. به همین دلیل شما می‌توانید با مطالعه کتاب‌های او، یک تیر و دو نشان بزنید و هم با زندگی هدایت آشنا شوید و هم بخشی از تاریخ مهم ایران را در قالب داستان مطالعه کنید.

۱- بوف کور، پرفروش‌ترین کتاب صادق هدایت

بوف کور معروف‌ترین و از نظر بعضی از منتقدین، بهترین اثر هدایت است. نسخه اصلی این کتاب در سال ۱۳۰۹ نوشته و سپس نسخه دست‌نویس آن در سال ۱۳۱۵ در هندوستان به‌صورت محدود منتشر شد؛ اما تا بعد از زمان رضاشاه، توفیق چاپ در ایران را پیدا نکرد. هدایت وقتی این کتاب را می‌نوشت، در پاریس زندگی می‌کرد. کتابی که از آن صحبت می‌کنیم، یک رمان ساده نیست؛ بلکه یکی از بهترین رمان‌های قرن بیستم است که در سبک سورئال نوشته شده و از زبان اول شخص روایت می‌شود. در این داستان، ما با تک‌گویی‌های یک راوی روبه‌رو هستیم که ما را به عمق دنیای خودش می‌برد. صحبت‌های راوی در مرزِ میان خواب و واقعیت روایت می‌شود.
بر هم زدن مرز بین خواب و واقعیت، هنری است که هدایت از آن بهره برده و خوانندگان را در این مرز ناپیدا، رها می‌کند. او قدرت شک کردن را در مخاطب تقویت می‌کند و او را همراه با توصیفات زنده، به یک سفر درونی می‌برد. انگار که راوی خود ما هستیم و این داستان، تجربه‌زیسته ما است! این کتاب ارزشمند تا به امروز چندین بار به زبان‌های زنده دنیا از جمله انگلیسی، فرانسوی، آلمانی، سوئدی، اسپانیای، عبری، ترکی، ارمنی و… ترجمه شده و مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. همچنین نویسندگان و هنرمندان بسیاری با تقلید از این رمان، دست به خلق آثار متعددی زده‌اند. شما می‌توانید این کتاب را به‌صورت صوتی گوش دهید.

در بخشی از رمان بوف کور می‌خوانیم:

«از دور ریختن عقایدی که به من تلقین شده بود آرامش مخصوصی در خودم احساس می‌کردم. تنها چیزی که از من دل‌جویی می‌کرد امید نیستی پس از مرگ بود. فکر زندگی دوباره مرا ترسانید و خسته می‌کرد. من هنوز به این دنیایی که در آن زندگی می‌کردم انس نگرفته بودم، دنیای دیگر به چه درد من می‌خورد؟»

[button color=”blue” link=”https://fidibo.com/book/104803-%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%B5%D9%88%D8%AA%DB%8C-%D8%A8%D9%88%D9%81-%DA%A9%D9%88%D8%B1″ size=”big” align=”center” radius=”9″ rel=”nofollow”]بوف کور[/button]

۲- کتاب زنده به‌گور؛ وقتی مرگ هم آدم را نمی‌خواهد

به نظر بسیاری از خوانندگان، این کتاب بازنمای تمام عیار حس و حال نویسنده و عقاید او نسبت به زندگی است. کتاب زنده به گور اولین بار در سال ۱۳۰۹ انتشار یافت و سپس به زبان‌های زنده دنیا مثل انگلیسی، فرانسوی، ارمنی و… ترجمه شد. این کتاب شامل ۹ داستان کوتاه است. اولین داستان و معروف‌ترین آن، زنده به‌گور نام دارد که داستان جوانی منزوی و در طلب مرگ است که مرگ هم از او روی برمی‌گرداند. جوان این داستان سرخورده و دچار آشفتگی‌های روحی و روانی شده و هر راهی را امتحان می‌کند تا بمیرد، اما موفق نمی‌شود و…

یکی از ویژگی‌های بارز قلم هدایت، پرداختن به جزئیات و توصیف دقیق آن‌ها است. او چنان در توصیف دست‌ود‌ل‌باز عمل کرده که خواننده لحظه‌ای خسته نمی‌شود و تا انتها روای را همراهی می‌کند. داستان‌های دیگر این کتاب به این ترتیب هستند: حاجی مراد، اسیر فرانسوی، داود گوژپشت، مادلن، آتش‌پرست، آبجی خانم، مرده‌خورها و آب زندگی.

در بخشی از داستان زنده بگور می‌خوانیم:

«هیچ‌کس نمی‌تواند پی ببرد، هیچ‌کس باور نخواهد کرد. به کسی که دستش از همه جا کوتاه بشود می‌گویند: برو سرت را بگذار بمیر. اما وقتی که مرگ هم آدم را نمی‌خواهد، وقتی که مرگ هم پشتش را به آدم می‌کند، مرگی که نمی‌آید و نمی‌خواهد بیاید! همه از مرگ می‌ترسند و من از زندگی سمج خودم! چقدر هولناک است وقتی که مرگ آدم را نمی‌خواهد و پس می‌زند!»

[button color=”blue” link=”https://fidibo.com/book/128765-%D8%B2%D9%86%D8%AF%D9%87-%D8%A8%D9%87-%DA%AF%D9%88%D8%B1″ size=”big” align=”center” radius=”9″ rel=”nofollow”]زنده به‌گور[/button]

۳- کتاب سه قطره خون، انقلابی در سبک داستان‌نویسی

این کتاب یکی از متفاوت‌ترین آثار ادبیات مدرن است که در سال ۱۳۱۱ منتشر شده. سه قطره خون یک داستان نیست؛ بلکه یک مجموعه کتاب شامل ۱۱ داستان کوتاه بوده که به قلم شیوا و توانمند هدایت نوشته شده است. سه قطره خون مشهورترین داستان این مجموعه است که سایه تعلیق، ابهام، سردرگمی و اضطراب بر آن سایه انداخته و تا جان خوانندگان نفوذ می‌کند.
راوی این داستان فردی است که دچار تشویش و آشفتگی روانی شده و سعی دارد داستانی روایت‌نشدنی را برای ما روایت کند. هدایت با استفاده از نمادهای مختلف، به داستان خود رنگ‌وبوی متفاوتی بخشیده و با سبک روایی جدید خود، خوانندگان را بیش از پیش شگفت‌زده می‌کند.  ۱۰ داستان دیگر این مجموعه عبارتند از: گرداب، داش‌آکل، آینهٔ شکسته، طلب آمرزش، لاله، صورتک‌ها، چنگال، مردی که نفسش را کشت، محلل، گجسته دژ.

در بخشی از سه قطره خون می‌خوانیم:

«دیروز بود که اتاقم را جدا کردند، آیا همانطوریکه ناظم وعده داد من حالا به کلی معالجه شده‌ام و هفته دیگر آزاد خواهم شد؟ آیا ناخوش بوده‌ام؟ یک سال است، در تمام این مدت هر چه التماس می‌کردم کاغذ و قلم می‌خواستم به من نمی‌دادند. همیشه پیش خودم گمان می‌کردم هرساعتی که قلم و کاغذ به دستم بیفتد چقدر چیزها که خواهم نوشت… ولی دیروز بدون اینکه خواسته باشم کاغذ و قلم را برایم آوردند. چیزی که آنقدر آرزو می‌کردم، چیزی که آنقدر انتظارش را داشتم..! اما چه فایده…از دیروز تا حالا هر چه فکر می‌کنم چیزی ندارم که بنویسم. مثل این است که کسی دست مرا می‌گیرد یا بازویم بی‌حس می‌شود. حالا که دقت می‌کنم مابین خط‌های درهم و برهمی که روی کاغذ کشیده‌ام تنها چیزی که خوانده می‌شود این‌ است: «سه قطره خون.»

[button color=”blue” link=”https://fidibo.com/book/3843-%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%B3%D9%87-%D9%82%D8%B7%D8%B1%D9%87-%D8%AE%D9%88%D9%86″ size=”big” align=”center” radius=”9″ rel=”nofollow”]سه قطره خون[/button]

۴- کتاب داش آکل، جوان‌مردی از جنس مردم

داش آکل یکی دیگر از محبوب‌ترین داستان‌های مجموعه سه قطره خون است که لحن بسیار شیرین و دل‌نشینی دارد. موضوع جالب این کتاب با توان‌مندی قلم هدایت در هم آمیخته شده و شاهکاری بسیار زیبا خلق کرده است. موضوع داستان داش آکل درباره جوان‌مردی، لوطی‌گری، مرام گذاشتن، خودداری و محبت به هم‌نوع است. قهرمان داستان یعنی داش آکل، جوانی است تنومند و بد شکل که به‌خاطر دست‌گیری از مردم ضعیف، محبوب شده است.

این فرد نماد جوان‌مردی است که در زمانه ناجوان‌مردی، سعی می‌کند گره از کار مردم باز کند. اما بخت با این پهلوان همراه نیست و هرچه او مهربانی می‌کند، ظلم و خشونت باز هم سر راهش سبز می‌شود. در این داستان کوتاه و گیرا، عشق نافرجام داش آکل به مرجان که دختری نوجوان است، و خشمی که کاکا رستم نسبت به داش آکل دارد، دو موضوع اصلی هستند که قصه را جلو می‌برند.

«مسعود کیمیایی» با اقتباس از داش آکل، فیلمی را با همین نام در سال ۱۳۵۰ ساخت که مورد استقبال بینندگان قرار گرفت. او تلاش کرده تا توصیفات و جزئیات کتاب را در اثرش منعکس کند و وفاداری خود را به متن اصلی نشان دهد. شما می‌توانید این کتاب را به‌صورت صوتی گوش دهید.

در بخشی از این کتاب می‌خوانیم:

« در میان راه همه هوش و حواسش متوجه مرجان بود، هر چه می‌خواست صورت او را از جلو چشمش دور بکند بیشتر و سخت‌تر در نظرش مجسم می‌شد. داش آکل مردی سی و پنج ساله، تنومند ولی بد سیما بود. هرکس دفعه اول او را می‌دید، قیافه‌اش توی ذوق می‌زد، اما اگر یک مجلس پای صحبت او می‌نشستند یا حکایت‌هایی که از دوره زندگی او ورد زبان‌ها بود می‌شنیدند، آدم را شیفته او می‌کرد، هرگاه زخم‌های چپ اندر راست قمه که به صورت او خورده بود ندیده می‌گرفتند، داش آکل قیافه نجیب و گیرنده‌ای داشت: چشم‌های میشی، ابروهای سیاه پرپشت، گونه‌های فراخ، بینی باریک با ریش و سبیل سیاه.»

[button color=”blue” link=”https://fidibo.com/book/67375-%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%B5%D9%88%D8%AA%DB%8C-%D8%AF%D8%A7%D8%B4-%D8%A2%DA%A9%D9%84″ size=”big” align=”center” radius=”9″ rel=”nofollow”]داش آکل[/button]

۵- کتاب سگ ولگرد؛ انسانی در پوست حیوان

مجموعه کتاب سگ ولگرد آخرین مجموعه نویسنده کتاب بوف کور است که از هشت داستان کوتاه تشکیل شده. این کتاب برای اولین بار در سال ۱۳۲۱ در ایران منتشر شد و توانست نظر مخاطبان را به خود جلب کند. مشهورترین داستان این مجموعه «سگ ولگرد» نام دارد که روایتی بسیار غمگین از یک سگ به نام پات است که صاحب خود را گم کرده و در جستجوی او، مورد آزار و اذیت مردم قرار می‌گیرد.

هدف هدایت از نوشتن این داستان، فراتر از جان‌بخشی به حیوانات است. او با ریزبینی دقیق و با کمک گرفتن از تکنیک جان‌بخشی به حیوانات که در ادبیات معمول است، سعی دارد دردهای انسان مدرن را بیان کند. پات یک سگ معمولی نیست؛ بلکه انسانی تنها و دردمند است که در پوشش حیوان به تصویر درآمده. او که در خیابان به‌خاطر دنبال کردن بوی شیربرنج از صاحبش جا مانده، توسط مردم شکنجه می‌شود. مردمانی که با سنگ‌دلی تمام پات را آزار می‌دهند، نمادی از جامعه‌ای ناآگاه است که درکی از یک روشن‌فکر و فرد بیدار ندارد و در تلاش برای ساکت کردن او است.

در بخشی از این کتاب می‌خوانیم:

« ولی چیزی که بیشتر از همه پات را شکنجه می‌داد احتیاج او به نوازش بود. او مثل بچه‌ای بود که همه‌اش تو سری خورده و فحش شنیده اما احساسات رقیقش هنوز خاموش نشده، مخصوصا با این زندگی جدید پر از درد و زجر بیش از پیش احتیاج به نوازش داشت. چشم‌های او این نوازش را گدایی می‌کرد و حاضر بود جان خودش را بدهد، در صورتی‌که یک نفر به او اظهار محبت بکند. او احتیاج داشت که مهربانی خودش را به کسی ابراز کند؛ اما به نظر می‌آمد هیچ‌کس احتیاجی به ابراز احساسات او نداشت و هیچ‌کس از او حمایت نمی‌کرد.»

[button color=”blue” link=”https://fidibo.com/book/3839-%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%B3%DA%AF-%D9%88%D9%84%DA%AF%D8%B1%D8%AF” size=”big” align=”center” radius=”9″ rel=”nofollow”]سگ ولگرد[/button]

۶- کتاب فواید گیاه‌خواری، کتابی متفاوت از صادق هدایت

صادق هدایت خودش گیاه‌خوار بود و موضع سف و سختی در برابر کشتار حیوانات و آسیب رساندن به آن‌ها داشت. او کتاب فواید گیاه‌خواری را نوشت تا دیگران را با صنعت ظالمانه تولید گوشت که حیوانات مظلوم را با قساوت می‌کشد آشنا کند و علاوه‌بر آن، خوانندگان را از از تاثیرات زیان‌آور مصرف گوشت آگاه سازد. هدایت همه رفتارهار منفی انسان را ناشی از کشتار حیوانات و خوردن گوشت آن‌ها می‌داند و به نظرش گیاه‌خواری نه تنها برای بدن مفید است؛ بلکه باعث جلوگیری از آزار حیوانات می‌شود.

شما می‌توانید با خواندن این کتاب که در ۱۲ فصل نوشته شده، بیش از پیش با زندگی شخصی و عقاید هدایت آشنا شوید. به نظر نویسنده بزرگ ادبیات مدرن، اگر انسان بخواهد دست از جنگ بردارد، باید اول دست از کشتن و خوردن حیوانات بردارد. علاوه‌بر آن، کتاب پیش رو، راه و رسم گیاه‌خوار شدن و زندگی به سبک یک گیاه‌خوار را به شما آموزش می‌دهد.

در بخشی از این کتاب می‌خوانیم:

«این اشتباه از یکجا ناشی می‌شود که انسان گمان کرده که ناگزیر به کشتار برای زندگانی است و گوشت خوراک مقوی است و اگر نخورد می‌میرد و حقیقتا باید احتیاج خوردن گوشت برای زندگانی انسان احتراز ناپذیر باشد تا بتواند برای پوزش جنایاتی که هر روز چندین میلیون بار روی کره زمین از او سرمی‌زند کفایت بکند. آیا زندگانی انسانی بسته است به استعمال گوشت؟ خوراک‌های حیوانی بدون اینکه برای بدن لازم و سودمند باشد آیا بر قوای آن می‌افزاید یا اینکه زیان‌آور است و باید آن را بر ضد سلامتی و زندگانی دانست؟»

[button color=”blue” link=”https://fidibo.com/book/3865-%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D9%81%D9%88%D8%A7%D8%AF-%DA%AF%D8%A7%D9%87%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%B1%DB%8C” size=”big” align=”center” radius=”9″ rel=”nofollow”]فواید گیاه‌خواری[/button]

۷- کتاب حاجی آقا، دومین اثر داستانی بلند هدایت

حاجی آقا بعد از بوف کور، دومین اثر داستانی بلند هدایت است که در چهار بخش نوشته شده. این کتاب در سال ۱۳۲۴ در ایران منتشر شد. نگاه تند و تیز هدایت نسبت به وضعیت جامعه آن زمان، همراه با لحن طنز و گیرای او، این اثر را به یک شاهکار ماندگار تبدیل کرده است. در این رمان می‌توان رد پای جنگ جهانی دوم و آثارش بر جامعه ایران را لمس کرد.

نویسنده نامی ما تلاش داشته تا در دل داستان، از مشکلات زمانه خودش صحبت و وضعیت سیاسی و اجتماعی را نقد کند. به همین دلیل حاجی آقا را یک کتاب با روایتی طنزآمیز در نقد نظام سرمایه‌داری می‌دانند. روایت این داستان از زبان سوم شخص بوده و لحن آن بسیار صمیمی است، همینطور می‌توان رد پای ادبیات کوچه و بازار و اصطلاحات عامیانه را در آن پیدا کرد. این کتاب تا امروز به چندین زبان زنده دنیا ترجمه شده است.

در بخشی از حاجی آقا می‌خوانیم:

«ما برای اینکه ما به مقصود برسیم باید ملت ناخوش و گشنه و بی‌سواد و کر و کور بماند و حق خودش را از ما گدایی کنه؛ ولی فراموش نکنید که ظاهرا برای مردم باید اظهار هم‌دردی و دل‌سوزی کرد چون امروز مد شده، اما در باطن باید پدرشان را در آورد. به شما خاطر نشان می‌کنم که فقط به وسیله شیوع خرافات و تولید بلوا به اسم مذهب می‌توانیم جلوی این جنبش‌های تازه که از طرف همسایه شمالی به اینجا سرایت کرده بگیریم. بعد هم یک نره غول برایشان می‌تراشیم تا این دفعه حسابی پدرشان را دربیاره!»

۸- کتاب ترانه‌های خیام؛ پژوهش در آثار خیام

هدایت علاقه زیادی به خیام و اشعار او داشت. با کمی ریزبینی می‌توان شباهت‌هایی را بین زاویه دید این دو بزرگوار نسبت به فلسفه زندگی پیدا کرد. کتاب ترانه‌های خیام یک کتاب پژوهشی است که هدایت درباره زندگی‌نامه و اشعار خیام نوشته است و تلاش کرده تا اشعاری که به خیام نسبت می‌دهند را با دقت بررسی کند. او جزو اولین نفراتی است که برای تشخیص رباعیات اصیل خیام، پژوهش کرده و کتابی دقیق نوشته است. بعد از اقدام مثبت هدایت در نوشتن این کتاب، بسیاری از بزرگان ادب تشویق شدند تا درباره زندگی خیام تحقیق کنند و درباره آثار او نقد و تفسیر بنویسند.

[button color=”blue” link=”https://fidibo.com/book/83394-%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%87-%D8%AE%DB%8C%D8%A7%D9%85″ size=”big” align=”center” radius=”9″ rel=”nofollow”]کتاب ترانه‌های خیام[/button]

۹- کتاب مسخ، از خود بیگانگی انسان

مسخ یک کتاب بسیار متفاوت به نویسندگی «فرانتس کافکا» و ترجمه صادق هدایت است که شما را به یک دنیای سورئال پر از نماد می‌برد و داستانی تلخ و البته عمیق را برایتان روایت می‌کند. قصه این کتاب درباره «گره‌گوار سامسا» است که یک روز صبح از خواب بر می‌خیزد و می‌بیند به یک سوسک عظیم‌الجثه قهوه‌ای تبدیل شده. دست و پاهای سامسا تغییر شکل داده، بدن و پوستش سفت شده، بالای سرش دو شاخ زشت درآورده و … . این تغییر شکل او را با خودش، محیطش و آدم‌های اطرافش بیگانه کرده است. این بیگانگیِ آشنا که انسان‌ها در عصر مدرن تجربه می‌کنند، به‌صورت نمادین در این داستان روایت شده است.

سامسا یک پسر جوان زحمت‌کش و توانمند است که برای گذران زندگی خوانده‌اش تلاش می‌کند. او فرد شایسته‌ای است اما به ناگاه مسخ می‌شود و وقتی تغییر شکل می‌دهد، کم‌کم رفتار اعضای خانواده و دوستانش با او عوض می‌شود. این رمان کارکرد انسان مدرن در زندگی مدرن را نشان می‌دهد؛ افرادی که تمام عمرشان را کار می‌کنند اما وقتی دیگر برای سیستم کارایی ندارند، به راحتی کنار گذاشته می‌شوند. افرادی که از خود بیگانگی را تجربه می‌کنند و در دنیای شلوغ امروزی، دیده نمی‌شوند.

در بخشی از مسخ می‌خوانیم:

«خواهر گفت: پدر جان! یگانه راه حل این است که به درک برود. و باید از فکرت بیرون کنی که این گره گوار است. مدت طویلی است که ما این تصور را کرده‌ایم و همین منشا همه بدبختی‌های ماست. چطور می‌تواند این گره گوار باشد؟ اگر او بود، مدت‌ها قبل به محال بودن هم منزلیِ آدم‌ها با چنین حشره کریهی پی برده و خودش رفته بود. بدون تردید، ما برادر نخواهیم داشت. اما باز هم ممکن است زندگی کنیم و ما به یادبود او احترام می‌گذاریم. عوض اینکه همیشه این جانور را داشته باشیم که دنبال‌مان می‌کند و اجاره نشین‌هایمان را بیرون می‌کند. شاید می‌خواهد تمام آپارتمان را غصب کند و ما توی کوچه بخوابیم؟»

[button color=”blue” link=”https://fidibo.com/book/122674-%D9%85%D8%B3%D8%AE” size=”big” align=”center” radius=”9″ rel=”nofollow”]کتاب ترانه‌های خیام[/button]

۱۰- کتاب وغ وغ ساهاب، یکی از بهترین کتاب‌های هدایت

آخرین کتابی که می‌خواهیم از هدایت معرفی کنیم، وغ وغ ساهاب نام دارد که به زبان طنز توسط هدایت و «مسعود فرزاد» نوشته شده. این کتاب درباره وضعیت سیاسی، اجتماعی و ادبی آن زمان است. هدایت با طنز تلخ و زبان کنایه‌آمیز، اوضاع آن زمان را نقد کرده و سعی داشته تا با این روش، مخاطبان را آگاه سازد. این کتاب دارای مجموعه‌ای از «قضیه‌ها» است که به‌صورت نظم و نثر نوشته شده و در هر قضیه، موضوعی خاص مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. نکته جالب این است که در بخش‌هایی از کتاب، به عمد بعضی از کلمات اشتباه نوشته شده‌اند و غلط املایی دارند؛‌ برای مثال قضیه به شکل غزیه آورده شده. دو نویسنده ریزبین، این کار را برای تمسخر ادیبان کهنه‌پرست و پول‌پرست انجام داده‌اند.

در بخشی از کتاب وغ وغ ساهاب می‌خوانیم:

«جونم واستون بگوید، آقام که شما باشید، در ایام قدیم یک خارکنی بود که بیرون شهر بود. چه می‌شود کرد؟ این خارکن خار می‌کند، این هم کارش بود. دیگر چه می‌شود کرد؟ یکی از روزها این خارکن هی خار کند و خار کند تا نزدیک غروب کولباره خارش را کول گرفت و رفت در دکان نانوایی که خارهایش را بفروشد. جونم واستون بگه آقام که شما باشید خارها را به نونواهه فروخت. یک دونه سنگک گرفت و رفتش به طرف خونشون.»

[button color=”blue” link=”https://fidibo.com/book/3888-%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D9%88%D8%BA-%D9%88%D8%BA-%D8%B3%D8%A7%D9%87%D8%A7%D8%A8″ size=”big” align=”center” radius=”9″ rel=”nofollow”]وغ وغ ساهاب[/button]

خلاصه‌ای از این مقاله

۱۰ کتابی که در این مقاله معرفی کردیم همگی جزو بهترین و پرفروش‌ترین کتاب‌های صادق هدایت هستند که هم به‌صورت چاپی و هم الکترونیکی در دسترس شما قرار دارند. کتاب‌های این نویسنده محبوب فقط داستان‌هایی جذاب نیستند که یک روزه خوانده و فردا فراموش شوند. بلکه هدایت با ورود به عرصه نقد وضعیت سیاسی، اجتماعی و فرهنگی و تحلیل بشر امروزه و جامعه مدرن، به داستان‌های خود قدرت و عمق بخشیده. شما کدام یک از آثار این نویسنده بزرگ را خوانده‌اید؟ به نظرتان کدام کتاب ارزش چند بار خواندن را دارد؟ نظرات خودتان را با ما و خوانندگان فیدی‌بلاگ به اشتراک بگذارید.