آثار کلاسیک ایرانی، دریای بی‌کرانی از رمان‌های فاخر و ارزشمند تاریخ درخشان ادبیات ایران که هنوز هم مخاطب بسیاری دارند. آثار ارزشمندی که طی نسل‌های متمادی دست به دست بین مخاطبین گشته و خوانندگان خود را غرق در لذت مطالعه خود کرده‌اند.
روایت دلپذیر انسان و زندگی او، دلدادگی‌ها، شکست‌ها، پیروزی‌ها، ترس و امید، قصه‌هایی که نبض آن در میان کوچه و خیابان و ایل و دشت و روستا می‌گذرد، این اساسِ قدرتمند آثار کلاسیک داستانی ایران است، امروز با هم نگاهی به معروفترین آثار کلاسیک ایران خواهیم داشت.
نگاهی به معروفترین آثار کلاسیک ایرانی
در ادامه به معروفترین آثار کلاسیک ایرانی می‌پردازیم.
چشم‌هایش، نوشته بزرگ علوی
یکی از عاشقانه‌ترین آثار کلاسیک و ماندگار ایرانی که تعداد چاپ‌های آن از حساب و کتاب خارج شده است رمان چشم‌هایش، نوشته بزرگ علوی است که چاپ اول آن به سال ۱۳۳۱ برمی‌گردد. این رمان عاشقانه با رگه‌هایی از سیاست، داستان عشق بی‌سرانجام زنی فرنگیس نام به استاد ماکان است. ماکان، استاد نقاشیِ چیره‌دست و شخصیت اول داستان است.
چشم‌هایش یکی از پرفروش‌ترین آثار کلاسیک ایرانی به حساب آمده که در میان نسل امروز کتاب‌خوان ایران هم جای خود را به خوبی باز کرده، از دید بسیاری از منتقدین و صاحب‌نظران عرصه ادبیات داستانی، این اثر کلاسیک بهترین رمان بزرگ علوی نویسنده نامدار ایرانی است.
نسخه صوتی چشم‌هایش را آوانامه با صدای جذاب آرمان سلطان‌زاده منتشر نموده‌است. چشم‌هایش، به عربی ترجمه و در برخی کشورهای عرب زبان مانند لبنان منتشر شده است. این کتاب در سال ۲۰۰۸ به زبان کردی، در سال ۱۳۹۷ به زبان هورامی و در سال ۲۰۱۸ در اقلیم کردستان عراق انتشار یافته است.
همسایه‌ها،نوشته احمد محمود
نام احمد محمود و آثار ماندگار او برای همیشه بر تارک ادبیات داستانی ایران خواهد درخشید، به نظر بسیاری همسایه‌ها بهترین رمان احمد محمود است که داستان زندگی جوانی به نام «خالد» را در زمان کودتای ۲۸ مرداد و ملی شدن صنعت نفت در شهر اهواز روایت می‌کند. در همسایه‌ها همه چیزِ یک زندگی ایرانی‌گونه به اندازه و کفایت وجود دارد، مبارزه، آزادی‌خواهی، عشق نافرجام، رفاقت، کینه،ریا، دروغ، عاشقی‌های به عاقبت رسیده، کوچه و خیابان و از همه مهم‌تر لهجه و گویش دلنشین و جذاب مردمان خون گرم جنوب.
همسایه‌ها را انتشارات امیرکبیر برای اولین بار در سال ۱۳۵۳ منتشر کرد. با گذشت زمان و وقوع انقلاب اسلامی، این کتاب مدت زمان بسیاری را به دلیل ممیزی و سانسور ممنوع‌الچاپ بود.
دایی‌جان ناپلئون، نوشته ایرج پزشکزاد
از آن‌جا که دایی معروف خانواده شیفته و فدایی ناپلئون بناپارت بود و مدام در حال مدیحه سرایی و ستایش این قهرمان فرانسوی دیده می‌شد، بچه‌های خانواده تصمیم گرفتند لقب ناپلئون را به دایی جانشان اعطا کنند.
ایرج پزشکزاد خالق اثر کلاسیک و ماندگار دایی جان ناپلئون ماجراهای رمان را از زبان سعید، خواهرزاده دایی‌جان بیان کرده و خط اصلی داستان قصه عشق راوی به دختری با نام لیلاست. داستان عشقی پاک به دختر دایی‌اش که در خلال آن، حجم وسیعی از روابط خنده‌آور و ریاکارانه، میانِ زنان و مردانِ خانواده‌ی اشرافی‌شان برقرار است.
دایی‌جان ناپلئون طنزی‌است ماندگار و درخشان از روابط خانوادگی یک خاندان بزرگ ایرانی در دهه ۳۰ شمسی که در بطن قصه، فرهنگ حاکم بر آن زمان مردمان ایران به شیرین‌ترین بیان روایت می‌شود. انتشارات فرهنگ معاصر نسخه صوتی این اثر کلاسیک ماندگار را با صدای ایوب آقاخانی منتشر نموده است.
جای خالی سلوچ، نوشته محمود دولت آبادی
محمود دولت آبادی رمان ماندگار جای خالی سلوچ را فقط طی ۷۰ روز خلق کرد، او پس از آزادی از زندان در سال ۵۷ شروع به نگارش این رمان کرد و ایده اصلی آن را در دوره سه ساله حبس خود در ذهن پرورش داده بود. محمود دولت‌آبادی بی‌شک یکی از مهم‌ترین ارکان رمان فارسی در تاریخ و مسیر تکامل این قالب ادبی است.
ماجراهای رمان، درباره شخصیتی به نام سلوچ است که در روستایی کویری و دور افتاده، به هر دری می‌زند، کاری پیدا نمی‌کند تا بتواند امورات خانواده‌اش را بگذراند و رنگ و بویی به زندگی سرد خود ببخشد، سرانجام صبر او لبریز شده و بی‌سروصدا و بدون اینکه کسی باخبر شود، خانواده‌اش را ترک می‌کند. در غیاب سلوچ اتفاقاتی برای زنش مرگان و فرزندانش می‌افتد که جذابیت این رمان را چندین برابر کرده است.
تهران مخوف، نوشته مشفق کاظمی
تهران مخوف یکی از اولین‌ها و نمونه‌ای از رمان خوب و جاندار ایرانی در ژانر حادثه‌ای پلیسی است که به‌طور مشخص به عمق مسائل جاری در جامعه ایرانِ اواخر دوره قاجار و اوایل عهد پهلوی پرداخته است. مشفق کاظمی نویسنده تهران مخوف با توصیف جذاب فساد، فحشا و ناامنی اجتماعی در دوران پس از مشروطیت، خیلی شفاف ناامیدی جامعه ایران را از ناکامی انقلاب مشروطه را بیان می‌کند.
بوف کور، نوشته صادق هدایت
بوف کور، تاکنون در هفتاد کشور و به ۳۲ زبان زنده دنیا ترجمه شده است، بسیاری بوف کور را بهترین و شناخته شده‌ترین رمان صادق هدایت نویسنده معروف ایرانی قلمداد می‌کنند که به سبک فرا واقع نوشته شده و راوی داستان دچار توهم و پندارهای تلخ و شیرین روانی است.
صادق هدایت در روند شکل‌گیری و تکامل رمان ایرانی نقشی انکار ناپذیر دارد، جمله معروفی از این کتاب هنوز در فضای مجازی دست به دست می‌شود که می‌گوید: در زندگی زخم‌هایی هست که مثل خوره روح آدم را آهسته و در انزوا می‌خورد و می‌تراشد. نوین کتاب با روایت دلنشین پوریا عطایی نسخه صوتی بوف کور را روانه بازار نموده است.
شوهر آهو خانم، نوشته علی محمد افغانی
شوهر آهو خانم در سال ۱۳۴۰ برای بار اول چاپ شد علی‌محمد افغانی از نویسندگان معروف سال‌های قبل از دهه ۵۰ است که با خلق رمان ایرانی شوهر آهو خانم در ادبیات داستانی ایران نامی شناخته شده محسوب می‌گردد. این اثر کلاسیک ایرانی در همان اولین سال چاپ به‌عنوان پرفروش‌ترین رمان ایران شناخته شد.
پررنگ‌ترین شخصیت داستان همین آهو خانم است که حضور او در تمامی بخش‌ها، حتی زمانی که در قصه حضور ندارد نیز حس می‌شود. شوهرش، سید میران سرابی، نانوا و رئیس صنف نانوایان کرمانشاه است که سرانه پیری عاشق زنی به‌نام هما می شود……
داستان شوهر آهو خانم به دلیل اینکه در بطن جامعه پایین دست کشور جریان دارد و قصه کاملا کوچه بازاری است در میان مردم بسیار پرطرفدار است، امروزه نیست با تغییر نسل‌ها هنوز این اثر طرفداران بسیاری داشته و قصه پرکشش آن در میان طیف تازه کتاب‌خوان ایران بسیار هواخواه دارد.
اثر کلاسیک شوهر آهو خانم، روایت تلخ و شیرین دلدادگی است، عشق از راه که برسد سن و سال و جایگاه اجتماعی نمی‌شناسد و مانند طوفانی سهمگین همه چیز را بیخ و بن کنده و دگرگون می‌کند. استودیو نوار نسخه صوتی شوهر آهو خانم را با صدای پیمان قریب پناه در دسترس علاقه‌مندان قرار داده است.
تنگسیر، نوشته صادق چوبک
تنگسیر اولین اثر در ژانر رمان از صادق چوبک است که یکی از پرفروش‌ترین آثار کلاسیک ایرانی به‌حساب می‌آید. این رمان خوب ایرانی در کنار داستان جذابش، از شخصیت‌پردازی فوق‌العاده‌ای نیز بهره‌مند است تاثیرگذارترین شخصیت معرفی شده در کتاب، شخصیت زائر محمد است که نقش محور اصلی داستان را به دوش می‌کشد.
زائر محمد به سمبل و نمادی برای احقاق حق و علمداری در برابر ظلم و ستم زمانه تبدیل شد، در زمان چاپ اول رمان تنگسیر خلق و خوی ارباب رعیتی و نادیده گرفتن حقوق افراد فرودست جامعه در کشور بسیار باب بود، از همین رو مردم اقبال بسیاری به این کتاب نشان دادند، یکی از معروفترین آثار فیلم‌فارسی با اقتباس از همین کتاب و با همین نام ساخته شده است. آوانامه با روایت جذاب علی دنیوی ساروی نسخه صوتی تنگسیر را منتشر نموده است.
آتش بدون دود، نوشته نادر ابراهیمی
آتش بدون دود اثر جاودان نادر ابراهیمی از آثار کلاسیک نامدار ایران است که در دهه ۵۰ به چاپ رسید و خیلی زود به مراحل تجدید چاپ‌های متعدد رسید. رمان ایرانی آتش بدون دود داستان بلندی است که در یک مجلد هفت جلدی شامل داستان‌های جداگانه با فضاهای مخصوص به خود است و محور روایت‌ها و داستان‌ها چگونگی زندگی ترکمن‌های ایرانی، فقر، محرومیت و ظلمی است که در ادوار تاریخِ این خاک بر آنها رفته است.
کلیدر، نوشته محمود دولت آبادی
اکثر قریب‌به‌اتفاق جامعه کتاب‌خوان ایران رمان بلند کلیدر، طولانی‌ترین اثر محمود دولت آبادی را خوانده‌اند. کلیدر بلندترین رمان ایرانی و دومین رمان بلند جهان در سه هزار صفحه و یک مجلد ده جلدی برای اولین بار در سال ۱۳۶۳ در ایران منتشر شد و تاکنون تجدید چاپ‌های بسیار متعددی از آن روانه بازار گردیده، هنوز هم در ایران این اثر فاخر به چاپ می‌رسد. مجموعه صوتی این اثر کلاسیک فاخر برای اولین با حضور بهترین راویان داستان معاصر در فیدیبو به‌صورت صوتی به انتشار رسید
سووشون، نوشته سیمین دانشور
سیمین دانشور نویسنده سووشون که یکی از معروفترین آثار کلاسیک ایرانی به حساب می‌آید از پیشروان مکتب ادبی نویسندگان زن ایرانی است که در شهامت بخشی به زنان ایران در راه خلق آثار ماندگار ادبی نقش انکارناپذیری داشته است. سووشون داستانی از زندگی یک خانواده در زمان جنگ دوم جهانی و سلطنت رضا شاه پهلوی در شیراز است. داستان سووشون را زری روایت می‌کند. زری، محور اصلی رمان، در همه رخدادهای داستان حضور دارد و وقایع را به ترتیب توالی زمان واقعی نقل می‌کند.
بامداد خمار، نوشته فتانه سیدجوادی
بامداد خمار اثر ماندگار دیگری در میان آثار کلاسیک و عاشقانه ایرانی است که در یک دوره زمانی ۱۰ ساله به تیراژی نزدیک به ۳۵۰۰۰۰ نسخه رسید، آماری که نشان می‌دهد قصه عاشقانه‌ای که فتانه سیدجوادی روایت کرده چقدر به دل مردم ایران خوش نشسته است، داستان بامداد خمار در روزهای آغازین زمامداری رضا شاه پهلوی روایت می‌شود که البته خیلی به فضای سیاسی حاکم بر جامعه در این اثر اشاره‌ای نشده و تمام داستان حول تیره‌روزی‌های دختری است که علیرغم فشار خانواده‌اش عاشق مردی از طبقه فرودست جامعه می‌شود.
گیله مرد، نوشته بزرگ علوی
گیله مرد، بعد از چشم‌هایش، دومین اثر کلاسیک ماندگار از بزرگ علوی است که داستانی خوب و البته تلخ از دل جامعه رعیت‌ها و خان‌ها است. داستان گیله مرد، داستان مردی رنج کشیده و ظلم دیده از خطه‌ی گیلان که به دست دو سرباز اسیر است و از مسیر جنگل به فومن برده می‌شود. بزرگ علوی با چیره دستی و مهارت و قلم گیرای خود وصف حال گیله مرد و احساساتش و آنچه که در ذهن او و سرباز بلوچ می‌گذرد و اتفاقات اطراف را به خوبی شرح می‌دهد.
آثار کلاسیک ایران تاثیر شگرفی در شکل گیری مسیر فاخر ادبیات داستانی ایران داشتند، بنیان و اساس داستان‌نویسی در ادبیات ایران با خلق این آثار درخشان نهاده شد، از خط و مشی نگارش خالقان این آثار بزرگ بسیاری از نویسندگان به‌نام معاصر الهام‌های بسیاری دریافته‌اند.
در اهمیت آثار کلاسیک ادبیات داستانی ایران همین بس که امروزه حتی با اینکه آثار ارزشمند بسیاری در این زمینه توسط نویسندگان دوره کنونی خلق شده اما نسل نوی اهل مطالعه ایران ولع بسیاری برای مطالعه آثار کلاسیک ایرانی از خود نشان می‌دهند
