یکی از هنرهایی که از دیرباز تا امروز در دنیا رواج داشته است هنر تئاتر و نمایشنامه‌نویسی است. هر مردمی وابسته به آدام و رسوم و شرایط خودشان روش‌های مختلفی برای اجرای نمایش داشته‌اند و امروزه هم هرچند انواع تکنولوژی‌ها در دسترس است هنوز تئاتر و نمایش طرفداران خودش را دارد.
نمایشنامه‌های اثرگذار زیادی در طول تاریخ در سبک‌های مختلف نوشته شده‌اند. بسیاری از آن‌ها مانند آثار شکسپیر هزاران بار روی صحنه رفته‌اند و از روی بسیاری از آن‌ها فیلم‌ها و آثار متفاوت دیگری ساخته شده است. در این مطلب ده نمایشنامه از میان محبوب‌ترین و ارزشمندترین نمایشنامه‌های سراسر جهان در ژانرهای مختلف برای معرفی به شما انتخاب شده است.
بهترین نمایشنامه‌هایی که باید بخوانید
نمایش تنها روی صحنه زیبا نیست، گاهی خواندن یک نمایشنامه هم می‌توان بسیار اثرگذار و لذت‌بخش باشد. نمایشنامه‌هایی که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم همگی در ایران ترجمه شده‌اند و می‌توانید از خواندنشان لذت ببرید.
۱. هملت اثر ویلیام شکسپیر
یکی از شناخته‌شده‌ترین آثار ادبی دنیا نمایشنامه هملت اثر ویلیام شکسپیر است. این داستان که در سال ۱۶۰۲ نوشته شده است بلندترین نمایشنامه نویسنده است و داستان شاهزاده‌ای از دانمارک را روایت می‌کند. تراژدی هملت با مرگ پدرش، یعنی پادشاه و به تخت نشستن عمویش کلادیوس آغاز می‌شود. او حتی مادر هملت را به همسری خود درآورده است. هملت شبی در خواب می‌بیند که پدرش به او می‌گوید عمویش او را با زهر به قتل رسانده است و به‌این‌ترتیب پسرک تلاش می‌کند انتقام پدرش را بگیرد. او به همراه عده‌ای بازیگر دوره‌گرد یک نمایشنامه ترتیب می‌دهد تا جرم پادشاه جدید را اثبات کند. در این میان هملت معشوقی هم به نام افیلیا دارد که پدرش در گیرودار کشف حقیقت به دست هملت کشته می‌شود. داستان پیچیده‌ی هملت باعث می‌شود پادشاه او را به همراهی دو نفر دیگر به انگلستان بفرستد تا از مرکز سلطنت دور باشد؛ اما هملت همچنان به دنبال انتقام پدر است. شکسپیر در این نمایشنامه‌ی جذاب از یک دوراهی می‌گوید از مبارزه برای حقیقت یا پذیرفتن سرنوشت.
۲. مرگ فروشنده آرتور میلر
مرگ فروشنده نمایشنامه‌ای است که در میانه قرن بیستم نوشته شد. آرتور میلر نویسنده‌ی آمریکایی این نمایشنامه درام را در سال ۱۹۴۹ نوشت و در همان سال توانست جایزه‌ی پولیتزر را به دست آورد.
داستان نمایشنامه داستان مرد سالخورده‌ای به نام ویلی لومن است. مردی معمولی که یک فروشنده است و همسر و دو پسر دارد. او سال‌ها به دنبال رؤیای آمریکایی تلاش کرده است تا ثروت و رفاه مالی به دست آورد؛ اما همچنان یک فروشنده‌ی معمولی باقی‌مانده است و بعد از ۴۰ سال تلاش نتوانسته است رؤیایش را محقق کند. آرتور میلر در این ماجرای ساده امپریالیست و رویای آمریکایی را نقد می‌کند و از این می‌گوید که چطور در آمریکا افراد قربانی رویایی شدند که وجود نداشت و در نهایت تنها سرخوردگی برای طبقات پایین و متوسط جامعه را به دنبال داشت.
۳. اودیپوس شاه اثر سوفوکل
سوفوکل از ادیبان یونانی دوران پیش از تولد مسیح است. از او تراژدی‌های مختلفی برجای‌مانده است که یکی از آن‌ها تراژدی اودیپوس شاه است که برای اولین‌بار چیزی حدود ۴۳۰ سال پیش از میلاد مسیح اجرا شد. داستان این تراژدی بسیار هولناک است، ادیپ پسر لایوس و یوکاستا هنگام تولد پیش‌بینی‌ای با خود دارد که پدرش را خواهد کشت و مادرش را به زنی خواهد گرفت. پادشاه و همسرش برای اینکه این پیشگویی را خنثی کنند کودک را به کوه می‌برند؛ اما چوپانی او را به فرزندی می‌گیرد و بزرگ می‌کند. اودیپوس در بزرگسالی متوجه شد چه پیشگویی‌ای پشتش است و تصمیم گرفت از شهر تولدش یعنی کورنت فرار کند تا به این نفرین دچار نشود. او در این آوارگی‌ها به تبس می‌رسد و با جواب‌دادن به معمای ابوالهول مردم را از شر این هیولا خلاص می‌کند و مردم به همین سبب او را به پادشاهی می‌رسانند؛ اما نفرین زمان تولد هنوز همراه اودیپوس است و هیچ‌چیز تقدیر را تغییر نخواهد داد.
۴. باغ وحش شیشهای اثر تنسی ویلیامز
باغ وحشی شیشهای را نمایشنامه‌نویس آمریکایی تنسی ویلیامز نوشته است. این نمایشنامه در سال ۱۹۴۴ روی صحنه رفت و نویسنده‌اش را به شهرت رساند. در این نمایشنامه داستان خانواده‌ای کوچک و فقیر در سنت لوئیس نمایش داده می‌شود. داستان از زبان پسر خانواده که در انبار کفش کار می‌کند؛ اما رؤیای نویسنده شدن دارد روایت شده است. او از مادرش که هنوز رؤیاهای روزهای جوانی‌اش را در سر می‌پروراند می‌گوید و از خواهرش حرف می‌زند که دختری است که یک پایش کوتاه‌تر از پای دیگر است. او همان کسی است که حیوانات شیشهای جمع می‌کند و گوشه‌ای از خانه برای خودش باغ‌وحش شیشهای ساخته است. باغ وحشی که شاهد رؤیاهای عجیب اعضای خانواده است. مادر به دنبال پسری برای دختر معلولش از تام می‌خواهد از محل کارش پسری را پیدا کند و جیم به این خانه راه می‌یابد. جیم در صحبت‌هایش دخترک را به داشتن اعتمادبه‌نفس دعوت می‌کند و یک اسب تک‌شاخ شیشهای از او هدیه می‌گیرد.
۵. در انتظار گودو اثر ساموئل بکت
ساموئل بکت یکی از بزرگترین نویسندگان قرن بیستم فرانسه است و در انتظار گودو اولین نمایشنامه‌ی جدی او به‌حساب می‌آید. نمایشنامه‌ای قدرتمند که اولین‌بار در سال ۱۹۵۳ اجرا شد و از همان زمان به‌عنوان یک اثر ارزشمند شناخته شد.
این نمایشنامه یک تراژدی کمدی دو پرده‌ای است که خود بکت آن را از زبان فرانسه به انگلیسی برگرداند و باعث شهرت بیشترش شد. نسخه انگلیسی این تئاتر اولین‌بار در سال ۱۹۵۵ در لندن اجرا شد. این نمایشنامه داستان دو شخصیت آواره به نامهای ولادیمیر و استراگون است که با عنوان‌های دیدی و گوگو شناخته می‌شوند. این دو نفر به انتظار گودو نشسته‌اند و هیچ‌کس نمی‌داند گودو چیست یا چه کسی است. این دو به دنبال معنایی در زندگی هستند که خودشان هم نمی‌دانند چیست و بکت آن‌ها را نماینده‌ی بسیاری از انسان‌های عصر ما می‌داند که در یک سرگشتگی مدام فرورفته‌اند.
۶. با خشم به گذشته نگاه کن اثر جان آزبرن
جان آزبرن نمایشنامه‌ی رئالیستی با خشم به گذشته نگاه کن را در سال ۱۹۵۶ نوشته است. او این داستان را که درباره‌ی زندگی زناشویی و نارضایتی‌های آن است از داستان زندگی خودش و همسرش پاملا الهام گرفته است. شخصیت اصلی این داستان مرد جوان، باهوش و تحصیل‌کرده‌ای به نام جیمی پورتر است که از طبقه کارگر جامعه بالاآمده و شخصیتی ناراضی دارد. همسرش آلیسون زنی از طبقه‌ی متوسط است که زنی شایسته شناخته می‌شود؛ اما خصوصیات اخلاقی‌ای همچون بی‌رحمی را در وجودش دارد. این دو نفر زندگی پرتنشی دارند و تن میانشان با حضور سایر شخصیت‌ها تئاتری موفق را شکل داده است. تئاتری که در برادوی نیویورک اجرا شد و حتی به مسکو رفت. این تئاتر جایزه‌ی ایونینگ استاندارد را هم برای آزبرن در پی داشت. از روی این تئاتر فیلمی با بازی ریچارد برتون ساخته شده است که به فیلم موفقی تبدیل شد.
۷. دایی وانیا اثر آنتوان چخوف
روسیه یکی از سرزمین‌هایی است که نمایشنامه‌های جالب زیادی در آن نوشته شده است. آنتوان چخوف به‌عنوان یکی از برترین نویسندگان این سرزمین و دنیا چندین نمایشنامه‌ی ارزشمند دارد که دایی وانیا یکی از آن‌هاست. این نمایشنامه در ۱۸۹۸ منتشر شد و در ۱۸۹۹ در تئاتر هنری مسکو روی صحنه رفت.
داستان این نمایشنامه ۴ پرده‌ای، داستان مردی ۴۷ ساله به نام ایوان پتروویچ است که او را به نام دایی وانیا می‌شناسیم. او به کمک مردی به نام آستروف که پزشک هم هست در روستا ملک پدری خواهرش را که درگذشته است اداره می‌کند و درآمدش را برای خواهرزاده‌اش سونیا و پدرش می‌فرستند. داستان نمایشنامه جایی شروع می‌شود که پدر و دختر همراه با همسر دوم پدر که زن زیبا و بسیار جوانی به نام یلنا است تصمیم می‌گیرند به این ملک سری بزنند. تقابل افراد این داستان با یکدیگر ماجراهایی را شکل می‌دهد و ماجرا جایی به اوج می‌رسد که پدر سونیا از تصمیمش برای فروش این ملک و سرمایه‌گذاری آن در جایی دیگر خبر می‌دهد. این نمایشنامه به‌قدری با استقبال مواجه شد که در طی سال‌های بعد دوباره بازبینی شد و روی صحنه رفت. دایی وانیا در سال‌های ۱۹۹۲، ۲۰۰۰ و ۲۰۰۳ برای اجراهای مجدد بسیار باکیفیت جوایز مختلفی دریافت کرده است.
۸. کاندیدا اثر جرج برنارد شاو
جرج برنارد شاو به‌عنوان یکی از برجسته‌ترین نمایشنامه‌نویسان قرن نوزدهم شناخته می‌شود و کاندیدا به‌عنوان یک نمایشنامه کمدی یکی از برجسته‌ترین آثار اوست. او این نمایشنامه را اولین‌بار در ۱۸۹۴ نوشت و در سال ۱۸۹۸ منتشر کرد. این نمایشنامه در رویال تئاتر روی صحنه رفته است. داستان نمایشنامه درباره‌ی کشیش مشهوری به نام جیمز مورل و همسرش کاندیداست که در حومه شمال شرقی لندن زندگی می‌کنند، آن دو رابطه‌ی خوبی دارند و کاندیدا باعث موفقیت‌های زیادی برای همسرش شده است. داستان شخصیت دیگری به نام مارچ بنکس هم دارد، او شاعر جوانی است که عاشق کاندیدا شده و سعی می‌کند او را به دست آورد، او کاندیدا را لایق زندگی بهتری از خدمت به همسرش می‌بیند و او را در دوراهی قرار می‌دهد. همین موضوع باعث چالش‌هایی در داستان می‌شود و به برنارد شاو اجازه می‌دهد اخلاقیات در دوران ویکتوریایی را به باد انتقاد بگیرد و از رابطه‌ی میان عشق و ازدواج در این دوران بگوید. این داستان درونمایه‌های سیاسی، اجتماعی هم دارد و تصویر جالبی از دوران ویکتوریا ارائه می‌کند.
۹. اهمیت جدی بودن اثر اسکار وایلد
یکی از نمایشنامه‌های بسیار مهمی که در اواخر قرن نوزدهم نوشته شده است اهمیت جدی بودن است که به مسائل اخلاقی پرداخته است و آداب‌ورسوم انگلستان در دوران ویکتوریای را به سخره می‌گیرد. این نمایشنامه کمدی اولین‌بار در لندن در سالن تئاتر سنت جیمز روی صحنه رفت و داستان دو شخصیت است که یکی الجرنون مونکریف یک نجیب‌زاده و دیگری دوست او جان ورثینگ است. این دو نفر برای فرار از قراردادهای اجتماعی سنگینی که در آن درگیر هستند هویت‌ها و زندگی‌های دوگانه‌ای دارند که آن‌ها را مجبور می‌کند دروغ‌های پشت‌سرهم زیادی بگویند تا جایی که توطئه و نقشه‌کشیدن به بخش مهمی از شخصیت آن‌ها تبدیل می‌شود. اسکار وایلد در دل این نمایشنامه و شوخی‌های آن طبقات بالای جامعه انگلستان در دوران خودش را به سخره گرفته است و استانداردهای اجتماعی آن‌ها را به باد انتقاد می‌گیرد.
۱۰. رومئو و ژولیت اثر ویلیام شکسپیر
رومئو و ژولیت تراژدی دیگری از شکسپیر است و یکی از محبوب‌ترین کارهای او هم به‌حساب می‌آید. ریشه‌های این داستان به ایتالیا باز می‌گردد و شکسپیر آن را بازنویسی کرده و سروشکل تازه‌ای به آن داده است. طبق آنچه می‌دانیم این نمایشنامه احتمالاً در سال ۱۵۹۷ برای اولین‌بار منتشر شده است.
تراژدی رومئو و ژولیت بسیار دراماتیک است. قهرمانان این داستان دختر و پسری به نامهای رومئو و ژولیت هستند. هر دوی آن‌ها از خاندان‌های بزرگی هستند که باهم اختلافات بسیار زیادی دارند. اختلافات خانوادگی باعث پیچیده‌شدن رابطه‌ی این دو نفر و رفتن رومئو از شهر می‌شود. ژولیت در پی چاره‌جویی برمی‌آید و ماده‌ای که می‌خورد که او را به خواب فرو می‌برد؛ اما خبر درست به رومئو نمی‌رسد و او بالای مقبره ژولیت خودش را می‌کشد. ژولیت از خواب بیدار می‌شود و با جنازه‌ی معشوقش روبه‌رو می‌شود و بعد خودش را می‌کشد.
در پایان
دنیای نمایشنامه‌ها جهان بسیار گسترده‌ای است. صدها نمایشنامه‌ی برجسته در دنیا نوشته‌شده‌اند و فهرست‌های پرتعدادی وجود دارند که بهترین نمایشنامه‌ها را به شما معرفی می‌کنند. در این مطلب تلاش شد تنها تعدادی از بهترین گزینه‌های موجود در این دنیا به شما معرفی شود تا به دنیای نمایشنامه‌ها وارد شوید و از آن لذت ببرید.
