رمان های ایرانی مناسب برای نوجوانانامروز گشتی در دنیای رمان‌های ایرانیِ مناسبِ نوجوانان زده‌ایم و ۱۰ رمان ایرانی مناسب نوجوانان معرفی کردیم. متاسفانه در ادبیات داستانی ایران با کمبود رمان برای این رده سنی مواجه هستیم اما با این حال چند اثر خوب و معروف را بررسی و معرفی کرده‌ایم تا نوجوانان با خواندن آنها در موقعیت‌های گوناگون قرار بگیرند و جهان را از دیدگاه‌های متفاوت ببینند. برای آشنایی با این رمان های ایرانی مناسب برای نوجوانان این مقاله فیدیبو را تا انتها مطالعه کنید.
هیچکس جرات‌اش را ندارد، نوشته حمیدرضا شاه‌آبادی
وقتی آدمیزاد ترس به وجودش رخنه کند کارهایی از او سر می‌زند که واقعا “هیچکس جرات‌اش را ندارد“. فتاح، پسرک باهوش و مهربان قصه است که در کودکی پدر و مادرش را هم‌زمان بر اثر حادثه‌ای از دست می‌دهد و با پدربزرگ و مادربزرگش در یکی از روستاهای کرمانشاه زندگی می‌کنند. اهالی روستا یک ترس بزرگ دارند که این ترس برای فتّاح بزرگتر از بقیه است. این کتاب داستان جماعتی روستایی و ساده‌دل است که همدلانه در کنار یکدیگر زندگی می‌کنند و با کمبودهایشان صبورانه می‌سازند. امّا اتفاقات عجیبی که در قلعه بزرگ روستا با عنوان «قلعه تکیه» رخ می‌دهد، موجب شده مشکلات و ترس‌های زیادی برای اهالی این روستا به‌وجود بیاید.
زیبا صدایم کن
این کتاب نوشته فرهاد حسن زاده قصه دختر پانزده ساله‌ای است که در بهزیستی زندگی می‌کند. مادرش معتاد شد و پس از طلاق از پدرش سریع ازدواج می‌کند و پدرش هم به دلیل بیماری روانی در آسایشگاه بیماران روانی بستری است. زیبا در روز تولدش به پدر کمک می‌کند تا از آسایشگاه فرار کند. پدر موتور یکی از کارکنان آسایشگاه را می‌دزدد تا با هم به گردش بروند و تولد زیبا را جشن بگیرند. این آغاز قصه زیبای فرهاد حسن زاده است که یک رمان ایرانی مناسب نوجوانان نوشته است.
برایم شمع روشن کن
کتاب «برایم شمع روشن کن» اثر جذاب و خواندنی نوشته مریم محمدخانی از رمان های ایرانی مناسب برای نوجوانان است. کتاب داستان دختر نوجوانی به نام سارا و مشکلات او با خانواده و دنیای خارج از خانه را روایت می‌کند. سارا ۱۳ ساله که به تازگی نوجوانی‌اش آغاز شده در حال شناختن خود و دنیایی است که در آن زندگی می‌کند. در این میان باید با شرایطی نه چندان طبیعی مواجه شود زیرا روح او متلاطم است و هرچه تلاش می‌کند نمی‌تواند برای کمی آرامش به کسی ببرد. چراکه خانه و خانواده‌اش هم دچار همین وضعیت هستند.
احتیاط، خطر حمله موش‌ها
این کتاب داستانی هول انگیز و شگفتی آفرین، حمله موش‌ها به مردمان روستایی را روایت می‌کند، هجومی که مردم را ناچار کرده برای دفع حمله موش‌ها از گربه‌های ده کمک بگیرند. غافل از این‌که گربه‌ها شریک دزدند و رفیق قافله!. سید علی شجاعی این کتاب را با زمینه‌ای فلسفی نگارش کرده که مملو از نمادهای همسان سازی شده با مشکلات انسان و جامعه است، نویسنده در این کتاب تلاش داشته مباحثی فلسفی را در قالب حمله موش‌ها و خط اصلی داستان مطرح نماید. این کتاب یکی از برترین رمان ایرانی مناسب نوجوانان است که مباحث فلسفی را به زبان ساده بیان می‌کند.
طعم سیب زرد
کتاب بعدی از رمان های ایرانی مناسب برای نوجوانان طعم سیب زرد نوشته ناصر یوسفی است. سینا شخصیت اصلی خردسال بود که پدرش، او و مادرش را رها کرد. بعد از رفتن پدر، سینا دچار اضطراب، وسواس و شب‌ادراری می‌شود. حالا سینا بزرگ شده اما مشکلاتش همچنان ادامه دارد اما مشکلاتش را به‌جز مادرش از همه پنهان می‌کند. مشاوره و روان‌درمانی‌اش و دوستی با نثار، پسر سرایدار افغان را نیز از همه پنهان می‌کند. ترس از رهاشدگی دوباره زندگی‌اش را سراسر دروغ کرده است و حالا باید برای خودش کاری بکند. زیرا رنجی بزرگ گریبان سینای داستان را گرفته و از طرفی در حسرت دیدار دوباره پدر است.
آبنبات‌های خوشمزه برای رده سنی نوجوان، سفر به دهه خاطره ها
آدمیزاد با خاطراتش زندگی می‌کند، انسان، هرچقدر هم تلاش کند به گذشته چنگ نزند، باز هم مرور خاطرات دور، خصوصا دوران کودکی و نوجوانی او را لبریز از احساسی خوشایند می‌کند. یکی از ماندگارترین و محبوب‌ترین رمان های ایرانی مناسب برای نوجوانان مجموعه داستانی اثر مهرداد صدقی است که در دهه شصت و هفتاد با درون‌مایه طنز نوشته شده است. مجموعه سه‌گانه آبنبات‌ها از مجموعه رمان ایرانی مناسب نوجوانان٬ توسط انتشارات سوره مهر به چاپ رسیده است.
آبنبات هل‌دار
آبنبات هل‌دار شروع مجموعه سه‌گانه طنز آبنبات‌های مهرداد صدقی است که همه او را بیشتر با این اثر می‌شناسند و فروش بیشتری نسبت به دو اثر دیگر داشته است. این کتاب داستان محسن و خانواده‌اش را روایت می‌کند. صدقی در ابتدای داستان به بهترین شکل ممکن چهارچوب و ساختار خانواده و همچنین شخصیت محسن را به مخاطب معرفی کرده است.
باورپذیری داستان و شخصیت‌ها حتی برای مخاطبی که دهه شصتی نیست، نشان‌دهنده موفقیت نویسنده در فضا سازی است. به همین جزو رمان های ایرانی مناسب برای نوجوانان شناخته می‌شود. این موفقیت نتیجه شناخت درست او از ویژگی‌ها و شاخصه‌های این دهه است.
آبنبات پسته‌ای
شخصیت محسن در کتاب آبنبات پسته‌ای قد کشیده و بزرگتر شده اما عقل او به اندازه جثه‌اش رشد نکرده است. در آبنبات پسته‌ای قصه محسن با کنجکاویِ او برای فهمیدن راز دوستش سعید آغاز می‌شود و در خلال این کارآگاه بازی محسن اتفاقات مختلف و طنزآمیزی می‌افتد که در نهایت محسن سرخورده و پشیمان را به این نتیجه می‌رساند که ای‌کاش هیچوقت برای پی بردن به این راز تلاش نمی‌کرد. در آبنبات پسته‌ای کارهای خارق‌العاده محسن و خصوصا کلفت سخنی‌هایش ادامه دارد و فقط کمی دایره لغات او در حاضرجوابی‌ها گسترده شده است. آبنبات پسته‌ای رمان ایرانی مناسب نوجوانان با درون‌مایه‌ای خلاقانه است.
آبنبات دارچینی
در کتاب آبنبات دارچینی، همچنان داستان‌های شیرین محسن و خانواده‌اش روایت می‌شود که در اواسط دهه هفتاد اتفاق می‌افتد. آنچه در این کتاب، نسبت به دو کتاب قبلی تغییر می‌کند، تنها سوژه‌ها و رویدادهاست. درواقع نویسنده با ادامه داستانِ زندگی خانواده محسن از دهه شصت تا اواسط دهه هفتاد، بیش از هر چیزی به‌دنبال نشان‌دادن تأثیر زمان بر شخصیت‌ها، دغدغه‌های آنها و همچنین تغییرات جامعه در طی این دو دهه است. در این به مسائل اجتماعی و سیاسی کشور اشاره شده که آن را به یکی از رمان های ایرانی مناسب برای نوجوانان تبدیل کرده است.
مدیر مدرسه
قصۀ یک مدیر مدرسه و دردسرهایش در این کتاب به تحریر در آمده است. این کتاب از معروف‌ترین و بهترین آثار داستانی جلال آل‌احمد و یکی از آثار شاخص و مشهور ادبیات داستانی ایران است. جلال آل‌آحمد در کتاب مدیر مدرسه، با طنزی تلخ و نگاهی نقادانه و نثری جذاب، به نقد نظام آموزش و پرورش در ایران و وضعیت مدرسه‌ها می‌پردازد. همچنین از خلال نقل قصه از مسائل اجتماعی و فرهنگی جامعۀ ایران و بوروکراسی حاکم بر آن دوره مورد نقد قرار داده است. کتاب «مدیر مدرسه» اولین بار در سال ۱۳۳۷ منتشر شده و تا به الان از بهرین رمان های ایرانی مناسب برای نوجوانان بوده است.
قصه‌های مجید
دیگر قصه‌های مجید نوشته هوشنگ مرادی کرمانی هیچ نیازی به معرفی ندارد. همه ما ایرانی‌ها در هر سن و سالی که هستیم با این مجموعه فاخر و ماندگار که از محبوب‌ترین رمان های ایرانی مناسب برای نوجوانان است٬ آشنایی داریم. قصه‌های مجید هنوز هم پرطرفدار است و سریال آن نیز همچنان در اینترنت و تلویزیون تماشا می‌شود. این کتاب بدون شک یکی از برترین آثار رده سنی نوجوان در تاریخ ادبیات داستانی ایران و یک رمان ایرانی مناسب نوجوانان به حساب می‌آید.
کلام آخر
بر هیچکس پوشیده نیست حوزه رمان ایرانی مناسب نوجوانان رشد به مراتب کمتری نسبت به بقیه رده‌های سنی داشته است. امید است که نسل تازه نویسندگان ادبیات داستانی ایران٬ نگاه ویژه‌ای به این بخش مهجور مانده از ادبیات داشته باشند. رمان های ایرانی مناسب برای نوجوانان برای شکل‌دهی شخصیت این رده سنی و آمادگی برای مواجه به آینده‌ای سخت و طاقت فرسا در بزرگسالی بسیار ضروری است.
سوالات متداول
در بخش پایانی، سوالات شما را درباره رمان ایرانی مناسب نوجوانان بررسی می‌کنیم.
چرا خواندن رمان برای نوجوانان اهمیت دارد؟
خواندن رمان به رشد تخیل، تقویت قدرت تجزیه و تحلیل، افزایش دایره لغات و درک بهتر از دنیای اطراف نوجوان کمک می‌کند.
چه عواملی یک رمان را برای نوجوانان جذاب می‌کند؟
داستان‌های جذاب، شخصیت‌های باورپذیر، زبان ساده و روان، موضوعات مرتبط با زندگی نوجوانان و پایان‌های امیدبخش از جمله عواملی هستند که یک رمان را برای نوجوانان جذاب می‌کنند.
بهترین ژانرهای رمان برای نوجوانان کدامند؟
نوجوانان به ژانرهای مختلفی مانند فانتزی، علمی تخیلی، تاریخی، عاشقانه، معمایی و ماجراجویی علاقه‌مند هستند. انتخاب ژانر به سلیقه و علایق شخصی هر نوجوان بستگی دارد.
چگونه یک رمان مناسب برای نوجوان را انتخاب کنیم؟
برای انتخاب رمان مناسب، می‌توان به توصیه‌های کتابداران، دوستان، نقدهای کتاب و همچنین خلاصه داستان و نظر خوانندگان دیگر مراجعه کرد.
