اولین دوره جایزه الکترونیک و صوتی فیل در ۱۰ سالگی فیدبو، اولین پلتفرم کتاب الکترونیک و صوتی و توسط فیدیبو برگزار شد. این جایزه برخلاف جوایز دیگر، هیأت داوران نداشت و مبنای انتخاب منتخبین اولین دوره جایزه فیل در بخش‌های مختلف، میزان مطالعه و نظرات ثبت شده کاربران فیدیبو در طی ۱۰ سال گذشته بوده است. همچنین این جوایز در ۴ بخش کتاب الکترونیک، کتاب صوتی، پدیدآوران (نویسندگان و مترجمان) و مروجان حوزه کتاب برگزار شده است.
در اولین دوره جایزه فیل چی گذشت؟
در اولین دوره جایزه کتاب الکترونیک و صوتی فیل، بررسی کتاب‌ها و ناشران و مترجمان و نویسندگان، شامل میزان مطالعه و نظرات کاربران توسط تیم فیدیبو انجام شده. همچنین مصطفی میرنوری یه عنوان دبیر اولین دوره جایزه کتاب الکترونیک و صوتی فیل معرفی شده است.
مراسم اهدای جوایز اولین دوره جایزه فیل در تاریخ ۲۹ شهریور ۱۴۰۳ در سالن ایوان شمس برگزار شد و از برندگان این جوایز تقدیر به عمل آمد.
متن بیانیه اولین دوره جایزه کتاب صوتی و الکترونیک فیل به شرح زیر است:
مهمانان گرامی؛ به مراسم اولین دوره‌ی برگزیدگان «جایزه فیل» خوش آمدید.
پیش از هرچیز باید از همه‌ی شما که در حوزه‌ی کتاب و کتابخوانی تلاش کرده‌اید، در برابر ناملایمات و سنگ‌اندازی‌ها ایستادگی کرده‌اید، حتی گاهی ناامید و سرخورده شده‌اید اما باز هم سپر نینداختید، تشکر کنیم.
پیشرفت فرهنگ و تمدن ایران ما وابسته و مدیون تلاش‌های شما و افرادی چون شماست. کسانی که دلشان برای این مملکت و پیشرفتش، حتی اگر این پیشرفت به قدر ذره‌ای باشد می‌تپد. شک نداریم که حتی بهای تلاش برخی از شما در این راه، موی سپیدتان بوده است.
مگر برای یک ملت، فضائلی مانند شکوفایی اخلاق، رواداری، پیشرفت در صنعت، افزایش ثروت، رفاه عمومی و هرآنچه خوب است، از چیزی جز آگاهی آن ملت ریشه می‌گیرد؟ و مگر چه محصولی می‌توان تولید کرد که به اندازه‌ی کتاب بتواند شعله‌ی آگاهی را در دل و جان یک ملت روشن کند؟
شما باید به خودتان افتخار کنید که سرمایه‌تان و مهم‌ترین سرمایه، عمرتان را در این راه گذاشته و می‌گذارید.
اما سهم ما یعنی فیدیبو در این ماجرا، فقط به افتخار کردن به شما ختم نمی‌شود. حالا ۱۰ سال شده است که وارد حوزه‌ی کتاب الکترونیک و صوتی شده‌ایم و ما هم با کمک شما تلاش کردیم تا با رواج اشکال تازه‌ای از مطالعه، افراد بیشتری با کتاب دمخور و مأنوس شوند.
پس از گذشت این ۱۰ سال از عمر فیدیبو، زمان آن رسیده بود که به عنوان مرجعی که بخشی از عادت مطالعه‌ی میلیون‌ها نفر فارسی‌زبان شده است و به آن اعتماد دارند، قدردان تلاش شما باشیم.
از اینجا بود که ایده‌ی برگزاری «جایزه فیل» به ذهنمان رسید، چرا که خلاء وجود چنین مراسمی برای قدردانی از فعالان حوزه‌ی کتاب الکترونیک و صوتی احساس می‌شد.
بخش مهم این جایزه، مثل هر جایزه‌ی دیگری، انتخاب برگزیدگان آن بود. اما ما مزیتی داشتیم که برگ برنده‌مان در ارزیابی بازار کتاب بود و آن داده‌های آماری‌ای است که در طول این ۱۰ سال از رفتار کاربرانمان نسبت به کتاب‌ها جمع‌آوری کرده‌ایم. پس تصمیم گرفتیم که در اولین دوره‌ی این جایزه، همین داده‌ها را مبنا قرار دهیم و اجازه بدهیم که کاربران فیدیبو، به شکلی غیرمستقیم داوران این جایزه باشند و برندگان آن را انتخاب کنند.
منظور از رفتار کاربران نسبت به کتاب‌ها، میزان مطالعه، امتیازها و نظرات ثبت شده توسط کاربران و مواردی از این دست است. و این رفتار گاهی قابل پیش‌بینی و گاهی به طرز حیرت‌آوری غیرقابل پیش‌بینی‌ست، چرا که این رفتار به عوامل بسیار زیادی بستگی دارد که ممکن است در پیش‌بینی‌های اولیه به چشم نیایند.
ما تلاش کردیم تا به این معیار وفادار بمانیم و بر همین اساس، نامزدهای هریک از بخش‌های جایزه، نه انتخاب، که مشخص شدند. ما در انتخاب برگزیده‌ی نهایی هر بخش نیز همین رویه را پیش گرفتیم.
هیچ شکی نداریم که این جایزه (که امیدواریم به یک جایزه‌ی ثابت و دوره‌ای کتاب تبدیل شود) می‌توانست کامل‌تر، دقیق‌تر و بی‌نقص‌تر باشد. اولین دوره را بر ما ببخشید که در ابتدای این مسیریم و می‌آموزیم. کاستی‌های آن را به حساب جوانی‌مان بگذارید و اجازه بدهید که سهم کوچکی در تقدیر از اهالی کتاب داشته باشیم. اما بدانید که مشتاقیم تا از نظرات شما برای بهبود دوره‌های بعدی استفاده کنیم.
به امید آن که بتوانیم همگی در کنار هم، چراغ کتابخوانی را در ایران‌مان پرنورتر کنیم.
لیست نامزدها و برندگان جوایز اولین دوره جایزه فیل
لیست نامزدها و برندگان جوایز به شرح زیر است:
بخش اول: نامزدها و برندگان بخش کتاب الکترونیک
در بخش کتاب الکترونیک، نامزدها و برندگان اولین دوره جایزه فیل، به شرح زیر بود.
پرمخاطب‌ترین ناشر الکترونیک کودک و نوجوان
نامزدهای این بخش:
- پرتقال
- قدیانی
- افق
- هوپا
- نردبان
در این بخش نشر پرتقال به عنوان پرمخاطب‌ترین ناشر الکترونیک کودک و نوجوان شناخته شد.
پرمخاطب‌ترین ناشر الکترونیک غیرداستانی
نامزدهای این بخش:
- نی
- قطره
- میلکان
- ققنوس
- ذهن‌آویز
در این بخش نشر ققنوس به عنوان پرمخاطب‌ترین ناشر الکترونیک غیرداستانی شناخته شد.
محبوب‌ترین ناشر الکترونیک غیرداستانی
نامزدهای این بخش:
- آوند دانش
- نی
- قطره
- میلکان
- نوین
در این بخش نشر نی به عنوان محبوب‌ترین ناشر الکترونیک غیرداستانی معرفی شد.
پرمخاطب‌ترین ناشر الکترونیک داستانی
نامزدهای این بخش از اولین دوره جایزه فیل:
- چشمه
- کوله‌پشتی
- نون
- تندیس
- ماهی
در این بخش نشر چشمه به عنوان پرمخاطب‌ترین ناشر الکترونیک داستانی معرفی شد.
محبوب‌ترین ناشر الکترونیک داستانی
نامزدهای این بخش:
- نگاه
- آموت
- چشمه
- ماهی
- نیلوفر
در این بخش نشر نیلوفر به عنوان محبوب‌ترین ناشر الکترونیک داستانی مشخص گردید.
پرمخاطب‌ترین کتاب غیرداستانی خارجی
نامزدهای این بخش:
- چرا ملت‌ها شکست می‌خورند؟ نوشته جیمز رابینسون و دارون عاصم‌اوغلو، نشر روزنه
- قدرت بی‌قدرتان نوشته واتسلاف هاول، نشر نو
- ایران بین دو انقلاب نوشته یرواند آبراهامیان نشر نی
- فقر احمق می‌کند نوشته سندهیل مولاینیتن و الدار شفیر نشر ترجمان
- در ستایش بطالت، برتراند راسل نشر نیلوفر
تندیس اولین دوره جایزه فیل بخش پرمخاطب‌ترین کتاب غیرداستانی خارجی به کتاب “قدرت بی‌قدرتان نوشته واتسلاف هاول از نشر نو“ تعلق گرفت.
پرمخاطب‌ترین کتاب غیرداستانی ایرانی
نامزدهای این بخش:
- ایران جامعه کوتاه‌مدت نوشته محمدعلی همایون کاتوزیان، نشر نی
- جنون قدرت و قدرت نامشروع، نوشته محمدرضا سرگلزایی، نشر قطره
- ما چگونه ما شدیم؟ نوشته صادق زیباکلام، نشر روزنه
- هل اول نوشته صادق الحسینی، نشر نی
- جامعه‌شناسی خودمانی نوشته حسن نراقی نشر اختران
در بخش پرمخاطب‌ترین کتاب غیرداستانی ایرانی، کتاب هل اول نوشته صادق الحسینی از نشر نی برنده این جایزه شد.
پرمخاطب‌ترین کتاب داستانی خارجی
نامزدهای این بخش:
- وقتی نیچه گریست – اروین یالوم
- دنیای سوفی- یوستین گردر
- مردی به نام اوه – فردریک بکمن
- ملت عشق – الیف شافاک
- جز از کل (از نشر چشمه)
در بخش پرمخاطب‌ترین کتاب داستانی خارجی، کتاب وقتی نیچه گریست – اروین یالوم برنده این جایزه شد.
پرمخاطب‌ترین کتاب داستانی ایرانی
نامزدهای این بخش:
- من او – رضا امیرخانی
- یک عاشقانه آرام – نادر ابراهیمی
- چشم‌هایش – بزرگ علوی
- هم‌نوایی شبانه ارکستر چوب‌ها – رضا قاسمی
- دایی جان ناپلئون – ایرج پزشک‌زاد
در بخش پرمخاطب‌ترین کتاب داستانی ایرانی، کتاب دایی جان ناپلئون – ایرج پزشک‌زاد برنده این جایزه شد.
بخش دوم: نامزدها و برندگان بخش کتاب صوتی
در بخش کتاب صوتی، نامزدها و برندگان اولین دوره جایزه فیل، به شرح زیر بود.
پرمخاطب‌ترین ناشر صوتی کودک و نوجوان
نامزدهای این بخش:
- کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان
- مهرسا
- آی‌قصه
- صدای آبی
- آوارسا
در بخش پرمخاطب‌ترین ناشر صوتی کودک و نوجوان، آی‌قصه برنده این جایزه شد.
پرمخاطب‌ترین سریال صوتی کودک و نوجوان
نامزدهای این بخش:
- فی‌فی و شاه وزوزک
- سیاره گردو
- سلام آوا! سلام مامان!
- شهر آی‌قصه
- دایناشهر
در بخش پرمخاطب‌ترین سریال صوتی کودک و نوجوان، شهر آی‌قصه برنده تندیس اولین دوره جایزه فیل شد.
پرمخاطب‌ترین ناشر صوتی غیرداستانی
نامزدهای این بخش:
- ماه آوا
- کتابسرای نیک
- آوند دانش
- نوین
- توسعه محتوای لحن دیگر
در بخش پرمخاطب‌ترین ناشر صوتی غیرداستانی، ماه آوا برنده این جایزه شد.
محبوب‌ترین ناشر صوتی غیرداستانی
نامزدهای این بخش:
- توسعه محتوای لحن دیگر
- نوین کتاب
- کتابسرای نیک
- نوین
- ترجمان
در بخش محبوب‌ترین ناشر صوتی غیرداستانی، نوین کتاب برنده این جایزه شد.
پرمخاطب‌ترین ناشر صوتی داستانی
نامزدهای این بخش از اولین دوره جایزه فیل:
- ماه‌آوا
- نوین کتاب
- رادیوگوشه
- استودیو نوار
- آوانامه
در بخش پرمخاطب‌ترین ناشر صوتی داستانی، آوانامه برنده این جایزه شد.
محبوب‌ترین ناشر صوتی داستانی
نامزدهای این بخش:
- رادیوگوشه
- آوانامه
- ماه‌آوا
- نوین کتاب
- استودیو نوار
در بخش محبوب‌ترین ناشر صوتی داستانی، رادیوگوشه برنده این جایزه شد.
پرمخاطب‌ترین کتاب صوتی غیرداستانی خارجی
نامزدهای این بخش:
- چنین گفت زرتشت – افشین یداللهی
- هنر خوب زندگی کردن – عادل فردوسی‌پور
- هنر شفاف اندیشیدن – عادل فردوسی‌پور
- تسلی‌بخشی‌های فلسفه – آرمان سلطان‌زاده
- درباره معنی زندگی – سحر کریمی
در بخش پرمخاطب‌ترین کتاب صوتی غیرداستانی خارجی، هنر شفاف اندیشیدن – عادل فردوسی‌پور برنده این جایزه شد.
پرمخاطب‌ترین کتاب صوتی غیرداستانی ایرانی
نامزدهای این بخش از اولین دوره جایزه فیل:
- ما چگونه ما شدیم؟ – سعید شجاعی
- دو قرن سکوت – اکرم پریمون
- از قیطریه تا اورنج کانتی – رضا کیانیان و فاطمه معتمدآریا
- عبور از خط قرمز – پرویز پرستویی
- هل اول – صادق الحسینی
در بخش پرمخاطب‌ترین کتاب صوتی غیرداستانی ایرانی، از قیطریه تا اورنج کانتی – رضا کیانیان و فاطمه معتمدآریا برنده این جایزه شد.
پرمخاطب‌ترین کتاب صوتی داستانی خارجی
نامزدهای این بخش:
- جز از کل – رامین بیرق‌دار و پوریا رحیمی‌سام
- ملت عشق – احمد گنجی و شیما درخشش
- وقتی نیچه گریست- آرمان سلطان‌زاده
- مغازه‌ی خودکشی – هوتن شکیبا
- دزیره – بهناز بستان‌دوست
در بخش پرمخاطب‌ترین کتاب صوتی داستانی خارجی، مغازه‌ی خودکشی – هوتن شکیبا برنده این جایزه شد.
پرمخاطب‌ترین کتاب صوتی داستانی ایرانی
نامزدهای این بخش:
- دایی جان ناپلئون – ایوب آقاخانی
- سمفونی مردگان – مهبد قناعت‌پیشه و آرمان سلطان‌زاده
- شوهر آهو خانم – پیمان قریب‌پناه
- یک عاشقانه آرام – پیام دهکردی
- کلیدر – گروه گویندگان
در بخش پرمخاطب‌ترین کتاب صوتی داستانی ایرانی، کلیدر – گروه گویندگان برنده تندیس اولین دوره جایزه فیل فیدیبو شد.
بهترین کارگردان کتاب صوتی
نامزدهای این بخش:
- رضا عمرانی برای کتاب «ربکا»
- آرمان سلطان‌زاده برای کتاب «کلیدر»
- نازنین شکرابی برای کتاب «برباد رفته»
- رضا عمرانی برای کتاب «پر»
- فاطمه رحیم‌زاده برای کتاب «آوای یخ و آتش»
در بخش بهترین کارگردان کتاب صوتی، آرمان سلطان‌زاده برای کتاب «کلیدر» برنده این جایزه شد.
بهترین موسیقی کتاب صوتی
نامزدهای این بخش:
- فردین خلعتبری برای کتاب «خون‌خورده»
- مهدی زارع برای کتاب «قصه‌های مجید»
- ناصر چشم‌آذر برای کتاب «چهل نامه‌ی کوتاه به همسرم»
- بامداد افشار برای کتاب «مغازه‌ی خودکشی»
- کارن همایونفر برای کتاب «بار دیگر شهری که دوست می‌داشتم»
در بخش بهترین موسیقی کتاب صوتی، فردین خلعتبری برای کتاب «خون‌خورده» برنده این جایزه شد.
پرمخاطب‌ترین گوینده زن غیرداستانی
نامزدهای این بخش:
- معصومه عزیزمحمدی
- اکرم پریمون
- اعظم حبیبی
- شهره روحی
- فرزانه فائزی
در بخش پرمخاطب‌ترین گوینده زن غیرداستانی، خانم شهره روحی برنده این جایزه شد.
پرمخاطب‌ترین گوینده زن داستانی
نامزدهای این بخش از اولین دوره جایزه فیل:
- عاطفه رضوی
- مریم پاک‌ذات
- شیما درخشش
- سحر بیرانوند
- راضیه هاشمی
در بخش پرمخاطب‌ترین گوینده زن داستانی، خانم شیما درخشش برنده این جایزه شد.
پرمخاطب‌ترین گوینده مرد غیرداستانی
نامزدهای این بخش:
- تایماز رضوانی
- هوتن شاطری‌پور
- محسن زرآبادی‌پور
- عادل فردوسی‌پور
- فرهاد اتقیایی
در بخش پرمخاطب‌ترین گوینده مرد غیرداستانی، آقای عادل فردوسی‌پور برنده این جایزه شد.
پرمخاطب‌ترین گوینده مرد داستانی
نامزدهای این بخش:
- رضا عمرانی
- آرمان سلطان‌زاده
- نیما رئیسی
- مهبد قناعت‌پیشه
- هوتن شکیبا
در بخش پرمخاطب‌ترین گوینده مرد داستانی، آقای آرمان سلطان‌زاده برنده این جایزه شد.
پرمخاطب‌ترین سریال صوتی
نامزدهای این بخش:
- رقص با عفریت – جواد کاوندی
- آخرین دکه تا تهران – مهام میقانی
- شوایک – اطهر کلانتری
- پَر – رضا عمرانی
- تهران؛ فصل پیاده‌روی‌های طولانی – مهام میقانی
در بخش پرمخاطب‌ترین سریال صوتی، کتاب تهران؛ فصل پیاده‌روی‌های طولانی اثر مهام میقانی برنده این جایزه شد.
بخش سوم: نامزدها و برندگان بخش نویسنده و مترجم
در بخش نویسندگان و مترجمان، نامزدها و برندگان اولین دوره جایزه فیل، به شرح زیر بود.
پرمخاطب‌ترین نویسنده نسل جوان
نامزدهای این بخش:
- مهرداد صدقی
- یاسمن خلیلی‌فرد
- امیرعلی نبویان
- رضا بهرام‌پور
- مرتضی برزگر
در بخش پرمخاطب‌ترین نویسنده نسل جوان؛ امیرعلی نبویان برنده این جایزه شد.
پرمخاطب‌ترین مترجم غیرداستانی
نامزدهای این بخش:
- حسن کامشاد
- سپیده حبیب
- بیژن اشتری
- سیمین موحد
- مهدی حقیقت‌خواه
در بخش پرمخاطب‌ترین مترجم غیرداستانی؛ حسن کامشاد برنده این جایزه شد.
پرمخاطب‌ترین مترجم داستانی
نامزدهای این بخش:
- پرویز شهدی
- سروش حبیبی
- احسان کرم‌ویسی
- پیمان خاکسار
- صالح حسینی
در بخش پرمخاطب‌ترین مترجم داستانی؛ سروش حبیبی برنده این جایزه شد.
پرمخاطب‌ترین نویسنده غیرداستانی
نامزدهای این بخش:
- بابک احمدی
- محمدعلی همایون کاتوزیان
- حسین محی‌الدین الهی قمشه‌ای
- محمدرضا شفیعی کدکنی
- ضیا موحد
در بخش پرمخاطب‌ترین مترجم داستانی؛ محمدرضا شفیعی کدکنی برنده این جایزه شد.
پرمخاطب‌ترین نویسنده داستانی
نامزدهای این بخش:
- گلی ترقی
- هوشنگ مرادی کرمانی
- محمود دولت‌آبادی
- عطیه عطارزاده
- نسیم مرعشی
در بخش پرمخاطب‌ترین نویسنده داستانی؛ محمود دولت‌آبادی برنده این جایزه شد.
بخش چهارم: تقدیر از فعالان و مروجان کتاب و کتابخوانی
بخش انتهایی اولین دوره جایزه فیل هم با تقدیر از فعالان و مروجان کتاب و کتابخوانی برگزار شد.
در این بخش، از افراد زیر تقدیر و تشکر به عمل آمد:
- آذرخش مکری
- سروش صحت
- مجتبی شکوری
- گلاره عباسی
- شرمین نادری
سخن پایانی
نگاه کاربران به فیدیبو به عنوان اولین و بزرگ‌ترین بستر کتاب‌های الکترونیکی و صوتی، چیزی فراتر از یک کتابفروشی آنلاین است و فیدیبو هم در تلاش است تا با ساخت کامیونیتی کاربران و برگزاری دوره جوایزی مانند اولین دوره جایزه فیل، این بستر را فراهم کند. تغییر هویت بصری فیدیبو هم با همین هدف انجام شد و حالا به دنبال آن هستیم تا نسل جدید نیز با کتاب آشتی دهیم و بیشتر کتاب بخوانیم.
