ملت عشق نوشته الیف شافاک یکی از پرفروش‌ترین رمان‌های ادبیات ترکیه است که در سال ۲۰۱۲ منتشر شد و نامزد جایزه دوبلین IMPAC شد. ملت عشق اواخر دهه ۸۰ از ترکی به فارسی ترجمه شد و به سرعت به یکی از رمان‌های پرفروش در ایران تبدیل شد. ارسلان فصیحی اولین بار این رمان را در ایران ترجمه کرد ولی ۵ سال در ارشاد ماند تا بالاخره سال ۹۴ مجوز گرفت و منتشر شد. این رمان علاوه بر ایران در ترکیه نیز پرفروش است. یکی از شخصیت اصلی این رمان شمس تبریزی است. الیف شافاک در ملت عشق با روایتی رفت و برگشتی از زمان گذشته به حال قصه عشقی عرفانی را روایت می‌کند که با زندگی انسان مدرن گره خورده است.
بعد از خواندن ملت عشق برای شناخت بیشتر شخصیت شمس تبریزی، می‌توانید مجموعه کتاب‌های درس گفتارهای مقالات شمس تبریزی را نیز بخوانید.
خلاصه کتاب ملت عشق نوشته الیف شافاک؛ چطور با نخوانده‌هایمان حرف بزنیم؟
حتی اگر ملت عشق را نخوانده باشید هم می‌توانید درباره آن صبحت کنید. داستان ملت عشق دو خط روایی دارد.
- زمان گذشته: روایتی در قرن هفتم، زمانی که مولانا در شهر قونیه در میان مردم شناخته شده. و شمس تبریزی که چیزی تا ۴۰ سالگی‌اش نمانده می‌داند به زودی از دنیا می‌رود برای همین می‌خواهد «چهل قانون عشق» را برای مولانا بگوید. شمس در آن دوران نه‌تنها استاد مولانا بلکه دوست و همراه او هم هست. اتفاقاتی که در ملاقات مولانا و شمس می‌افتد خواننده را با خود همراه می‌کند.
- زمان حال: روایت دوم در قرن ۲۱، زمانی که ،الا روبینشتاین، زنی در آستانه ۴۰ سالگی و ویراستار در بوستون زندگی می‌کند و کتاب «چهل قانون عشق» برای ویراستاری به دستش می‌رسد. کتاب کاری با او می‌کند که شمس با مولانا کرد. زندگی‌اش به شکلی عجیب و غریب تحت‌تاثیر کتاب قرار می‌گیرد و با رفت و برگشت‌های زمانی شمس را در برابر خود می‌بیند.
استادی الیف شافاک در پیوند این دو زمان بهم دیگر است. عشق بدونِ مکان و زمان محور اصلی این رمان است. برای اینکه بدانید عشق چه تغییری در زندگی انسانی می‌دهد که دچار رخوت و روزمرگی شده، کتاب ملت عشق را بخوانید.
چرا ملت عشق را باید بخوانیم و مست عشق شویم؟
کتاب ملت عشق با نام اصلی «چهل قانون عشق» کتابی است که غیر از فارسی به انگلیسی و بیشتر از ۳۰ زبان دیگر ترجمه شده و از پرفروش‌ترین کتاب‌ها در جهان است. استقبال زیاد خوانندگان از این کتاب میزان تاثیرگذاری‌اش را نشان می‌دهد.
آیا ملت عشق می‌تواند زندگی شما را هم تحت‌تاثیر قرار دهد؟
ملت عشق از عشق بی‌قید و شرطی می‌گوید که برای پذیرش آدم‌های گوناگون با سلایق و فرهنگ گوناگون لازم است. در دنیای پر تب و تاب زندگی انسان معاصر ملت عشق با چهل قانون عشقش به ما می‌آموزد که عشق تنها محدود به روابط انسانی نیست. رمان ملت عشق تنها یک رمان عاشقانه نیست بلکه راهنمایی است برای پیدا کردن عشق عارفانه در زندگی.
نکته دیگری که باعث می‌شود خواندن رمان ملت عشق برای ایرانیان جذاب به نظر برسد این است که ایرانیان و مردم ترکیه سال‌هاست که بر سر شمس و مولانا بحث و حدیث دارند. در طول سال‌های گذشته بارها کشور ترکیه ادعاهایی درباره مولانا داشته. بنابراین خواندن این کتاب به خواننده ایرانی دیدگاهی تازه از زندگی شمس و مولانا می‌دهد. دیدگاهی که از زاویه‌دید یک نویسنده ترک‌زبان روایت شده.
اگر در دنیای پرشتاب زندگی‌تان فرصت کتاب خواندن ندارید می‌توانید کتاب صوتی ملت عشق را از نشر آوانامه بشنوید.
آیا داستان ملت عشق واقعی است؟
ملت عشق ترکیبی از واقعیت و خیال است. داستان زندگی شمس و مولانا ریشه در تاریخ واقعی دارد و در مجموعه «غزلیات شمس» به تصحیح محمدرضا شفیعی کدکنی اشعاری درباره ارتباط عارفانه و عاشقانه شمس تبریزی با مولانا وجود دارد. اما روایت زندگی الا روبینشتاین و ارتباطش با داستان شمس و مولانا زاییده تخیل نویسنده است.
الیف شافاک با استفاده از این ترکیب، داستانی خلق کرده که در عین جذابیت، پیام‌های عمیقی را منتقل می‌کند. این رویکرد باعث شده تا ملت عشق پل ارتباطی بین گذشته و حال باشد.
ملت عشق و رازهای عشق شمس و مولان
دیدار تاریخی شمس تبریزی و مولانا در قونیه، به عنوان یکی از وقایع مهم عرفان اسلامی است که در آثار استاد محمدعلی موحد به دقت به آن پرداخت شده. شمس تبریزی شخصیتی مرموز و درعین‌حال محبوب در عرفان و ادبیات فارسی است. سوال اصلی در رابطه شمس و مولانا این است که شمس در ملاقات‌هایش با مولانا چه کرد که او موقعیت خود در جامعه را رها کرد و دست از منبر و محراب و مسجد و مدرسه شُست؟
یکی از جذاب‌ترین جنبه‌های ملت عشق، بررسی رابطه شمس تبریزی و مولانا است. این دو شخصیت، هر یک به‌گونه‌ای نمایانگر جنبه‌های مختلف عشق هستند. شمس، به‌عنوان شخصیتی آزاداندیش و عارف، مولانا را از محدودیت‌های ذهنی و دینی رها می‌کند و به او نشان می‌دهد که عشق واقعی فراتر از چارچوب‌هاست.
راز عشق شمس و مولانا در پذیرش بی‌قیدوشرط یکدیگر و همراهی در مسیر معنویت است. این رابطه نمونه‌ای از عشق الهی و انسانی است که در کمتر داستانی به این زیبایی روایت شده است.
بهترین ترجمه ملت عشق به فارسی کدام است؟
چندین مترجم مختلف با نشرهای مختلف کتاب ملت عشق را با نام اصلی چهل قانون عشق «The Forty Rules of Love به فارسی ترجمه کردند اما معروف‌ترین ترجمه این اثر متعلق به ارسلان فصیحی است که در نشر ققنوس منتشر شده است. ارسلان فصیحی در ایران با ترجمه‌های شاهکارهایی ادبیات ترکیه مثل آثار اورهان پاموک شناخته شده است. نکته جالب توجه اینجاست که ارسلان فصیحی موقع ترجمه کتاب چهل قانون عشق، اسم کتاب را به ملت عشق تغییر داد. ملت عشق اسم کتابی است که یکی از شخصیتهای رمان به نام عزیز به الا می‌دهد تا ویرایش کند.
فیلم ملت عشق، تئاتر و هر اقتباس دیگر
شاید کتاب ملت عشق تا به حال الهام‌بخش چندین اقتباس در قالب فیلم یا سریال بوده باشد اما هنوز هیچ سریال یا فیلمی بر اساس اقتباس وفادارانه از کتاب ملت عشق ساخته نشده. سال ۲۰۱۹ شرکت نت‌فلیکس اعلام کرد به زودی با اقتباس از ملت عشق فیلم سینمایی می‌سازد اما هنوز خبری از اکران فیلم نیست.
فیلم سینمایی مست عشق «Intoxicated by Love» به کارگردانی حسن فتحی و بازی پارسا پیروزفر، شهاب حسینی، ابراهیم چلیکول و هانده آرچل محصولی مشترک از هنرمندان ایران و ترکیه است که با برداشتی آزاد از زندگی شمس و مولانا ساخته شده ولی هیچ‌کدام از عوامل فیلم اشاره‌ای به اقتباس فیلم مست عشق از کتاب ملت عشق نکردند.
نقد و بررسی کتاب ملت عشق برای خوانندگان جدی ادبیات
رمان ملت عشق مثل هر رمان دیگری مخالفان و موافقان خودش را دارد. عده‌ای این کتاب را اثری پخته و قابل دفاع می‌دانند و بعضی دیگر آن را سطحی و کم‌مایه. در ادامه سعی می‌کنیم به صورت مختصر به نقاط قوت و ضعف کتاب بپردازیم تا تصویری همه جانبه از ملت عشق پیدا کنیم.
نقاط قوت کتاب
یکی از برجسته‌ترین نقاط قوت کتاب، تلفیق داستانی امروزی با حکایتی تاریخی است که به مخاطب امکان می‌دهد به شکلی همزمان در دو جهان متفاوت سفر کند. روایت عشق عمیق و تحول‌گرایانه میان شمس و مولانا در قرن هفتم، با داستان جست‌وجوی هویت و معنا در زندگی اللا در قرن بیست‌ویکم، مخاطب را با مسائلی چون عشق، معنویت و تحول شخصی روبه‌رو می‌کند.
زبان ساده و روان شافاک باعث شده است که ملت عشق برای طیف وسیعی از خوانندگان قابل فهم و جذاب باشد. او توانسته است مفاهیم پیچیده عرفانی را به زبانی همه‌فهم و قابل درک برای مخاطب مدرن ارائه کند. همچنین، شخصیت‌پردازی شمس و مولانا به‌گونه‌ای است که عمق ارتباط آن‌ها و تأثیر متقابلشان بر یکدیگر به سادگی نمایان می‌شود.
شافاک همچنین توانسته است با بهره‌گیری از فرم چندصدایی، دیدگاه‌های مختلف شخصیت‌ها را منعکس کند. این رویکرد به مخاطب اجازه می‌دهد تجربه‌ای چندجانبه از داستان داشته باشد و درک عمیق‌تری از روایت به‌دست آورد.
نقاط ضعف
با وجود جذابیت داستان، یکی از ضعف‌های کتاب، نگاه ساده‌انگارانه به عرفان است. شافاک تلاش کرده است تا عرفان مولانا و شمس را به زبانی مدرن بیان کند، اما گاهی این تلاش به سادگی بیش‌ازحد و دور شدن از عمق فلسفی و تاریخی این جریان منجر شده است.
همچنین، خط داستانی الا، در مقایسه با داستان شمس و مولانا، سطحی‌تر و کمتر قانع‌کننده است. تحول شخصیتی اللا، که از زنی بی‌روح به فردی جویای عشق و آزادی تبدیل می‌شود، گاهی شتاب‌زده و غیرمنطقی به نظر می‌رسد.
علاوه بر این، روایت چندصدایی کتاب اگرچه نوآورانه است، اما در برخی قسمت‌ها، تعدد صداها باعث پراکندگی و گسست در داستان شده است. این امر می‌تواند برای برخی خوانندگان خسته‌کننده باشد.
جمع بندی
ملت عشق با وجود کاستی‌ها، کتابی است که توانسته است موضوعات عرفانی را برای خوانندگان ساده و قابل فهم کند. ملت عشق نقطه شروع خوبی برای آشنایی با اندیشه‌های مولانا و شمس است، اما برای درک عمیق‌تر مفاهیم عرفانی، باید سراغ منابع معتبرتر برویم.
چه شد که الیف شافاک ملت عشق را نوشت؟
الیف شافاک در فرانسه و از پدر و مادری ترک به دنیا آمد اما بعد از اینکه پدر و مادرش از هم طلاق گرفتند همراه مادرش به ترکیه بازگشت و در رشته مطالعات زنان در دانشگاه تحصیل کرد. او در دوران تحصیل و سفرهایش، با اندیشه‌های مولانا و عرفان اسلامی آشنا شد. در زمان نگارش ملت عشق، شافاک نویسنده‌ای شناخته‌شده بود که قبلاً آثاری موفق در ترکیه و سطح بین‌المللی منتشر کرده بود و به عنوان فعال حقوق زنان شناخته میشد.
شافاک همواره یکی از مدافعان سرسخت حقوق زنان و برابری جنسیتی بوده است. او در سخنرانی‌ها، مصاحبه‌ها و مقالات خود، بر لزوم توانمندسازی زنان در جوامع مختلف تأکید کرده است. او به‌ویژه به مسائلی چون خشونت خانگی، نابرابری‌های اجتماعی و اقتصادی، و محدودیت‌های فرهنگی علیه زنان پرداخته است.
او در یکی از سخنرانی‌هایش گفته است:
«جامعه‌ای که زنان آن آزاد و توانمند نباشند، نمی‌تواند به عدالت و پیشرفت واقعی دست یابد»
شافاک به‌عنوان نویسنده‌ای که با محدودیت‌های سیاسی و فرهنگی در ترکیه روبه‌رو بوده، یکی از مدافعان پرشور آزادی بیان است. او بارها به سانسور و سرکوب نویسندگان، روزنامه‌نگاران و هنرمندان اعتراض کرده و از حق آزادی اندیشه حمایت کرده است.
در سال ۲۰۰۶، شافاک به دلیل محتوای یکی از رمان‌هایش «حرام‌زاده استانبول» به اتهام «توهین به هویت ملی ترکیه» تحت پیگرد قانونی قرار گرفت. اگرچه در نهایت تبرئه شد، اما این تجربه، تعهد او را به دفاع از آزادی بیان تقویت کرد.
الیف شافاک عضو سازمان‌های مختلف بین‌المللی و انجمن‌های ادبی است که به موضوعاتی مانند آزادی بیان، حقوق بشر، و گسترش ادبیات می‌پردازند. او سخنرانی‌های متعددی در رویدادهای جهانی از جمله TED انجام داده و در این سخنرانی‌ها به موضوعاتی مانند عشق، معنویت، و تغییر اجتماعی پرداخته است.
شافاک در زمان نوشتن رمان ملت عشق مادر دو فرزند بود و تجربه مادر شدن نیز دیدگاه او را درباره عشق عمیق‌تر کرده بود.
الیف شافاک در مصاحبه‌های مختلف درباره نوشتن ملت عشق، این کتاب را یکی از شخصی‌ترین و مهم‌ترین آثار خود توصیف کرده است. او درباره تأثیر این کتاب بر خودش نیز گفته است:
«این کتاب مرا عمیقاً تغییر داد. در طول نوشتن آن، احساس کردم که نه تنها شخصیت‌ها، بلکه خودم هم در حال تحول هستم. این یک سفر بود، هم برای نویسنده و هم برای خواننده.»
شافاک در پایان تأکید می‌کند که ملت عشق یک دعوت است. دعوت به تفکر دوباره درباره عشق، معنویت و بازتعریف رابطه ما با خود و دیگران.
نقدهای منتقدان و نظرات خوانندگان دربارهٔ کتاب ملت عشق
کتاب «ملت عشق» نوشته الیف شافاک توجه و تحسین بسیاری از منتقدان و خوانندگان را به خود جلب کرده است. در ادامه، برخی از نقل‌قول‌های برجسته درباره این کتاب را می‌خوانیم.
تایمز در نقد خود درباره کتاب «ملت عشق» این رمان را «تأثیرگذار، بسیار خلاقانه و به طرز عجیبی جذاب» توصیف کرده است.
ایندیپندنت رمان الیف شافاک را «پرمخاطره و جدی و فراواقع‌گرا» توصیف کرده و تأکید می‌کند که آثار او «میان خطوط روح و جسم حرکت می‌کنند.
گاردین نوشت من واقعاً این رمان را دوست داشتم و بیشتر به خاطر شخصیت شمس تبریزی بود. از قوانین عشق او گرفته تا شخصیت قوی‌اش و عشق و ایمانش به خدا، همه چیز مسحورکننده بود.»
بخشی از کتاب ملت عشق
در ادامه بخشی از رمان ملت عشق را می‌خوانید.
شمس گفت: تقدیر به آن معنا نیست که مسیر زندگی‌مان از پیش تعیین شده. به همین سبب اینکه انسان گردن خم کند و بگوید: چه کنم! تقدیرم این بوده.
نشانه جهالت است. تقدیر همه‌ی راه نیست. فقط تا سر دو راهی‌هاست. گذرگاه مشخص است اما انتخاب در دست مسافر است. پس نه بر زندگی‌ات حاکمی و نه محکوم آنی.
دیگر کتاب های الیف شافاک
الیف شافاک نویسنده پر کاری است البته هیچ‌کدام از آثار او به شهرت و فروش کتاب ملت عشق دست نیافتند. اما الیف شافاک در ایران نویسنده‌ای پرفروش است که آثارش با ذائقه ایرانیان عجین شده. می‌توانید آثار شافاک را از فیدیبو مطالعه کنید.
