با اطلاع‌رسانی‌ها و آگاهی‌هایی که طی چند دهه اخیر انجام شده، حالا دیگر کمتر کسی است که نسبت به اهمیت بالای سلامت روان بر شخص و همین‌طور جامعه شک و شبهه‌ای داشته باشد. بهداشت یا سلامت روان، نه تنها در درمان تنش‌ها و استرس‌ها به ما کمک می‌کنند، که به خوبی می‌توانند از بروز برخی از این استرس‌ها روحی و روانی پیشگیری کنند. از طرف دیگر، با شیوع بیماری کرونا که تاثیر گسترده‌ای بر سبک زندگی تک‌تک ما گذاشته، بحث سلامت روان بیش از پیش اهمیت پیدا کرده است. طی دو سه سال اخیر پادکست‌های بسیاری در حوزه روانشناسی شکل گرفته‌اند و مخاطبان هم نسبت به آن‌ها اقبال نشان داده‌اند. در این مطلب به معرفی چهار پادکست در حوزه روانشناسی و سلامت روان می‌پردازیم.
پادکست رواق؛ کار ما نیست شناسایی راز گل سرخ
یکی از شناخته‌شده‌ترین و همچنین قدیمی‌ترین پادکست‌هایی که در حوزه روانشناسی فعالیت می‌کند، پادکست رواق است. راوی این پادکست فرزین رنجبر است که در بخشی از توضیح درباره پادکست رواق این‌طور نوشته است: «پادکست رواق با رویکردی روان‌شناختی به اگزیستانسیالیسم می‌پردازد و ساده‌تر از اسمش، ریشه بسیاری از احساسات عمیق آدمی را واکاوی می‌کند؛ غم‌ها، ترس‌ها، آرزوها.» هدف این پادکست کشف فردی مخاطبان از ابعاد زیست اصیل است. فرزین رنجبر از آثار اروین یالوم به عنوان منبعی برای روایت‌هایش استفاده می‌کند.
فرزین رنجبر درباره نحوه آشنایی‌اش با روانکاوی اگزیستانسیالیسم می‌گوید که این آشنایی به سال ۱۳۹۱ برمی‌گردد که متوجه شد درگیری‌های ذهنی‌اش جنبه وجودی دارند و برای حل آن‌ها باید به فلسفه وجودی رو بیاورد. پس از آن، به واسطه دوستش با روانکاوی اگزیستانسیال آشنا شد و تمامی آثاری از اروین یالوم را که به فارسی ترجمه شده بود، خواند و نگاه و نگرشش به زندگی دگرگون شد؛ در حالی که پیش از آن یک آدم ماهیتی بود. او که به گفته خودش به فواید و محاسن این نگرش باور دارد، سعی کرده با این پادکست مخاطب‌هایش را هم با این شیوه نگرش آشنا کند.
پادکست رواق تا به امروز (مهر ۱۴۰۰) ۹۷ قسمت تولید کرده است که عنوان بعضی از قسمت‌هایش در جستجوی معنا، عمر دراز، دلدادگی، چشم سحابی، کانون کاذب، بیداری، پایان تنهایی، تنها مرا اثبات کن، اقتصادِ عشق، به چشم‌های من نگاه کن، آتشفشان را معنی کن، سخت‌گریزی و تلقین است. فرزین رنجبر امیدوار است که پس از آشنایی با این مفاهیم، زندگی را با اصالت بیشتری پی بگیرید.
پادکست ناجی؛ استفاده از مفاهیم روانشناسی در زندگی روزمره
یکی از پادکست‌هایی که موفق شد در مدت زمان کوتاهی مخاطبان بسیاری را با خود همراه کند، پادکست ناجی بود. این پادکست که خانمی به نام پری که ساکن کانادا است روایتش می‌کند، معروف‌ترین کتاب‌ها و متدهای معتبر دنیا در زمینه خودشناسی با زبانی ساده بازگو می‌شوند. ضمن این‌که در پادکست ناجی مهمان‌هایی هم حضور پیدا می‌کنند و هدف این گفت‌وگوها افزایش سطح آگاهی در زندگی و تجربه داشتنِ حس بهتر به خود و هر آن چیزی است که در پیرامون ما می‌گذرد.
راوی پادکست ناجی می‌گوید که این پادکست برای کسانی است که یکی از دغدغه‌های مهمشان بالا بردن سطح آگاهی در زندگی و داشتنِ حس واقعی‌تر و آگاهانه‌تر به خودشان است. پس به طور کلی، اگر رسیدن به بلوغ رفتاری و داشتن شخصیت سالم‌تر برای شما اهمیت ویژه‌ای دارد، ما به شما شنیدن پادکست ناجی را پیشنهاد می‌کنیم. بسیاری از ما اسم کتاب‌ها و متدهای معروف جهان در حوزه روانشناسی به گوشمان خورده است اما هیچگاه این فرصت پیش نیامده که نگاهی به آن‌ها بیندازیم؛ در این پادکست بهترین و معروف‌ترین آثار درباره رشد فردی و داشتن حال بهتر بازگو می‌شوند. اگر به بحث‌های مربوط با روانشناسی باور دارید و کارکرد ذهن انسان و تفاوت بین شخصیت انسان‌ها برایتان جذاب است، این پادکست می‌تواند برای شما شنیدنی و مفید باشد.
ضمنا در انتهای هر قسمت از این مجموعه، راوی درباره مفاهیم و تاثیرشان در زندگی روزمره و ارتباط با اطرافیان گپ می‌زند و خودش هم از رازها و چالش‌ها و تجربیات زندگی شخصی‌اش که کمک کرده حال بهتری داشته باشد، برای شما تعریف می‌کند. پری می‌گوید هدفش این است که بتواند به مخاطب‌هایش کمک کند از این مفاهیم کلیدی و عمیق در زندگی روزمره‌شان استفاده کنند تا زندگی بهتر و شادتری داشته باشند. تا به امروز ۲۵ قسمت تولید کرده است و عنوان برخی از قسمت‌هایش کمال‌طلبی منفی، نیمه تاریک وجود، کرونا و تئوری انتخاب، تمرکز و کار عمیق، تاثیر عادت‌ها، مدیریت و تولید زمان و خودمراقبتی است.
سلامت روان با گودگودک؛ گذر از رنج‌ها مثل یک قاصدک
اگر براساس اسم بخواهیم پادکست‌های این حوزه را رده‌بندی کنیم، بدون شک پادکست گودگودک جایی در بالای فهرست خواهد داشت! راوی این پادکست شکوفه آقابزرگی است که دکترای مهندسی نفت دارد. او در پادکست گودگودک قصد دارد به معرفی و آموزش مهارت‌هایی بپردازد که برای زندگی امروز در قرن ۲۱ بسیار ضروری است اما در مدارس و دانشگاه‌ها کمتر به آن پرداخته می‌شود؛ مهارت‌های ساده‌ای که اطلاع و اگاهی داشتن از آن‌ها باعث می‌شود از دچار شدن به برخی مشکلات پیشگیری کنیم. این پادکست سعی دارد به آموزش همین نکته‌ها و مهارت‌ها بپردازد تا به داشتنِ زندگی و روابط بهتر در جامعه کمک کند. ضمنا بخشی از مطلب‌های این پادکست درباره تاثیر تغذیه و ورزش بر سلامتی روحی و روانی است. شکوفه آقابزرگی از وبسایت‌های تایید شده توسط مراکز پزشکی اروپا و کتاب‌هایی مطرح و معتبر به عنوان منبع استفاده می‌کند.
راوی پادکست گودگودک درباره دلیل انتخاب این اسم برای پادکستش می‌گوید که در منطقه چهارمحال و بختیاری (که محل تولدش است) به قاصدک می‌گویند گودگودک و و تصویری که او از کودکی‌اش در ذهن دارد همین قاصدک‌ها هستند که در بادهای تند حرکت می‌کنند و هیچ آسیبی نمی‌بینند و وقتی جریان هوا آرام می‌شود، صحیح و سالم و به آهستگی روی زمین می‌نشینند. او امیدوار است که پادکست گودگودک به شما کمک کند تا با سخت‌ترین تنش‌ها و چالش‌های زندگی‌تان راحت‌تر برخورد کنید و پس از تمام شدن آن تنش‌ها و طوفان‌ها، مثل یک گودگودک آرام بگیرید.
پادکست گودگودک تا به امروز ۲۲ قسمت تولید کرده (که البته بعضی از قسمت‌ها دو بخشی هستند) و عنوان برخی از آن‌ها مدیریت احساسات و خاطرات ناخوشایند قدیمی، غلبه بر افسردگی و اضطراب: تغییر رفتار، غلبه برافسردگی و اضطراب: تعیین هدف، غلبه بر اهمال کاری؛ شروع کار، آیا من فوبیا، اضطراب یا وسواس دارم؟، خود مهربانی؛ اکسیری برای یک زندگی شاد است.
رادیو راه؛ در جستجوی راه با مجتبی شکوری
گمان کنم این پادکست و راوی‌اش نیازی به معرفی نداشته باشند. حتی آن‌هایی هم که اهل کتاب نیستند، اسم برنامه کتابباز و دکتر مجتبی شکوری را شنیده‌اند. صحبت‌های مجتبی شکوری که مهمان ثابت هفتگی این برنامه بود، خیلی زود مورد توجه بیننده‌های برنامه قرار گرفت. فایل صوتی این برنامه برای کسانی که موفق به دیدن برنامه نشده بودند به شکل پادکست منتشر می‌شد؛ در محیط جدید هم مخاطبان از این پادکست استقبال خوبی کردند. مجتبی شکوری مدرک لیسانس مکانیک را از دانشگاه صنعتی شریف گرفت و پس از آن دوره فوق لیسانس و دکترایش در رشته علوم سیاسی را در دانشگاه تهران گذرانده است.
دقیقا یک سال پیش بود که مجتبی شکوری اطلاعیه‌ای در پادکستش منتشر و اعلام کرد از اول مهرماه پادکست رادیو راه با شکل و فرم جدیدی فعالیتش را ادامه می‌دهد (پیش‌تر اسمش «توسعه فردی با مجتبی شکوری» بود). در واقع دیگر قرار نیست صحبت‌هایی که در برنامه کتابباز انجام می‌شود در این کانال قرار بگیرد. البته کسانی که مایل‌اند صحبت‌های دکتر شکوری در برنامه کتابباز را هم بشنوند، می‌توانند به کانال این برنامه مراجعه کنند. به گفته راوی، در پادکست راه تلاش بر این است که راهی را جستجو کنند و از آن حرف بزنند که به ما کمک می‌کند در مواجعه با رنج‌های جهان قوی‌تر باشیم.
پادکست رادیو راه تا به حال ۹۹ قسمت (۱۱ قسمت در شکل‌وفرم جدید) تولید کرده که عنوان برخی از قسمت‌ها عشق، جادوی راه، مسئله مرگ و زندگی، نشانی نبوغ، انسان کافی، هزارتوی آگاهی، یک تاریخ امیدبخش، اجاره‌نشین‌ها و ماهی‌ها وجود ندارند است.
پادکست‌های روانشناسی بالینی
شاخه روانشناسی بالینی (clinical psychology) یکی از شاخه‌های رشته روانشناسی است. این شاخه از روانشناسی رویکردی درمانی دارد و مبنی را بر درک، پیش‌بینی و درمان نابهنجارهای روانی، آشفتگی‌های ذهنی و روانرنجوری قرار داده است.
موضوعات مورد بحث در روانشناسی بالینی شامل موارد زیر است:
- اضطراب
- استرس
- وسواس
- اختلالات شخصیتی و خلقی ..
بر این اساس اگر دنبال پادکست‌های روانشناسی بالینی هستید باید دنبال پادکست‌هایی باشید که به این موضوعات پرداخته‌اند. اما هیچگاه فراموش نکنید در صورتی که درگیر یکی از این مسائل هستید، با گوش دادن صرف به پادکست مسئله‌تان حل نمی‌شود و نیاز به مراجعه به روانکاو یا متخصصان این حوزه دارید.
