کتاب صوتی کتاب یا سیگار، جدیدترین اثر جورج اورول نویسنده شناخته شده انگلیسی است که این روزها سروصدای زیادی به‌پا کرده است. تاریخ ادبیات جهان نشان داده است نویسنده‌ها و شاعران نامی دنیا را نباید فقط با رمان‌ها و اشعار آنها شناخت، این دسته از نویسنده‌ها هیچ‌گاه منحصر به یک قالب و یک فرم نبوده و نیستند و آثار زیادی موجود است تا به ما ثابت کند نویسنده‌هایی که رمان‌ها و مجموعه اشعار آنها شناخته شده است گاهی نثرنویسان بسیار متبحری هم هستند، کتاب یا سیگار با ترجمه سپیده اشرفی که به تازگی توسط نشر چشمه منتشر و رادیو گوشه با صدای دلنشین نیما رئیسی نسخه صوتی‌اش را به دنیای رسانه‌های شنیداری ارائه کرده است، نمونه بارز همین دست آثار است.
جورج اورول، نویسنده‌ای با زندگی کوتاه اما بسیار موثر
جورج اورول با نام اصلی اریک آرتور بلر که زندگی کوتاه او فقط ۴۷ سال به‌طول انجامید متولد ۲۵ ژوئن ۱۹۰۳ و درگذشته‌ی ۲۱ ژانویه ۱۹۵۰، داستان‌نویس، روزنامه‌نگار، منتقد ادبی و شاعر انگلیسی بود که با رمان‌های شناخته شده‌ای مانند مزرعه حیوانات و ۱۹۸۴ در زمره نویسندگان نامدار و چیره‌دست تاریخ ادبیات جهان جای گرفته است. دو اثری که نام برده شد بیشتر از تمامی آثار او در دنیا فروش داشته و همچنان مزرعه حیوانات و ۱۹۸۴ در بسیاری از کشورها تجدید چاپ می‌شود. آنچه در خصوص او به آن کم‌تر پرداخته شده این‌که جورج اورول منتقد بسیار شناخته شده‌ای هم بود و بسیاری از صاحب‌نظران ادبیات در دنیا، او را قوی‌ترین منقد آثار ادبی در تاریخ ادبیات انگلستان می‌دانند. در مصاحبه‌هایی که از او به‌جا مانده رمان و داستان‌نویسی هیچ‌وقت دغدغه اصلی به‌شمار نمی‌رفته و بیشتر فکر و ذکرش بیان مشکلات جامعه و شکاف‌های سیاسی اجتماعی زمانه‌اش در قالب مقاله‌ها و نقدهایی بوده که نوشته است. در خصوص علت مرگ وی نقل قول زیاد است اما بیماری ریوی وی محرز بوده و از آن‌جا که روزانه حدود ۴۰ نخ سیگار می‌کشیده به‌عنوان یک نیکوتینی تمام عیار، سیگار یکی از موضوعاتی است که در آثار او بسیار به آن پرداخته شده.
رمان مشهور ۱۹۸۴ جورج اورول که یکی از دو اثر مشهور او به‌شمار می‌رود و طبق نگاه مجله ادبی لوموند یکی از ۱۰۰ رمان برتر قرن محسوب می‌شود، رمانی پادآرمانشهری است که در آن ساختار ارعاب و وحشت از سوی حاکمیت توتالیتر به شکلی بسیار تحیرآور به تصویر کشیده می‌شود. الگوی جورج اورول برای خلق رمان ۱۹۸۴ شورویِ تحت حاکمیت و رهبری استالین است که با دست‌مایه قرار دادن فضای رقت بار و وحشت‌انگیز آن کشور به خوبی نحوه استفاده از ابزاری مانند ترس و وحشت در حکومت بر مردم را به رشته تحریر درآورده است.
رمان قلعه حیوانات که با نام مزرعه حیوانات نیز در ایران ترجمه شده، دیگر خیلی نیازی به توصیف ندارد و آنچه امروزه در خصوص این رمان رخ داده این‌که خط داستان بسیار با فضای کشورهایی که تحت حاکمیت‌های دیکتاتوری اداره می‌شوند منطبق است و قلعه حیوانات که ابتدا برای رده‌های سنی کودک و نوجوان خلق شده بود، امروز به یک اثر محبوب برای تمامی رده‌های سنی بدل شده است.
چرا کتاب‌های صوتی نیما رئیسی محبوب است؟
نیما رئیسی یکی از محبوب‌ترین راویان کتاب‌های صوتی در کشور است که به دلیل سبقه طولانی مدتی که در رادیو داشته بسیار به فن گویندگی مسلط است. شنوندگان حرفه‌‌ای رادیو با صدای نیما رئیسی کاملا آشنا هستند، او اجرای برنامههای متعددی را در رادیو بر عهده داشته که معروفترین آنها برنامه «پارازیت» در رادیو جوان بود. نیما رئیسی زاده شهر هنرپرور رشت است . او در دانشگاه آزاد تهران روان‌شناسی خواند اما با توجه به علاقه‌‌اش به بازیگری و تئاتر، از همان ابتدا فعالیت خود را با تئاتر آغاز کرد و در دانشکده هنرهای زیبا، به صورت آزاد کلاس‌های این رشته را گذراند.
نیما رئیسی همزمان با حضور در تلویزیون و سینما دوره‌های گویندگی و دوبلوری را نیز پشت سرگذاشت و خیلی زود به دلیل صدای متمایزی که داشت توانست به اجرای برنامههای رادیو راه پیدا کند. او بعدها به دلیل علاقه بسیاری که به موسیقی قدیمی ایران دارد، به بازخوانی ترانه‌های قدیمی روی آورد که معروفترین آنها، بازخوانی ترانه زنده‌یاد مازیار بود که در برنامه رادیو هفت پخش و اجرا شد. از دیگر فعالیت‌های او می‌توان به تدریس دوره‌های مرتبط با گویندگی و اجرا مانند: زبان بدن، بازیگری، فن بیان، اجرای استیج و استند آپ و … در آموزشگاه‌های مختلف اشاره کرد. نیما رئیسی با توجه به معلوماتی که در روان‌شناسی دارد در هنگام خواندن کتاب‌ها میزان توجه مخاطب نسبت به خط داستان را به‌خوبی تشخیص می‌دهد و با فرازوفرودهایی که در نحوه روایت ایجاد می‌کند همیشه شنوندگان را سرذوق نگه می‌دارد.
فیلم‌های سینمایی نیما رئیسی
- داستان یک شهر، به کارگردانی اصغر فرهادی – ۱۳۷۹
- عشق را خط نزن، به کارگردانی عباس رنجبر – ۱۳۸۶
- سریال میوه ممنوعه، به کارگردانی حسن فتحی – ۱۳۸۶
- تله فیلم تنگنا به کارگردانی علیرضا بذر افشان – ۱۳۸۶
- تله فیلم پس از پایان – ۱۳۸۷
- تله فیلم لالایی برای بیداری – ۱۳۸۷
- فیلم تلویزیونی تا فردا – ۱۳۸۷
- سریال پروانه به کارگردانی جلیل سامان – ۱۳۹۱
- سریال ستاره حیات به کارگردانی جواد ارشاد – ۱۳۹۲
- سریال حرف های بی مخاطب به کارگردانی اصغر فرهادی – ۱۳۹۴
صداپیشگی و اجراهای نیما رئیسی
- برنامه پارازیت از رادیو جوان
- مستند سیاسی هشت سال این‌گونه گذشت
- نقش شرک در انیمیشن شرک ۱
- نقش آقای شگفت انگیز در انیمیشن شگفت انگیزان ۱
- نقش مندی و سید و کرگدن‌ها در انیمیشن عصر یخبندان ۱
- نقش دیو، گاستون، شمعدان،پدرِ بل و راوی در کارتون دیو و دلبر
- نقش کوسه در انیمیشن در جستجوی نمو
- نقش حلقه گمشده در هیولا ها علیه بیگانگان
- نقش پدر آسترو در آستروبو
- گویندگی درانیمیشن پرندگان خشمگین
کتاب‌های صوتی زیر هم با صدای نیما رئیسی منتشر شده و مخاطبین بسیاری داشته است:
- کتاب صوتی تمرین نیروی حال
- کتاب صوتی چهار میثاق
- کتاب صوتی تصویر دختری در آخرین لحظه
- کتاب صوتی سه گزارش کوتاه درباره‌ی نوید و نگار
- کتاب صوتی هنر همچون درمان
یکی از دلایلی که باعث شد کتاب یا سیگار خیلی زود به یک اثر پرمخاطب بدل شود ترجمه روان و سلیس سپیده اشرفی مترجم جوان این اثر است، سپیده اشرفی متولد ۱۳۶۴ در تهران است و مدرک مترجمی زبان انگلیسی خود را از دانشگاه آزاد تهران و کارشناسی ارشد خود را در رشته ارتباطات از دانشگاه سوره اخذ کرده است. او علیرغم جوانی، سابقه طولانی در مترجمی و روزنامه‌نگاری و همکاری با روزنامه‌هایی مانند دنیای اقتصاد، آرمان و اعتماد دارد. خود را عاشق و شیفته نوشتن و ادبیات می‌داند که مترجمی را پلی برای پیوند به دنیای جذاب نویسندگی تعبیر می‌کند.
تاکنون از سپیده اشرفی به‌عنوان مترجم، کتاب جان کندن (زندگی‌نامه استیسی آبرامز سیاست‌مدار سیاه پوست آمریکایی) و کتاب رهبری شگفت انگیز(زندگی‌نامه جاسیندا آردن نخست وزیر نیوزلند) منتشر شده است. اشرفی در حال حاضر ترجمه کتاب سوم از یک سه‌گانه درباره زنان و سیاست را در دست دارد و به‌زودی یک رمان با ترجمه او از سوی نشر آرادمان منتشر خواهد شد.
سپیده اشرفی با ترجمه‌ی کتاب یا سیگار اثر غیرداستانیِ جورج اورول، تلاشی ستودنی داشته تا برای مخاطب فارسی‌زبان، چهره‌ای دقیق‌تر و واضح‌تر از نویسنده‌ای ترسیم کند که پیش از آن‌که داستان‌نویس باشد، روشنفکری با دغدغه‌های پررنگ سیاسی و اجتماعی بوده است.
درباره کتاب یا سیگار
از جورج اورول گزارش‌ها و جستارهای خبری، اجتماعی، تاریخی و اقتصادی کم‌نظیری به جای مانده، مقاله‌ها و وقایع‌نگاری‌هایی بی‌بدیل و همین‌طور هم انبوهی نقد و شعر و یادداشت در حوزه‌های مختلف. نکته اساسی این‌که جورج اورول باید به همان اندازه که بابت قلعه حیوانات و ۱۹۸۴ مورد مدح و ستایش قرار گرفته، برای مقالات و گزارش‌ها و نقدهای ادبی نیز شناخته شده و مورد تحسین قرار بگیرد.
کتاب یا سیگار، مجموعه‌ای از هفت جستار، یادداشت و مقاله از اورول است که پیرامون دغدغه‌هایش در حوزه جامعه و سیاست نوشته شده است او وضعیت اسفبار نشر، استقبال از کتاب و سانسور ادبیات را تشریح کرده که با استفاده از قلم طنازش و شخصی نویسی‌های بی‌بدیلش این مجموع را بسیار ارزشمند نموده.
هفت مقاله‌ی گردآمده در این اثر به ترتیب با عناوین: «کتاب یا سیگار»، «خاطرات کتابفروشی»، «اعترافات یک منتقد کتاب»، «ممانعت از ادبیات»، «کشور من: چپ یا راست؟»، «فقرا چگونه می‌میرند»، و «شادی ایام خُردی یاد باد» ارائه شده که جورج اورول در هریک از آنها موضوعی متفاوت را به بوته نقد کشانده است. در مقاله اول که نام کتاب هم از آن گرفته شده جورج اورول با دست‌آویز قراردادن میزان مصرف روزانه دخانیات در جامعه آن زمان، به این نتیجه تلخ رسیده که اغلب مردم ترجیح می‌دهند پول و دارایی خود را صرف سیگار کنند تا خرید کتاب و جالب این‌جاست که این معضل در جامعه امروزی ایران نمود بسیاری دارد. در بخش‌های بعدی کتاب، جورج اورول با قلم شورانگیز و تهاجمی‌اش از خطرات و کاستی‌های حرفه کتابفروشی گرفته تا قوانین دموکراسی و آزادی مطبوعات در خصوص میهن‌پرستی و انتقاد از رژیم‌های استبدادی و عقاید کمونیسم، همه را از دم تیغ نقد خود می‌گذراند. مطالعه این اثر ما را به این سطح از آگاهی می‌رساند که جورج اورول را نه تنها یک رمان‌نویس بلکه باید یک منتقد سیاسی اجتماعی قلمداد کنیم.
2 Responses
بسیار زیبا جذاب
ممنون از مطلب خوبتون