برای شروع مطالعه جامعه‌شناسی بهتر است با بهترین کتاب‌های این حوزه آشنا شویم، از آنجایی که موضوعات اجتماعی جذابیت‌های بسیاری دارند خیلی از اوقات پیشرفت ما در اجتماع متاثر از جایگاه اجتماعی‌مان است تا تلاش‌هایی که به عنوان یک فرد انجام می‌دهیم؛ نژاد، مذهب و جنسیت نیز از دیگر مولفه‌های مهم بر زندگی ماست. مطالعه این موارد توسط علم جامعه‌شناسی صورت می‌گیرد. در این یادداشت با کتاب‌هایی برای شروع جامعه‌شناسی آشنا می‌شویم. اما پیش از آن تعریفی از جامعه‌شناسی ارائه می‌دهیم.
تعریف علم جامعه‌شناسی چیست؟
برای جامعه‌شناسی تعریف واحدی وجود ندارد. تفادت در تعریف‌ها باعث شده است که جریان‌های فکری مختلفی در جامعه‌شناسی شکل بگیرد. در علم جامعه‌شناسی گروه‌های مختلف اجتماعی مورد بحث و بررسی و مطالعه قرار می‌گیرند. برخی مطالعه میان کنش‌های مختلف انسان‌ها را جامعه‌شناسی می‌نامند.
اما اگر به مراجع انگلیسی مراجعه کنیم در تعریف جامعه‌شناسی Sociology آمده است:
جامعه‌شناسی یک علم اجتماعی است که بر جامعه، رفتار اجتماعی انسان، الگوهای روابط اجتماعی، تعاملات اجتماعی و جنبه هایی از فرهنگ مرتبط با زندگی روزمره تمرکز دارد. به عبارت ساده جامعه شناسی مطالعه علمی جامعه است.
معرفی بهترین کتاب‌های جامعه‌شناسی برای شروع
در ادامه به معرفی بهترین کتاب‌های جامعه‌شناسی برای شروع می‌پردازیم.
کتاب جامعه‌شناسی نوشته استیو بروس
کتاب جامعه‌شناسی از مجموعه مختصر و مفید نشر ماهی است. نویسنده در این کتاب تلاش می‌کند توضیحی درباره جامعه‌شناسی و تمایز آن با دیگر علوم اجتماعی بدهد و در گام بعدی تعدادی از مفروضات مهم و بنیادین جامعه‌شناسی را به ما توضیح دهد. فصل پایانی این کتاب نیز به تبیین کار جامعه‌شناختی اختصاص دارد. این کتاب می‌تواند شروع مناسبی برای خواندن جامعه شناسی باشد؛ کتاب توسط استیو بروس تالیف شده و بهرنگ صدیقی آن را ترجمه کرده است.
کتاب جامعه‌شناسی For Dummies
جامعه‌شناسی مانند علوم تجربی نیست که آزمایشگاه آن دارای شرایط کنترل‌شده باشد. آزمایشگاه جامعه‌شناسی خود جامعه است. جامعه‌شناسی دانشی محبوب و پر‌کشش محسوب می‌شود. این کتاب می‌تواند اثر مناسبی برای شروع مطالعه جامعه‌شناسی باشد مطالب در این اثر به زبانی ساده و قابل فهم گفته شده‌اند و نویسنده تلاش کرده است تا جای ممکن از بحث‌های پیچیده نظری پرهیز کند. این کتاب از شش بخش اساسی و ۱۹ فصل تشکیل شده است. در بخش یک با اصول و مبانی جامعه‌شناسی آشنا می‌شویم. بخش دوم به ما یاد می‌دهد که با دید جامعه‌شناسی به جامعه نگاه کنیم.
بخش سوم به مبحث جذاب برابری و نابرابری در دنیای ما می‌پردازد. بخش چهارم کتاب به تحلیل تفصیلی نهادهای اجتماعی اختصاص دارد. بخش پنجم درباره جامعه‌شناسی و زندگی ماست. قسمت پایانی کتاب بخش د‌ه‌تایی‌ها نان دارد؛ در این‌جا با ده کتاب جامعه‌شناسی دیگر آشنا می‌شویم؛ ده روش برای استفاده از بینش‌های جامعه‌شناسانه را یاد می‌گیریم و در نهایت به ده افسانه رایج درباره علم جامعه‌شناسی پی می‌بریم. این کتاب توسط دکتر جی گبلر نوشته شده است. ترجمه آن را به قلم مهدی شفقتی از انتشارات آوند دانش می‌توانیم بخوانیم.
کتاب جامعه‌شناسی آنتونی گیدنز
کتاب جامعه‌شناسی اثر آنتونی گیدنز به ما درک عمیقی درباره جامعه‌شناسی می‌دهد و برای افرادی مناسب است که دوست دارند شناخت عمیق‌تری نسبت به این دانش پیدا کنند. این کتاب در بخشی از دانشگاه‌های مطرح دنیا به عنوان منبعی برای دانشجویان جامعه‌شناسی و علوم اجتماعی تدریس می‌کند. کتاب جامعه‌شناسی آنتونی گیدنز نگاهی روزآمد و مدرن به تحولات اجتماعی دارد و این تحولات جدید را به خوبی مرور می‌کند و آن‌ها را توضیح می‌دهد.
در این کتاب حتی پیچیده‌ترین ایده‌ها نیز به زبان ساده ارائه می‌شوند. کتاب جامعه‌شناسی مطالب جدید و جذابی درباره آموزش، رسانه، نابرابری، دولت، سیاست و نظریه‌های اجتماعی وجود دارد. در کتاب جامعه‌شناسی رویکردی تطبیقی نسبت به تحقیقات تجربی وجود دارد و نظریه‌ها از منظر شواهد تجربی نیز مورد بررسی قرار می‌گیرند. کتاب جامعه‌شناسی گیدنز ۲۱ فصل دارد.
آنتونی گیدنز در ۱۸ ژانویه سال ۱۹۳۸ دیده به جهان گشود. او جامعه‌شناس و نویسنده برجسته انگلیسی است. گیدنز در لندن به دنیا آمد و مدرک خود در زمینه جامعه‌شناسی و روان‌شناسی را از دانشگاه هال گرفت. او پس از آن در دانشکده اقتصاد دانشگاه لندن درس خواند. این نویسنده و مدرس دانشگاه در حال حاضر یکی از مهم‌ترین جامعه‌شناسان قرن بیست‌ویکم به شمار می‌رود. کتاب جامعه‌شناسی با ترجمه حسن چاوشیان و نشر نی به فارسی ترجمه شده است.
گزاف نیست که بگوییم؛ اگر می‌خواهید فقط یک کتاب جامعه‌شناسی بخوانید، خواندن جامعه‌شناسی گیدنز کافی است!
جامعه‌شناسی تالکوت پارسونز
تالکوت پارسونز به عنوان یکی از مهم‌ترین جامعه‌شناسان آمریکایی معاصر محسوب می‌شود کتاب فوق اثر گی روشه تلاش می‌کند تا مبانی نظری جامعه شناسی پارسونز را به ما توضیح بدهد. این کتاب توسط عبدالحسین نیک گهر و نشر نی به فارسی ترجمه شده است. در مقدمه کتاب درباره نظریه کارکردگرایی پیشگامان آن توضیح داده می‌شود. فصل اول این اثر درباره زندگی و تکامل آثار پارسونز است. در این فصل درباره جامعه‌شناسی آمریکایی در فاصله دو جنگ جهانی و اساس معرفت‌شناسی در عام جامعه‌شناسی اشاره می‌شود. فصل دوم کتاب نظریه عمومی کنش نام دارد که در آن مفهوم کنش اجتماعی مورد بررسی قرار می‌گیرد.
فصل سوم به رابطه میان نظم اجتماعی و جامعه می‌پردازد. فصل چهارم درباره رابطه میان نظام‌های اقتصادی و سیاسی است و ساختارهای نهاد اقتصاد را مورد بررسی قرار می‌دهد. فصل پنجم کتاب جامعه‌شناسی تالکوت پارسونز به رابطه میان ساختار و رسد شخصیت می‌پردازد. فصل ششم کتاب درباره تحقیقات کاربردی پارسونز است. فصل پایانی کتاب نیز به نقدها به نظریه پارسونز اشاره می‌کند.
مقدمات جامعه‌شناسی
کتاب مقدمات جامعه‌شناسی از آنتونی گیدنز نسبت به کتاب جامعه‌شناسی خلاصه‌تر است و نه فصل از کتاب اصلی در آن آمده است. برخی از فصل‌ها نیز خلاصه‌تر شده‌اند. در این کتاب موضوعات پایه‌ای و اساسی برای دوست‌داران جامعه‌شناسی و دانشجویان این رشته ارائه شده است. کتاب مقدمات جامعه‌شناسی را با ترجمه هوشنگ نایبی از نشر نی می‌توانیم بخوانیم.
ما ایرانیان نوشته مسعود فراستخواه
بد نیست در پایان این نوشته به سراغ یکی از جامعه‌شناسان معاصر یعنی مسعود فراستخواه برویم. فراستخواه با اینکه در واقع دانش آموخته رشته فلسفه است اما عمده مطالعات و فعالیت‌های خود را صرف جامعه‌شناسی کرده است.
کتاب ما ایرانیان تالیف مقصود فراستخواه نویسنده و پژوهشگر اجتماعی برجسته ایرانی است. او در این کتاب از منظر تاریخی و اجتماعی خلقیات ایرانیان را مورد بررسی قرار می‌دهد. این کتاب نتیجه تحقیقات طولانی‌مدت نویسنده و حاصل پیاده‌سازی تعدادی از سخنرانی‌های اوست. در این کتاب مولفه‌ها و فاکتورهایی که باعث شکل‌گیری فرهنگ یک ملت می‌شود مورد بررسی قرار می‌گیرد. این کتاب توسط نشر نی به چاپ رسیده است و اثر جامعه شناسی جذابی به حساب می‌آید.
