برای داشتن یک زندگی بهتر باید دو مسئله را همواره در نظر داشت، اولی مهارت است و دیگری دیدگاه و نگرش به زندگی. مهارت‌های زیادی در دنیا وجود دارد که اگر بلد باشید در جنبه‌های مختلف زندگی به کارتان خواهد آمد و باعث پیشرفتتان خواهد شد. یکی از این مهارت‌ها تفکر انتقادی است که البته می‌تواند دیدگاهتان را نیز بسازد. این شیوه‌ی تفکر به این معناست که قضاوت خود را بر اساس تجزیه و تحلیل حقایق، شواهد و مشاهدات انجام دهید و همواره نگاهی شکاکانه به پدیده‌های اطرافتان و حتی عملکرد و اندیشه‌های خودتان داشته باشید.
در هر مرحله منطقی بودن اتفاقات و پاسخ درست به آن‌ها را باید با دقت در نظر داشته باشید. کسی که تفکر انتقادی دارد قدرت تحلیل بیشتری نسبت به مسائل اطرافش دارد، توانایی حل مسئله‌اش بیشتر است و البته تعهد بیشتری نسبت به خود و جامعه احساس می‌کند؛ چرا که می‌داند زندگی‌اش در گرو عملکرد درست است ولی همه چیز دست خودش نیست. جامعه نیز باید خوب و درست عمل کند و برای این کار باید از خود شروع کرد.
راه‌های مختلفی برای پرورش قدرت تفکر انتقادی در انسان وجود دارد. یکی از این راه‌ها خواندن کتاب‌هایی است که در این زمینه نوشته‌شده‌اند. متفکران و فیلسوفان زیادی کتاب‌های مختلفی را با این رویکرد نوشته‌اند و به کمک آن‌ها می‌توانید دید خود را نسبت به تفکر انتقادی گسترش دهید و آرام آرام این مهارت نرم را به بخشی از شخصیت خود تبدیل کنید. در نظر داشته باشید، در به کارگیری و فهم این مهارت نسبت به آنچه می‌خوانید هم باید نقادانه نگاه کنید و تمرین این مهارت از همین جا شروع می‌شود. در ادامه این مطلب درباره‌ی تعدادی از کتاب‌هایی که برای شروع مطالعه مناسب‌اند، صحبت می‌کنیم.
کتاب مفاهیم و ابزارهای تفکر انتقادی
ریچارد پل و لیندا الدر هردو به عنوان محققان و فیلسوفان برجسته شناخته می‌شوند و کتاب‌های ارزشمندی در حوزه‌ی علوم انسانی دارند. کتاب «مفهوم ها و ابزارهای تفکر نقادانه» از این دو نویسنده یکی از بهترین کتاب‌هایی است که می‌توانید در این حوزه بخوانید.
این کتاب جالب در سال ۲۰۱۲ منتشر شد و خیلی زود به زبان‌های مختلفی برگردانده شد. اثر حاضر از این موضوع می‌گوید که تفکر چه مولفه‌هایی دارد و چگونه می‌توان ذهن را برای تفکر درست، چه درباره‌ی خود و چه درباره‌ی دیگران به کار گرفت. این اثر، برای یادگیری مهارت خودانتقادی عالی است.
این کتاب که در ۱۹ فصل نوشته شده است بسیار ساده و با لحنی روان نوشته شده است تا هرکسی با هر سن وسالی و سطحی از سواد بتواند آن را بخواند. به کمک این اثر خواهید توانست روی ذهن خود مسلط شوید و آگاهی خود را افزایش دهید. کتاب تفکر انتقادی با ترجمه مهدی خسروانی در بازار کتاب ایران عرضه شده است. ناشر این اثر نشر نو است.
کتاب تفکر انتقادی؛ تصمیم‌گیری بهتر و قدرت حل مسئله
کتاب «تفکر انتقادی، راهنمایی ساده به سوی تفکر انتقادی، تصمیم گیری بهتر و قدرت حل مسئله» یکی دیگر از کتاب‌های بسیار مهمی است که در این حوزه نوشته شده‌است. جنیفر ویلسون یک معلم دبیرستان است که سال‌هاست روی تفکر انتقادی و اثرات به کارگیری آن در تحصیل دانش آموزان کار کرده، این کتاب را نوشته است و بیش از هر چیز دیگری به موضوع تصمیم گیری و نقش تفکر انتقادی در آن پرداخته است.
نویسنده در این کتاب معتقد است ذهن انسان برای دستیابی به هنر حل مسئله و قدرت بهتر در تصمیم گیری نیاز به ورزیده‌تر شدن و تمرین بیشتر دارد و ویلسون تمرین‌هایی که می‌توانند کارآمد باشند را در این کتاب آورده است. این کتاب همچنین درباره‌ی اثرات سلامت مغز روی سلامت روحی افراد هم پرداخته است و معتقد است این موضوع اهمیت زیادی دارد. این کتاب درباره‌ی اثرات تغذیه، ورزش و سبک زندگی روی سلامت مغز هم صحبت کرده است و به طور کلی به کمک آن می‌توانید بازدهی مغز خود را افزایش دهید. این کتاب با ترجمه طیبه شکر نیا در بازار کتاب ایران موجود است و نشر نوژین ناشر آن است.
کتاب مفهوم‌ها و ابزارهای تفکر نقادانه
ریچارد پل و لیندا الدر هردو به عنوان محققان و فیلسوفان برجسته شناخته می‌شوند و کتاب‌های ارزشمندی در حوزه‌ی علوم انسانی دارند. کتاب «مفهوم ها و ابزارهای تفکر نقادانه» از این دو نویسنده یکی از بهترین کتاب‌هایی است که می‌توانید در این حوزه بخوانید. این کتاب جالب در سال ۲۰۱۲ منتشر شد و خیلی زود به زبان‌های مختلفی برگردانده شد. اثر حاضر از این موضوع می‌گوید که تفکر چه مولفه‌هایی دارد و چگونه می‌توان ذهن را برای تفکر درست، چه درباره‌ی خود و چه درباره‌ی دیگران به کار گرفت. این اثر، برای یادگیری مهارت خودانتقادی عالی است.
این کتاب که در ۱۹ فصل نوشته شده است بسیار ساده و با لحنی روان نوشته شده است تا هرکسی با هر سن وسالی و سطحی از سواد بتواند آن را بخواند. به کمک این اثر خواهید توانست روی ذهن خود مسلط شوید و آگاهی خود را افزایش دهید. کتاب تفکر انتقادی با ترجمه مهدی خسروانی در بازار کتاب ایران عرضه شده است. ناشر این اثر نشر نو است.
کتاب تفکر انتقادی
مایک فیگلولیو کسی است که به‌عنوان یک مربی تفکر انتقادی در دنیا شناخته می‌شود و وبینارها و جلسات آموزشی متعددی در این حوزه برگزار کرده و از این‌رو به خوبی روش انتقال موثر مطالب را می‌شناسد. کتاب تفکر انتقادی از این نویسنده یک کتاب راهنمای خوب در این حوزه است که می‌توانید به سراغش بروید. در این کتاب نویسنده چند تکنیک مختلف را به شما آموزش می‌دهد. تکنیک‌هایی مانند شناسایی درست مسئله، چراهایی که با آن مواجه هستید و چیزهایی مانند قانون ۸۰-۲۰ که کارایی شما را تا اندازه‌ی زیادی افزایش خواهد داد.
همچنین در این کتاب یاد خواهید گرفت چگونه مسائل را تجزیه و تحلیل کرده و تحلیل‌هایتان را در زندگی روزمره به کار بگیرید. همچنین جا انداختن فرهنگ تفکر انتقادی در این کتاب آموزش داده شده است. گروهی از مترجمان این کتاب را به فارسی برگردانده‌اند و شادن پژواک آن را محسن زرآبادی پور منتشر کرده است
کتاب قواعد مباحثه
کتاب «قواعد مباحثه» به قلم آنتونی وستون از آن دست آثاری است که می‌تواند شما را به سلاحی برای پیشبرد اهداف منطقی‌تان مجهز کند. نویسنده مدرس و فیلسوف آمریکایی است که مسئله‌ی تفکر انتقادی و اخلاق عمده‌ی تمرکز وی است. پروژه‌ی فلسفی‌‌ای که وستون دنبال می‌کند به «جعبه ابزار» شهرت دارد و مقصود این است که فلسفه، نگاه منتقدانه و اخلاق مانند ابزاری برای پیشرفت و خلاقیت به کار گرفته شود.
وی در این کتاب نیز کوشیده تا به خوانندگانش بیاموزد که چگونه زمانی که گفت‌وگو می‌کنیم چه با یک شخص و چه با چند نفر همزمان، درست عمل کنیم. در واقع وستون به ما می‌گوید که طوری سخن را پیش ببریم که دستکم شخص یا اشخاص مقابل شما متقاعد شوند، شما در حال استدلال هستید و بحث منطقی پیش می‌برید و نیت شما نیز کاملا صحیح است.
برای مثال بارها پیش آمده که شما یا هرکس دیگری، نکته‌ی صحیحی یا مسئله‌ای را به گروهی از دوستان یا خانواده‌تان متذکر شده‌اید ولی افراد به جای آنکه خوشحال شدن از فهمیدن موضوع یا فکر کردن به راه حل، ناراحت شده‌اند. در اینجا گوینده با خود فکر می‌کند باید با بیان بهتری مسئله را بیان می‌کردم.
نویسنده کوشیده به مخاطبانش بگوید فقط زمانی که با شواهد و دلیل‌های درست گفت‌وگویی شکل می‌گیرد مباحثه است و درگیری کلامی و مشاجره هیچ ربطی به موضوع ندارد. بیان این کتاب موجز و در عین حال دقیق و صریح است.
این کتاب در سال ۹۱ به فارسی با قلم نصرالله مرادیانی ترجمه شده و ناشر نشر قطره است.
سخن آخر
ذهن انسان آموزش‌پذیر است و هرچه بیشتر آن را به کار بگیرید و در چالش قرار دهید نتایج بهتری به دست خواهید آورد. آموزش تفکر نقادانه یکی از بهترین تمرین‌ها برای داشتن یک ذهن پویاست. ذهنی که همه‌چیز را به‌خوبی ارزیابی کند و درک بهتری از محیط به دست آورد. کتاب‌هایی که در بالا معرفی شد راهنماهایی برای قرار گرفتن در این مسیرند. آن‌ها را بخوانید، لذت ببرید و به دانشتان بیفزایید.
