از تار تا گیتار؛ بهترین کتاب‌های آموزش موسیقی ایرانی و خارجی

در این مقاله از سایت فیدیبو، قصد داریم بهترین کتاب‌های آموزشی موسیقی را معرفی کنیم؛ کتاب‌هایی که برای یادگیری تئوری موسیقی٬ فهم و درک درست از موسیقی و یا برای یادگیری تخصصی سازهای مختلف ایرانی و خارجی نوشته شده‌اند و هنرجویان را از مرحله‌ی مقدماتی تا پیشرفته هدایت می‌کنند.

یادگیری موسیقی از طریق کتاب چه مزیتی دارد؟

با استفاده از بهترین کتاب‌های آموزش موسیقی می‌توان به منبع آموزشی کم‌هزینه و اطلاعات مفیدی درباره تکنیک‌ها، تئوری موسیقی و تمرینات مختلف دسترسی داشت. با مطالعه بهترین کتاب های موسیقی، هنرجو‌ها می‌توانند با مبانی اصولی و تکنیک‌های پیشرفته آشنا شوند و به تدریج مهارت‌های خود را تقویت کنند.

کتاب‌ها به عنوان یک منبع جامع و کامل هم به افراد مبتدی و هم حرفه‌ای کمک زیادی می‌کنند. نوازندگان مبتدی به کمک کتاب‌ها با اصول اولیه موسیقی آشنا می‌شوند و نوازندگان حرفه‌ای نیز می‌توانند با مطالعه کتاب‌های تخصصی مهارت‌های خود را بهبود دهند یا سازهای جدیدی برای نواختن یاد بگیرند.

علاوه بر این، یادگیری موسیقی از طریق کتاب، فرصتی برای خودآموزی با انعطاف‌پذیری زمانی به وجود می‌آورد و هنرجوها و نوازندگان می‌توانند با توجه به برنامه زمانی خود مطالعه و تمرین کنند. در روش یادگیری موسیقی به کمک بهترین کتاب های موسیقی٬ دیگر نیازی به شرکت در کلاس‌های حضوری طولانی مدت نیست و افراد می‌توانند در هر مکانی به یادگیری و تمرین ادامه دهند. این ویژگی برای افرادی که به دلایل مختلف نمی‌توانند در کلاس‌های موسیقی شرکت کنند٬ کمک می‌کند تا با علاقه و انگیزه بیشتری به یادگیری ادامه دهند و به دنیای موسیقی وارد شوند.

معروف‌ترین کتاب‌های آموزش تئوری موسیقی

اگر در ابتدای مسیر یادگیری موسیقی یا ساز هستید٬ بهتر است با کتاب‌های جامع آموزش تئوری موسیقی شروع کنید. کتاب‌های زیادی وجود دارند که تئوری موسیقی ایرانی و خارجی را با ارائه توضیحات و تمرینات، ساختار و قواعد موسیقی را به نوازندگان آموزش می‌دهند. در ادامه به بهترین کتاب های موسیقی برای آموزش تئوری اشاره می‌کنیم.

تئوری بنیادی موسیقی اثر پرویز منصوری

این کتاب به‌عنوان یکی از منابع مرجع در آموزش تئوری موسیقی ایران شناخته می‌شود و به‌طور جامع اصول بنیادی موسیقی از جمله نت‌خوانی، فواصل، گام‌ها و ریتم را توضیح می‌دهد. پرویز منصوری در این کتاب به زبانی ساده و کاربردی، مفاهیم پیچیده تئوری موسیقی را برای هنرجویان بیان می‌کند.

تئوری موسیقی اثر مصطفی کمال پورتراب

کتاب تئوری موسیقی نوشته‌ی مصطفی کمال پورتراب یکی از محبوب‌ترین منابع در آموزش موسیقی در ایران است. این کتاب با نگاهی جامع به تئوری موسیقی، به مباحثی مانند نت‌خوانی، هارمونی، آکوردها و ساختار موسیقی می‌پردازد که برای هنرجویان و دانشجویان موسیقی کاربردی است. 

تئوری موسیقی اثر محسن الهامیان

یکی دیگر از منابع شناخته‌شده تئوری موسیقی در ایران٬ این کتاب از محسن الهامیان است که مبانی اساسی موسیقی را توضیح می‌دهد. محسن الهامیان در این اثر، مباحثی مثل شناخت نت‌ها، فواصل موسیقی و ساختار هارمونی‌ها را آموزش می‌دهد سعی دارد به هنرجو‌ها مفاهیم پیچیده را به زبان ساده آموزش دهد.

مبانی نظری موسیقی ایرانی اثر جمعی از نویسندگان مبانی

مبانی نظری موسیقی ایرانی از بهترین کتاب‌های آموزش موسیقی است که به تحلیل و بررسی اصول نظری موسیقی ایرانی پرداخته است. این کتاب توسط جمعی از اساتید موسیقی ایرانی نوشته شده و هدف آن ارائه یک چارچوب کلی برای درک بهتر ساختار موسیقی ایرانی است. علاوه‌بر‌این٬ کتاب مبانی موسیقی ایرانی و غربی را نیز با هم مقایسه می‌کند.

کتاب تئوری موسیقی اثر کلنل علی نقی وزیری

اثر علی نقی وزیری از اولین منابع آموزش تئوری موسیقی در ایران است و به‌عنوان یکی از بهترین کتاب‌های آموزش موسیقی در کشور شناخته می‌شود. علی نقی وزیری با نگاهی به تئوری موسیقی غربی، سعی کرده اصول و قواعد موسیقی ایرانی را نیز در این کتاب بیان کند و آن را با سیستم آموزشی موسیقی غربی تطبیق دهد.

آموزش تحلیلی تصنیف‌خوانی در موسیقی دستگاهی ایران

کتاب فوق به آموزش تصنیف‌خوانی در موسیقی دستگاهی ایران می‌پردازد و روش‌های تحلیلی و اجرای تصنیف‌ها را بررسی می‌کند. کتاب از تکنیک‌های لازم برای اجرای تصنیف‌ها و تحلیل ساختاری صحبت می‌کند تا خوانندگان بتوانند مهارت‌های خود را در این زمینه بهبود ببخشند.

راهنمای جامع موسیقی کلاسیک اثر جان باروز

اثر جان باروز یکی از منابع جامع و از بهترین کتاب های موسیقی در زمینه معرفی و تحلیل موسیقی کلاسیک شناخته می‌شود. جان باروز در این اثر به بررسی تاریخچه موسیقی کلاسیک و معرفی آهنگسازان برجسته و سبک‌های مختلف این نوع موسیقی پرداخته است. این کتاب برای علاقه‌مندان به موسیقی کلاسیک یک منبع مفید و کامل محسوب می‌شود.

کتاب تئوری موسیقی اثر مایکل پیلوفر و هالی دی

همکاری مایکل پیلوفر و هالی دی به یک یک منبع مفید برای یادگیری تئوری موسیقی تبدیل شده است که مباحث پایه‌ای موسیقی را به هنرجوها آموزش می‌دهد. نویسندگان کتاب به‌صورت شفاف و با زبانی ساده این مفاهیم را برای هنرجویان مبتدی توضیح می‌دهند. این کتاب به‌ویژه برای کسانی که به دنبال یادگیری موسیقی به صورت خودآموز هستند، بسیار مناسب است.

درک و دریافت موسیقی اثر راجر کیمی‌ین

این کتاب یکی از منابع جامع در زمینه تاریخ و تئوری موسیقی است که به بررسی سبک‌ها و دوره‌های مختلف موسیقی می‌پردازد. راجر کیمی‌ین در این کتاب به تحلیل موسیقی کلاسیک، جاز و موسیقی معاصر می‌پردازد و همچنین عناصر بنیادین موسیقی مانند ملودی، هارمونی و ریتم را مورد بررسی قرار می‌دهد.

هارمونی کاربردی اثر آنا باترورث

کتاب هارمونی کاربردی نوشته‌ی آنا باترورث مبانی و تکنیک‌های هارمونی در موسیقی را مورد بحث قرار می‌دهد. این کتاب با تمرین‌ها و مثال‌های عملی، به دانشجویان و هنرجویان موسیقی کمک می‌کند تا اصول هارمونی را به‌خوبی یاد گرفته تا در اجرای موسیقی به‌کار بگیرند. این کتاب برای افرادی که به تنظیم و آهنگسازی علاقه دارند، بسیار مفید است.

بهترین کتاب‌های آموزش سازهای ایرانی

علاوه بر کتاب‌هایی برای یادگیری موسیقی به‌صورت تئوری٬ کتاب‌هایی نیز برای آموزش انواع سازهای ایرانی به زبان فارسی در دسترس هستند. در ادامه بهترین کتاب‌های آموزش موسیقی برای سازهای ایرانی را معرفی می‌کنیم: 

نام کتاب	نام نویسنده	موضوع تخصصی کتاب	امتیاز
آموزش تار و سه تار	جلال ذوالفنون	تار و سه تار	۹.۵
دستور سنتور	پرویز مشکاتیان	سنتور	۹.۷
ردیف آوازی موسیقی ایران	محمود کریمی	ردیف آوازی	۹.۸
آموزش نی	حسن کسایی	نی	۹.۶
رسم دف نوازی	مسعود اسلامی‌فر	دف	۸.۸
درآمدی بر آموزش مقدماتی تمبک	فرزاد کاشی‌ساز	تمبک	۸.۵
قطعاتی برای کمانچه	راشد باباشهابی	کمانچه	۸.۹
آموزش دهل	امین ماسوری	دهل	۸.۴

آموزش تار و سه‌تار اثر جلال ذوالفنون

این کتاب دو ساز پرطرفدار ایرانی، یعنی تار و سه‌تار را آموزش می‌دهد. جلال ذوالفنون، یکی از استادان برجسته موسیقی سنتی، در این کتاب با استفاده از متدهای گام‌به‌گام و تمرین‌های عملی، هنرجویان را با تکنیک‌های نوازندگی تار و سه‌تار آشنا می‌کند. این کتاب برای کسانی که تازه‌کار هستند و می‌خواهند نواختن این سازها را به‌صورت اصولی یاد بگیرند، بسیار مناسب است.

دستور سنتور اثر پرویز مشکاتیان

این اثر یکی از مهم‌ترین منابع آموزشی برای سنتور است که توسط پرویز مشکاتیان، یکی از برجسته‌ترین سنتور نوازان ایران، نوشته شده است. در این کتاب، نکات و اصول اساسی نواختن سنتور با تمرین‌های عملی و توضیحات دقیق معرفی شده‌اند. هدف کتاب، آشنایی هنرجویان با مبانی نظری و عملی سنتور و پیشرفت در نواختن این ساز است.

ماهنامه ی تجربه شماره ۳۹ به گفت و گو با حسین علیزاده به یاد پرویز مشکاتیان، در پرونده ای با حضور همایون شجریان و کامبیز روشن روان پرداخته است.

ردیف آوازی موسیقی ایران اثر محمود کریمی

محمود کریمی، به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین استادان آواز ایرانی، در این کتاب مجموعه‌ای از ردیف‌های آوازی را به‌طور منظم و با شرح جزئیات معرفی می‌کند. این کتاب برای کسانی که به دنبال یادگیری و تسلط بر آواز ایرانی هستند، یک منبع کامل و جامع محسوب می‌شود.

آموزش نی اثر حسن کسایی

حسن کسایی در این کتاب٬ ساز نی، یکی از قدیمی‌ترین و پر احساس‌ترین سازهای ایرانی را آموزش می‌دهد. این استاد برجسته نی‌نوازی، در این کتاب با ارائه تمرین‌های عملی و تکنیک‌های اجرایی، هنرجویان را از سطح مقدماتی تا پیشرفته در نواختن این ساز همراهی می‌کند. این کتاب برای نوازندگان علاقه‌مند به موسیقی ایرانی بسیار کاربردی و مفید است.

 رسم دف نوازی اثر مسعود اسلامی فر

نوشته مسعود اسلامی فر، یکی از منابع اصلی آموزش ساز دف در ایران است. در این کتاب، تکنیک‌ها و اصول نواختن دف به‌صورت گام‌به‌گام و با تمرین‌های متنوع توضیح داده شده است. این اثر به هنرجویانی که علاقه‌مند به یادگیری ساز دف هستند کمک می‌کند تا مهارت‌های خود را در این ساز کوبه‌ای توسعه دهند.

درآمدی بر آموزش مقدماتی تمبک اثر فرزاد کاشی‌ساز

برای هنرجویانی که به‌تازگی شروع به یادگیری تمبک کرده‌اند٬ خواندن این کتاب می‌تواند مفید باشد زیرا این کتاب به آموزش اولیه و مقدماتی تمبک، یکی از سازهای کوبه‌ای مهم در موسیقی سنتی ایرانی، اختصاص دارد. فرزاد کاشی‌ساز با رویکردی آموزشی و ساده، تکنیک‌های اساسی تمبک‌نوازی را با ارائه تمرین‌های ابتدایی و مفصل توضیح داده است.

قطعاتی برای کمانچه اثر راشد باباشهابی

این کتاب شامل مجموعه‌ای از قطعات برای کمانچه است که توسط راشد باباشهابی گردآوری و تدوین شده است. در این کتاب، قطعاتی از موسیقی ایرانی برای نوازندگان کمانچه در سطح‌های مختلف، از مقدماتی تا پیشرفته، آمده است. این کتاب به نوازندگان کمانچه کمک می‌کند تا با اجرای قطعات متنوع مهارت‌های خود را افزایش دهند.

آموزش دهل اثر امین ماسوری

ساز دهل یکی از سازهای کوبه‌ای پرطرفدار در موسیقی محلی ایران است که در این کتاب آموزش داده می‌شود. امین ماسوری در این کتاب تکنیک‌های مختلف نواختن دهل را با تمرین‌های کاربردی و آسان توضیح داده است. این کتاب به نوازندگان علاقه‌مند به موسیقی محلی کمک می‌کند تا با اصول و مهارت‌های نواختن دهل آشنا شوند و به‌مرور در آن تسلط پیدا کنند.

بهترین کتاب‌های آموزش سازهای خارجی

برای طرفداران ساز‌های خارجی نیز کتاب‌های متنوعی به‌عنوان منابع آموزشی در دسترس هستند. در ادامه این مطلب بهترین کتاب‌های آموزش موسیقی برای سازهای خارجی را معرفی کردیم. 

نام کتاب	نام نویسنده	موضوع تخصصی کتاب	امتیاز
کوتاه‌ترین راه در نوازندگی پیانو	karl Leimer, Walter Gieseking	پیانو	۸.۹
گیتار برای همه	David Mead	گیتار	۹.۰
آموزش ویالون روش سوزوکی	Shinichi Suzuki	ویالون	۹.۴
آموزش سازهای بادی	Trevor Wye	سازهای بادی (ساکسیفون٬ ترومپت و…)	۸.۵
تئوری موسیقی برای گیتار	Tom Kolb	گیتار	۸.۸
آموش درامز به سبک نوین	Joe Morello	درامز	۸.۷

کوتاه‌ترین راه در نوازندگی پیانو

کوتاه‌ترین راه در نوازندگی پیانو به‌عنوان یک راهنمای جامع برای یادگیری پیانو از پایه تا سطح حرفه‌ای نوشته شده است. کتاب با رویکردی ساده و قابل‌فهم به هنرجویان کمک می‌کند تا با تکنیک‌ها، اصول و مبانی نوازندگی پیانو آشنا شوند. این کتاب مناسب افرادی است که به دنبال مسیری سریع و کارآمد برای یادگیری این ساز کلاسیک هستند.

گیتار برای همه

کتاب گیتار برای همه٬ گیتار را به زبان ساده و قابل درک برای افراد مبتدی و حرفه‌ای آموزش می‌دهد. این کتاب شامل تمرین‌های عملی و نکاتی در مورد تکنیک‌های مختلف نوازندگی گیتار است و به هنرجویان کمک می‌کند تا به خوبی با این ساز آشنا شوند. همچنین این کتاب سبک‌های مختلف موسیقی را پوشش می‌دهد که برای علاقه‌مندان به یادگیری این ساز در ژانرهای مختلف مناسب است.

آموزش ویولن – کتاب روش سوزوکی

روش سوزوکی یکی از معتبرترین و شناخته‌شده‌ترین متدهای آموزش ویولن در جهان است. این کتاب، که بخشی از سیستم سوزوکی است، بر تقویت هوش موسیقیایی و یادگیری مبتنی بر شنیدن متمرکز است. با استفاده از این روش، هنرجویان با گوش دادن و تقلید از نوازندگان حرفه‌ای، به‌تدریج مهارت‌های خود را در نوازندگی ویولن ارتقا می‌دهند.

 آموزش سازهای بادی

در این کتاب سازهای بادی مختلف مانند فلوت، کلارینت و ساکسیفون آموزش داده شده است. کتاب با تمرکز بر تکنیک‌های اساسی مانند کنترل نفس و انگشت‌گذاری به هنرجویان کمک می‌کند تا با اصول نوازندگی سازهای بادی آشنا شوند. خواندن این کتاب به هنرجویانی که قصد دارند در نواختن این دسته از سازها مسلط شوند یا به موسیقی کلاسیک و مدرن علاقه دارند٬ کمک زیادی می‌کند.

تئوری موسیقی برای گیتار

این کتاب به تئوری موسیقی اما با تمرکز بر گیتار اختصاص دارد و به نوازندگان کمک می‌کند تا از طریق یادگیری اصول تئوری، تسلط بیشتری بر نوازندگی خود پیدا کنند. تئوری موسیقی برای گیتار موضوعاتی همچون آکوردها، گام‌ها و ساختارهای هارمونیک را بررسی می‌کند و برای نوازندگانی که قصد دارند دانش موسیقی خود را به سطح بالاتری برسانند، یک منبع ارزشمند برای یادگیری به شمار می‌رود.

آموزش درامز – کتاب آموزش درام به روش نوین

آموزش درام به روش نوین یک منبع جامع و کاربردی برای یادگیری درامز است که با استفاده از رویکردهای جدید آموزشی، تکنیک‌ها و تمرینات مرتبط با این ساز کوبه‌ای را به هنرجویان آموزش می‌دهد. کتاب با ارائه تمرین‌های عملی و توضیحات دقیق، به علاقه‌مندان ساز درام کمک می‌کند تا از سطح مبتدی به مراحل پیشرفته‌تر در نوازندگی برسند.

سخن پایانی

چه به سازهای ایرانی علاقه‌مند باشید و چه به سازهای خارجی، انتخاب کتاب مناسب می‌تواند گام اول موفقیت شما در مسیر یادگیری موسیقی باشد. در این مقاله، با معرفی کتاب‌های آموزشی برای سازهای ایرانی و خارجی و کتاب‌های آموزش تئوری موسیقی، سعی کردیم هنرجویان را به مسیر درستی در یادگیری هدایت کنیم. این منابع از بهترین کتاب‌های آموزش موسیقی هستند که به‌صورت تخصصی نوشته شده‌اند تا به هنرجوهای مبتدی تا حرفه‌ای برای یادگیری موسیقی کمک کنند.

سوالات متداول

در ادامه به بررسی مهم‌ترین سوالات متداول شما درباره بهترین کتاب های آموزش موسیقی می‌پردازیم.

آیا می‌توان بدون کتاب موسیقی یاد گرفت؟

بله، اما داشتن یک کتاب مرجع به عنوان راهنما و تکمیل‌کننده آموزش‌های حضوری یا آنلاین بسیار مفید است.

بهترین کتاب برای شروع یادگیری تئوری موسیقی چیست؟

کتاب “تئوری بنیادی موسیقی” نوشته پرویز منصوری یکی از بهترین گزینه‌ها برای شروع است.

برای یادگیری سازهای ایرانی چه کتاب‌هایی پیشنهاد می‌شود؟ 

برای سازهای ایرانی مانند تار و سه تار، کتاب‌های آموزش استادانی مانند پرویز مشکاتیان و داریوش پیرنیاکوندی بسیار مفید هستند.

برای یادگیری سازهای خارجی چه کتاب‌هایی مناسب است؟

کتاب‌های آموزشی متناسب با هر ساز مانند کتاب‌های آموزش پیانو یا گیتار در بازار موجود است.

چه عواملی در انتخاب کتاب آموزش موسیقی موثر است؟ 

سطح دانش قبلی، نوع ساز، سبک موسیقی مورد علاقه و روش آموزش مورد نظر از جمله عوامل موثر در انتخاب کتاب هستند.