رمان کتابخانه نیمه‌شب نوشته‌ی مت هیگ، یکی از آثار پرفروش و محبوب است که به سرعت در میان کتاب‌دوستان جای خود را پیدا کرده است. این کتاب همچنین مورد توجه خوانندگان فارسی‌زبان قرار گرفته و چندین ترجمه از آن در بازار کتاب ایران منتشر شده است. اما کدام ترجمه به متن اصلی وفادارتر است؟ کدام مترجم توانسته است احساسات و سبک نوشتاری نویسنده را بهتر منتقل کند؟ در این مطلب از بلاگ فیدیبو، ترجمه‌های مختلف کتابخانه نیمه‌شب را بررسی خواهیم کرد تا بهترین گزینه برای خرید کتاب را معرفی کنیم.
خلاصه کتاب کتابخانه نیمه‌شب
کتابخانه نیمه‌شب نوشته مت هیگ، رمانی درباره‌ی شانس دوباره، حسرت‌ها و انتخاب‌های بی‌پایان زندگی است. داستان حول نورا سید، زنی که از زندگی ناامید شده است، می‌چرخد. پس از تلاش برای خودکشی، نورا خود را در کتابخانه‌ای جادویی، میان مرگ و زندگی، می‌یابد. هر کتاب در این کتابخانه نمایانگر مسیری متفاوت است که او می‌توانست در زندگی طی کند.
با راهنمایی خانم الم، کتابدار دوران کودکی‌اش، نورا به تجربه‌ی زندگی‌های مختلفی می‌پردازد؛ از یک موسیقی‌دان مشهور تا شناگر المپیکی و دانشمند قطبی. اما در هر یک از این مسیرها، نورا متوجه می‌شود که هیچ زندگی‌ای کاملاً بی‌نقص نیست.
در نهایت، نورا درمی‌یابد که معنی و رضایت واقعی در پذیرش لحظه‌ی حال است. او با نگاهی نو به زندگی‌اش بازمی‌گردد و درمی‌یابد که حسرت‌ها گذشته را شکل می‌دهند، اما آینده را تعیین نمی‌کنند. این رمان پیامی الهام‌بخش درباره‌ی پذیرش خود، تاب‌آوری و زیبایی زندگی روزمره منتقل می‌کند.
بررسی ترجمه‌های مختلف کتاب کتابخانه نیمه‌شب
رمان کتابخانه نیمه‌شب در ایران با استقبال فوق‌العاده‌ای روبه‌رو شده است. این محبوبیت باعث شده که مترجمان مختلفی به ترجمه‌ی آن بپردازند. برخی از این ترجمه‌ها توسط ناشران شناخته‌شده‌ای مانند کوله‌پشتی، میلکان و کتابسرای نیک منتشر شده است. این ناشران به دلیل اعتبار و کیفیت کارشان توانسته‌اند توجه بسیاری از خوانندگان را جلب کنند.
علاوه بر این، ناشران کمتر شناخته‌شده نیز نسخه‌های خود را به بازار عرضه کرده‌اند. هرچند این نسخه‌ها کمتر در معرض دید قرار می‌گیرند، اما همچنان گزینه‌های متفاوتی را برای علاقه‌مندان به این کتاب فراهم می‌کنند. این تنوع در ترجمه‌ها انتخاب بهترین نسخه را کمی دشوار می‌کند، اما در عین حال فرصتی فراهم می‌آورد که هر خواننده بتواند با توجه به سلیقه‌ی خود بهترین گزینه را انتخاب کند.
ترجمه محمدصالح نورانی‌زاده از کتابخانه نیمه‌شب در نشر کوله‌پشتی
محمدصالح نورانی‌زاده، مترجم با سابقه در حوزه‌ی ادبیات کودک و نوجوان، برای اولین بار در سال ۱۴۰۰ مت هیگ، نویسنده کتابخانه نیمه‌شب را به فارسی‌زبانان معرفی کرد و این کتاب را با ترجمه‌ای روان و خوش‌خوان از زبان انگلیسی به فارسی برگرداند. او این اثر را از طریق نشر کوله‌پشتی منتشر کرد.
نورانی‌زاده در حین حفظ لحن نویسنده، در برخی قسمت‌های رمان تغییرات جزئی در زبان ایجاد کرد تا خوانندگان فارسی‌زبان تجربه‌ای روان‌تر و خوش‌خوان‌تر داشته باشند. او به میزان زیادی به متن اصلی وفادار بود و تمامی تغییرات را در پانویس‌ها توضیح داد. این امر باعث افزایش تعداد پانویس‌ها در برخی قسمت‌های کتاب شد.
ترجمه مینا صفری از کتابخانه نیمه‌شب در نشر میلکان
مت هیگ در کتابخانه نیمه‌شب از نثری ساده، روان و تأمل‌برانگیز استفاده می‌کند. سبک نوشتاری او صمیمی و گفتگو‌محور است و با جملات کوتاه و مستقیم، مفاهیم عمیق زندگی، انتخاب‌ها و پشیمانی‌ها را به‌راحتی منتقل می‌کند. با توجه به این ویژگی‌ها، ترجمه مینا صفری از کتابخانه نیمه‌شب اثری وفادار به متن اصلی است.
مینا صفری، مترجم جوان و پرکاری است که بیشتر آثار خود را از طریق نشر میلکان منتشر کرده است. دایره واژگان گسترده او و توانایی‌اش در انتقال سبک نویسنده، موجب خلق ترجمه‌ای روان و منسجم شده است.
ترجمه مینا صفری در مقایسه با ترجمه محمدصالح نورانی‌زاده پانویس‌های کمتری دارد و مترجم تنها نکات ضروری را توضیح داده است. یکی از ویژگی‌های برجسته این ترجمه، حفظ سبک و لحن مت هیگ است.
ترجمه گیتا گرگانی از کتابخانه نیمه‌شب در نشر کتاب‌سده
گیتا گرکانی، نویسنده و مترجمی قدیمی است که تا به حال آثار زیادی در حوزه ادبیات کودک و ادبیات بزرگسال ترجمه کرده. او ده سال سرپرست گروه تئاتر شورای کتاب کودک بود و در سال ۸۳ جایزه بهترین ترجمه رمان نوجوانان جشنواره کانون پرورش فکری را به دست آورد.
او به‌ویژه در ترجمه آثار مت هیگ، نویسنده مشهور بریتانیایی، توانسته سبک خاص این نویسنده را به‌خوبی در زبان فارسی بازآفرینی کند. گرگانی غیر از کتابخانه نیمه شب دو کتاب دیگر از مت هیگ نیز ترجمه کرده. کتاب‌های یادداشت‌هایی درباره سیاره‌ای ناآرام و چگونه زمان را متوقف کنیم؟ که نشاندهنده شناخت گرگانی از زبان و جهان داستان مت هیگ و درک او از دغدغه‌های فکری این نویسنده است.
ترجمه او از کتابخانه نیمه شب ارتباطی عمیق میان متن اصلی و خواننده‌ی فارسی‌زبان برقرار می‌کند چرا که گرگانی به واسطه سابقه‌اش در ترجمه دیگر آثار مت هیگ شناختی همه جانبه از جهانبینی نویسنده دارد و همین امر ترجمه‌ای روان، خواندنی و وفادارانه را راهی بازار کرده است.
ترجمه امین حسینیون از کتابخانه نیمه‌شب در نشر ثالث
امین حسینیون، نویسنده، مترجم و فیلمنامه‌نویس متولد ۱۳۶۱، با نگاهی سینمایی وارد دنیای ادبیات شد و این رویکرد را در ترجمه‌ی خود از کتابخانه نیمه‌شب به‌وضوح نشان داد. او با بهره‌گیری از سبک روایت تصویری و جزئی‌نگری، نسخه‌ای پرجزئیات‌تر و گسترده‌تر از این کتاب را نسبت به دیگر ترجمه‌های فارسی ارائه داد.
نشر ثالث این ترجمه را منتشر کرد و حسینیون در رسانه‌ی شخصی خود درباره‌ی تجربه‌ی شخصی‌اش در مواجهه با این داستان توضیح داد. او نخستین بار در پاییز ۱۳۹۹، در روزهایی تلخ و دشوار، کتابخانه نیمه‌شب را خواند.
او که در آن زمان با افسردگی دست‌وپنجه نرم می‌کرد، با آغاز مطالعه‌ی کتاب متوجه شد نورا سید، شخصیت اصلی داستان، نیز همین حس و حال را تجربه می‌کند و حتی تصمیم به پایان دادن زندگی‌اش گرفته است. این همذات‌پنداری، او را به ادامه‌ی داستان ترغیب کرد و تا پایان رمان همراه نورا پیش رفت. در نهایت، او با احساسی روشن‌تر و آرامشی نسبی، کتاب را به پایان رساند.
ترجمه فائزه فرهادی از کتابخانه نیمه‌شب در نشر روشنگران و مطالعات زنان
فائزه فرهادی این اثر محبوب مت هیگ را با نثری روان و وفادار به متن اصلی ترجمه کرده است. او تلاش کرده سبک روایت و فضای احساسی کتابخانه نیمه‌شب را به درستی به فارسی برگرداند و تجربه‌ای نزدیک به متن اصلی را برای خوانندگان ایجاد کند. این ترجمه با همکاری نشر روشنگران و مطالعات زنان منتشر شده و به جمع نسخه‌های فارسی این رمان پرفروش پیوسته است.
ترجمه فریده فتوحی از کتابخانه نیمه‌شب در نشر کتابسرای نیک
فریده فتوحی، از مترجمان باتجربه در حوزه ادبیات جدی، آثار مهمی را به فارسی برگردانده است. او ترجمه‌ی کتاب‌هایی مانند عقاید یک دلقک اثر هاینریش بل و بارون درخت‌نشین نوشته‌ی ایتالو کالوینو را در کارنامه‌ی خود دارد. علاوه بر این، در زمینه‌ی کتاب‌های روانشناسی نیز فعالیت کرده و آثار متعددی را در این حوزه ترجمه کرده است.
از آنجاکه کتابخانه نیمه‌شب رمانی با درون‌مایه‌های روانشناختی است و به مسائلی همچون افسردگی، پشیمانی و مفهوم انتخاب‌های زندگی می‌پردازد، سابقه‌ی فتوحی در ترجمه‌ی کتاب‌های روانشناسی تأثیر مثبتی بر کیفیت این ترجمه داشته است.
آشنایی او با مفاهیم روانشناختی و درک عمیق از فضای این‌گونه کتاب‌ها به او کمک کرده است که متن را با دقت بیشتری برگرداند و حال‌وهوای آن را به‌درستی منتقل کند. این رویکرد باعث شده است که ترجمه‌ی او از کتابخانه نیمه‌شب از نظر مفهومی قابل قبول باشد و در میان خوانندگان فارسی‌زبان جایگاه مناسبی پیدا کند.
ترجمه مهسا قنبری از کتابخانه نیمه‌شب در نشر ترنگ
نشر ترنگ،کتابخانه نیمه‌شب اثر مت هیگ را با ترجمه‌ی مهسا قنبری منتشر کرده است. این نسخه در کنار دیگر ترجمه‌های فارسی این کتاب قرار دارد و از نظر سبک و شیوه‌ی بیان تفاوت عمده‌ای با آن‌ها ندارد. مترجم متن اصلی را با دقت و بدون تغییرات چشمگیر به فارسی برگردانده و تلاش کرده است محتوای کتاب را به شکلی روان و خواندنی ارائه دهد.
بااین‌حال، این ترجمه ویژگی خاص یا متمایزی ندارد که آن را برجسته‌تر از نسخه‌های دیگر کند. مترجم با حفظ ساختار جملات و انتخاب واژگان مناسب، متنی وفادار به اصل کتاب ارائه کرده است، اما تغییر محسوسی در لحن یا شیوه‌ی روایت ایجاد نکرده است. سبک نوشتاری و جمله‌بندی‌ها ساده و روان هستند و پیچیدگی خاصی در انتقال مفاهیم دیده نمی‌شود.
به‌طور کلی، این ترجمه بدون اشکالات جدی و آزاردهنده است، اما نوآوری یا خلاقیت خاصی نیز در آن به چشم نمی‌خورد. ازاین‌رو، خوانندگانی که پیش‌تر نسخه‌های دیگری از این کتاب را مطالعه کرده‌اند، تفاوت قابل‌توجهی در این برگردان نخواهند یافت.
سخن آخر
در نهایت، می‌توان گفت که محمدصالح نورانی‌زاده در نشر کوله‌پشتی، گیتا گرگانی در نشر سده و مینا صفری در نشر میلکان از بهترین ترجمه‌های این کتاب را ارائه داده‌اند. هر یک از این مترجمان با سبک خاص خود، فضای روانشناختی و فلسفی کتاب را به‌خوبی برای خوانندگان فارسی‌زبان بازآفرینی کرده‌اند. انتخاب بهترین ترجمه به سلیقه‌ی شخصی و نیاز خواننده بستگی دارد.
