سکندرنامه، آخرین گنج از مجموعه پنج گنج (خمسه) معروف نظامی است.
این گنج شامل دو بخش جداگانه، اما (به لحاظ موضوع) بههمپیوسته شرفنامه و اقبالنامه است.
شرفنامه خلاصهای از زندگینامه فرمانروا و جنگجوی حکمتطلب یونانی معروف به اسکندر رومی است. زندگی کوتاه، اما پرماجرای اسکندر چنان لبریز از اتفاقات و وقایع خارق العاده است که نظامی ادامه آن را در اقبالنامه یعنی بخش دوم اسکندرنامه روایت میکند و این بار اسکندر را در لباس حکیم و پیامبر یا همان ذوالقرنین قرآن (به قول بعضی از مفسّران) باز میشناساند.
اسکندر سوم (۳۵۶ ـ ۳۲۳ ق.م) یا اسکندر کبیر، در متون پارسی معروف به اسکندر رومی، پادشاه مقدونیه بود. تعلیم و تربیت اسکندر را ارسطو فیلسوف شهیر یونانی به عهده داشت. اسکندر با مرگ پدرش در بیست سالگی به فرمانروایی رسید. او با شکست داریوش سوم آخرین پادشاه سلسله هخامنشی ایران، سرزمین پارسه را تسخیر و این سلسله را برانداخت.