چطور فلسفه بخوانیم؟

۵ کتاب برای شروع خواندن فلسفه

بعید است همین امروز که از خواب بیدار شدیم، احساس کنیم: «چقدر به دانستن فلسفه نیاز داریم!» برای برخی از ما فلسفه از آن حیطه‌هایی است که فکر می‌کنیم هرگز موفق به فتح قله‌های عظیم و مرتفع‌اش نمی‌شویم، از پسش بر نمی‌آییم یا به دردمان نمی‌خورد. اما بهتر است باور کنیم، فلسفه نه یک علم دور از دسترس و قله فتح‌نشدنی که بستر زندگی ماست، بستر اندیشه و تفکر ماست و در واقع بدون آنکه بدانیم همه ما غرق در فلسفه هستیم. با ما همراه باشید تا در این مقاله خواندن فلسفه برایتان راحت تر شود.

فلسفه چیست؟

در راحت‌ترین و ساده‌ترین تعریف از فلسفه می‌توان گفت: فلسفه تلاشی است برای یافتن پاسخ‌ به پرسش‌های ذهنی‌مان. تلاشی برای فهم بیش‌تر و بهتر مسائل پیرامون و جهان اطراف و درون‌مان. ما هر روز با سئوالات زیادی در ذهن‌مان مواجه هستیم که مولوی به زیبایی برخی از این سئوالات را در بیت زیر آورده است:

«از کجا آمده‌ام؟ آمدنم بهر چه بود؟/ به کجا می‌روم آخر؟‌ ننمایی وطنم!»
بله چهار پرسش بنیادین ذهن بشر از آغاز زیست تا امروز:
-جهان و ما چطور به وجود آمده‌ایم؟
-با چه هدفی زندگی می‌کنیم؟
-پس از مرگ چه بر سرمان می‌آید؟
-عاقبت کار ما چیست؟
این پرسش‌ها و مجموعه‌ای بی‌شمار دیگری از پرسش‌های مشابه که برای یافتن پاسخ‌هایش همیشه در تلاشیم. فلسفه رویکرد و راهکار انسان برای اندیشیدن به این پرسش‌ها و پیدا کردن پاسخی برای آن‌هاست.

در تعریف تخصصی‌تر از فلسفه آمده است: فلسفه عبارت از علم و شناخت موجود از آن جهت که موجود است نه از آن جهت که تعیّن خاصی دارد مثلاً جسم است، انسان یا گیاه است و مانند آن، بنابراین به طور خلاصه فلسفه به آن دانشی گفته می‌شود که درباره هستی با قطع نظر از مصادق آن بحث می‌کند. به عبارت دیگر فلسفه آن علمی است که درباره کلی‌ترین مسایل هستی که مربوط به هیچ موضوع خاصی نیست و به همه موضوعات هم مربوط است بحث می‌کند و همه هستی را به عنوان یک موضوع در نظر گرفته و درباره آن بحث می‌کند.

قدم اول برای خواندن فلسفه چیست؟

با توجه به تعدد منابع و کتاب‌های فلسفی و اسامی متعددی که از فیلسوفان شنیده‌ایم شروع خواندن فلسفه امری پیچیده و حتی نشدنی به نظر می‌رسد! اما مطمئن باشید همیشه می‌توان با راه‌هایی ساده‌تر و عملی‌تر یک شروع خوب داشت.
برای شروع فلسفه‌خوانی پیشنهادات زیادی وجود دارد، برخی از اساتید اصرار به دانستن تاریخ فلسفه و مکاتب فلسفی دارند، برخی معتقدند که بهتر است از کتاب‌های عامیانه‌تر و داستانی‌تر شروع کرد.

روش خواندن فلسفه را خودتان انتخاب کنید!

ترجیح می‌دهید عمیق‌تر و مفصل‌تر با پایه‌های علم فلسفه آشنا شوید یا می‌خواهید با گشت و گذار در فضاهایی داستانی و لذت‌بخش سر از فلسفه دربیاورید. انتخاب با شماست.

• کتاب‌های مهم را دسته‌بندی کنید. با گشت‌وگذاری در اینترنت فهرست بسیار زیادی از کتاب‌های فلسفی پیدا می‌کنید. بر اساس اطلاعات این کتاب‌ها می‌توانید آن‌ها را دسته‌بندی کنید؛ کتاب‌هایی درباره فلسفه، کتاب‌های تاریخ فلسفه، نظریات فیلسوفان، آشنایی با فیلسوفان مهم جهان، بنیادهای فلسفه و غیره.
• ۴ یا ۵ کتاب را بر اساس روش خواندنتان انتخاب کرده و از همان‌ها شروع کنید. برای اینکه کم‌تر دچار سردرگمی بشوید بهتر است کتاب‌هایی که هدفشان آشنایی اولیه با فلسفه یا فلسفه به زبان ساده است را انتخاب کنید.
• پس از انتخاب دسته کتاب‌های مورد نظر در آغاز مقدمه هر کدام را خوانده و با فضای کلی کتاب آشنا شوید. برای این کار می‌توانید به نمونه کتاب‌های رایگان فیدیبو نیز مراجعه کرده تا به راحتی حال و هوای کتاب و شیوه نوشتاری نویسنده دستتان بیایید.
• یادتان باشد برخی از کتاب‌ها نیاز به دانستن لغات تخصصی، تئوری‌ها و علوم پایه فلسفی دارد،‌ در نتیجه بهتر است همیشه یک فرهنگ اصطلاحات فلسفه کنار دستتان باشد.
  

۵ کتاب پیشنهادی برای یک شروع هیجان‌انگیز خواندنِ فلسفه:

• کتاب الفبای فلسفه نوشته نایجل وار برتون
  این کتاب همانطور که از اسم آن مشخص است، بهترین راهنما برای کسانی است که تازه فلسفه‌خوانی و فلسفه‌دانی را آغاز کرده‌اند. واربرتون در این کتاب با زبانی ساده و همه‌فهم مسائل پیچیده را آموزش می‌دهد. این کتاب بر خلاف کتاب‌هایی چون دنیای سوفی نظریات فیلسوفان بزرگ را مطرح نمی‌کند بلکه سعی می‌کند با مطرح کردن پرسش‌های اساسی، شکل‌گیری تفکر نقادانه و وارد شدن فلسفه به زندگی روزمره را آموزش می‌دهد.

 نسخه صوتی کتاب الفبای فلسفه با صدای آرمان سلطانزاده 

کتاب تاریخچه کوتاهی از فلسفه
ارسطو، شوپنهاور، اپیکور، اروین یالوم،‌ اسپینوزا، نیچه، افلاطون، دکارت، لاکان، مارتین هایدگر و… تعداد بی‌شماری از اسامی که گه‌گاه می‌شنویم یا از آن‌ها می‌خوانیم. اما بی‌شک دانستن زندگی و اندیشه‌های همه آن‌ها برایمان ممکن نیست. نایجل واربرتون در این کتاب نیز با همان زبان ساده و جذاب همیشگی سرگذشت سقراط،‌ افلاطون و ارسطو را بیان کرده و ما را با اندیشه‌ها و افکار آنها آشنا می‌کند.

فلسفه برای نوآموزان (دو جلد)
پل تامسون و شارون‌ ام.کی این کتاب را برای مخاطبان نوجوان نوشته‌اند اما پس از انتشار و دریافت نظرات خوانندگان مشخص شد این کتاب برای دانشجویان و همه کسانی که می‌خواهند فلسفه را شروع کنند مناسب و جذاب است.
 دنیای شگفت‌انگیز فلسفه
کشف لحظه‌های شیرین و جذاب فلسفه. با این کتاب می‌توانید از ذهنتان به شیوه‌ای کاملا جدید و هیجان‌انگیز استفاده کنید، نگاهی دقیق‌تر به مسائل و اطرافتان داشته باشید، کشف کنید، به سخت‌ترین پرسش‌های ذهنی‌تان پاسخ دهید و با فیلسوفان مشهور آشنا شوید.