جایزه ادبی گنکور چیست و برندگان آن چه کسانی هستند؟

نگاهی به جایزه معتبر ادبی گنکور

گنکور (concourd)، معتبرترین جایزه فرانسوی است که هرسال هیئت داوران آن در طبقه بالای رستوران «دوران» پاریس جمع می‌شوند و پس از ناهار درست جلوی رستوران نام برنده را اعلام می‌کنند. این جایزه مهم و بسیار معتبر در سال ۱۸۶۷ توسط «ادمونت گنکور» به یاد برادرش «ژول گنکور» که نویسنده بود بنیان گذاشته‌شد و در سال ۱۹۰۳ مجمع ادبی گنکور رسما شروع به‌کار کرد. گنکور معتبرترین جایزه ادبیات فرانسه و یکی از بهترین‌ها در جهان است که تنها ۱۰ یورو به نویسنده‌ی برنده اهدا می‌کند اما به قول ادمونت گنکور«برنده گونکور در عرض یک‌سال میلیونر می‌شود.» این جمله عملا سرلوحه این بنیاد ادبی قرار گرفته و همچنان مبلغ جایزه به صورت نمادین ۱۰ یورو است. شاید در قرن نوزدهم این مبلغ برای تاب آوردن نویسنده تا کتاب بعدی کفاف می‌داد اما با توجه به اعتباری که این جایزه در طول زمان کسب کرده این مبلغ به صورت نمادین تغییر ندادند؛ درعوض به این جایزه لقب «جایزه پرستیژ» گفته می‌شود و روی فروش کتاب تاثیر شگرفی می‌گذارد. کتاب‌فروش‌های پاریس هم به این مهم که کتاب‌های برنده گنکور در صدر تقاضای کتاب‌خوان‌ها است اذعان دارند. سال گذشته «هروه لو تلیه» نویسنده فرانسوی با رمان «ناهنجاری» یا «ایرادی در کار نیست» (l’anomalie) برنده این جایزه شد و در عرض یک‌سال نزدیک به یک میلیون از نسخه این کتاب فروخته شد.البته کنگور جامعه هدف کنگور کتاب‌هایی است که در تخیل امر خلاقه و برجسته‌ای انجام داده باشد.

روند انتخاب برنده جایزه گنکور

برنده گنکور در سه مرحله تعیین می‌شود. در مرحله اول از بین کتاب‌های ارسالی پانزده کتاب انتخاب می‌شوند که از میان آن‌ها هشت کتاب به مرحله دوم راه پیدا می‌کنند. در مرحله سوم این هشت کتاب هم مورد داوری قرار می‌گیرند و چهار کتاب به مرحله نهایی می‌روند. مراتب رای‌گیری به این صورت است که نام چهار فینالیست را در سبدی قرار می‌دهند و داورها با برداشتن اسم‌ها نظر مثبت یا منفی خود را اعلام می‌کنند. این روند تا ۱۰ دور ادامه دارد و نویسنده‌ای که بیشترین رای را گرفته‌باشد برنده گنکور است. اگر بعد از پانزده دور برنده مشخص نشد، رای دبیر این انجمن دوبرابر دیگر اعضا حساب می‌شود. بعد از انتخاب برنده، دبیر کل که هم‌اکنون «فیلیپ کلود» نویسنده و کارگردان مشهور فرانسوی است، جلوی رستوران «دوران» و در حضور خبرنگارهای منتظر، نام برنده را اعلام می‌کند. به طور سنتی نویسند‌های کاندید در کافه‌ای نزدیک رستوران منتظر می‌مانند و پس از اعلام نام برنده، مبلغ ۱۰ یورو را به صورت نمادین دریافت می‌کند و به سوال خبرنگارها جواب می‌دهد.

مهمترین نویسندگان برنده جایزه گنکور

رومن گاری برنده دو جایزه گنکور!

هر نویسنده تنها یک بار برنده گنکور می‌شود، البته همیشه استثنا هم وجود دارد. رومن گاری که در سال ۱۹۵۶ برای رمان «ریشه‌های آسمان» برنده گنکور شده بود در سال ۱۹۷۵ هم بابت رمان «زندگی پیش رو» برای دومین بار برنده این جایزه شد، البته نه با نام رومن گاری. «زندگی در پیش‌رو» با نام مستعار «امیل آژار» نوشته شد و تا زمان اعلام برنده کسی از چهره واقعی پشت این اسم مستعار خبر نداشت. از نویسنده‌های مشهور دیگری که برنده گنکور شده می‌توان به  انتخاب پرسروصدای «مارسل پروست» اشاره کرد. در سال ۱۹۱۹ «مارسل پروست» با «در جستجوی زمان از دست‌رفته» و «رولان دورژلس» برای کتاب «جنگ صلیب‌های چوبی» به رقابت پرداختند که هیئت داوری پروست را انتخاب کرد. بر اساس آیین‌نامه این گنکور، این جایزه به «نویسندگان جوان» اهدا می‌شود و پروست در آن زمان ۴۸ ساله بود، اما از آنجا که این رمان اولین کار پروست بود و شایستگی برنده شدن گنکور را داشت به او اهدا شد. در سال ۱۹۲۱، «رنه ماران» اولین نویسنده رنگین‌پوستی بود که برنده این جایزه شد و در سال ۱۹۳۲، «لوئی فردینان سلین» نویسنده شهیر فرانسوی برای اولین رمانش «سفر به انتهای شب» این جایزه را دریافت کرد. «سیمون دوبوار» فیلسوف و نویسنده فرانسوی برای رمان «ماندارین‌ها» گنکور را به خانه برده و نویسنده ایرانی-فرانسوی «مریم مجیدی» هم در سال ۲۰۱۷ با رمان «مارکس و عروسک» برنده گنکور شد. نوامبر سال گذشته رمان «ناهنجاری» نوشته «هروه لو تلیه» برنده گنکور شد. «ناهنجاری» یا «ایرادی در کار نیست» داستان سه شخصیت متفاوت در پرواز پاریس_نیویورک است که دو بار باهم برخورد می‌کنند؛ یک مرد بزن‌بهادر، یک ستاره پاپ نیجریایی و یک نویسنده. «فردریک بگبدر» نویسنده و منتقد فرنسوی در مجله فیگارو درباره این کتاب نوشته: «ماجرایی جذاب و محبوب، قصه‌ای که برگ‌های کتاب را یکی از پس دیگر با اتفاقات قریب‌الوقوع طی می‌کند. به طور تجربی، رمانی است فوق ادبی.» لو تریه در مورد این جایزه می‌گوید: «تو هرگز انتظار جایزه‌ای مثل گنکور را نداری. تو نمی‌نویسی که گنکور را ببری و بعد نمی‌توانی تصور کنی که برنده آن شدی.» برنده امسال این جایزه «محمد موگارسار» نویسنده ۳۱ ساله سنگالی برای رمان «محرمانه‌ترین خاطرات یک مرد» است. به نظر می‌رسد این دومین سیاه‌پوستی است که چک نمادین ۱۰یورویی گنکور را به خانه می‌برد.

[button color=”blue” link=”https://fidibo.com/book/111217-%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%B5%D9%88%D8%AA%DB%8C-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%D9%BE%DB%8C%D8%B4-%D8%B1%D9%88″ size=”big” align=”center” radius=”9″ rel=”follow”]زندگی در پیش رو[/button]

• برای نوشتن داستان‌های تخیلی از چه کتاب‌هایی الهام بگیریم؟

روزنامه گنکور

پیش از جایزه ادبی گنکور، این نام بر روی مجله‌ای بود که در سال ۱۸۵۰ ادمونت و ژول درمی‌آوردند. در سال ۱۸۷۰ پول به دلیل بیماری سفلیس درگذشت و ادمونت به پاس یادبود برادرش اولین آجرهای این جایزه معتبر و چندصدساله را چید. جایزه گنکور هر سال به نویسنده‌ای اهدا می‌شود که اولین رمان خود را نوشته‌باشد. البته این انجمن ادبی در سال ۲۰۹۹ جایزه گنکور زندگی‌نامه‌نویسی، داستان کوتاه، شعر و داستان کودک هم اضافه کرده‌است.

نویسنده آفریقایی برنده جایزه گنکور ۲۰۲۱

در سال ۲۰۲۱ نویسنده سنگالی محمد امبوگار موفق به دریافت این جایزه معتبر شد. او پیش از این نیز در دیگر محافل ادبی خوش درخشیده بود و در سال ۲۰۱۴ نیز نیز برنده جایزه استفن هسل شده بود. از دیگر جوایز او می‌توان به جایزه ادبی پورت برای رمان «سکوت همسرایان»،‌جایزه متیس فرانسه برای رمان «زمین محاصره شده» و جایزه احمادو کوروما برای همین رمان در سال ۲۰۱۶ اشاره کرد.

رمان برگزیده جایزه گنکور ۲۰۲۱ «محرمانه‌ترین راز انسان» نام دارد و پنجمین رمانِ محمد امبوگار است او به خاطر خلق شخصیت‌های مرموز و چندوجهی و همچنین سبک نگارشش در این کتاب مورد تحسین منتقدان قرار گرفته است.

جنجال گنکور زیر سایه کرونا

سال ۲۰۲۰ سالی عجیب در تاریخ خواهد بود، همه‌گیری کرونا روی تمام عناصر زندگی بشر سایه انداخت و از جزئی‌ترین موارد زندگی هر شخص تا کلان‌ترین سیاست‌های جهانی را تحت تاثیر قرارداد. جوایز ادبی نیز از این طوفان سهمگین در امان نبودند و جایزه معتبر گنکور در سال ۲۰۲۰ با تعویق‌های چندباره روبرو شد!

در نهایت و طی یک جلسه آنلاین، تازه‌ترین رمان لوته‌یه به نام «ناهنجاری» با هشت رای از سوی هیئت داوران به عنوان برگزیده اصلی انتخاب شد. داستان رمان «ناهنجاری» درباره سه شخصیت؛ یک ستاره پاپ، یک نویسنده و یک آدمکش است طی سفری به نیویورک با مورد عجیبی رو به رو می‌شوند.