کتاب فهرست های خطی فارسی نشر انتشارات مرکز مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت امور خارجه

کتابخانه تخصصی وزارت امورخارجه مجموعاً دارای ۶۵۶ مجلد نسخه خطی به زبان های فارسی، عربی، ترکی و اردو می باشد. این کتاب شامل فهرست نسخه های خطی فارسی کتابخانه است که تعدادی نسخه خطی عربی و ترکی و یک جلد اردو را نیز شامل می شود. (شایان ذکر است که فهرست نسخه های خطی عربی این مجموعه پیش از این منتشر شده است که حدود ۶۰۰ عنوان در ۳۰۰ مجلد را شامل می شود.) اکثر نسخه های خطی کتابخانه وزارت خارجه به جز تعداد اندکی، بعد از انقلاب اسلامی، به مجموعه کتابخانه افزوده شده است و نسخه های خطی پیش از انقلاب توسط استاد ایرج افشار تحت عنوان «فهرست نسخه های خطی کتابخانه وزارت امور خارجه»[۱] منتشر شده است. مجموعه نسخه های موجود در این فهرست ۷۵۶ عنوان در ۳۵۴ مجلد است که از این تعداد ۲۱ مجلد (نه عنوان) به عربی و ۱۸ مجلد (نه عنوان) به زبان ترکی و دو مجلد به زبان اردو می باشد. شیوه تنظیم براساس شماره ردیف نسخه ها در قفسه است و سپس نسخه ها در دو بخش کتابشناسی و نسخه شناسی معرفی شده است به این ترتیب که: در ابتدای هر مداخل شماره ردیف آورده شده، سپس نام اثر ذکر شده است. در ذیل نام کتاب، نام مولف/ شارح و مترجم و... همراه با سال تولد و وفات ذکر شده است. پس از آن موضوع کتاب (براساس مستند موضوعی کتابخانه ملی) آمده است و در بخش بعدی به معرفی اثر از جمله سبب تألیف اثر، فهرست مندرجات، ابواب و فصول و عباراتی از آغاز و انجام نسخه ذکر شده است. اما در نسخه شناسی؛ نخستین اطلاع این بخش انجامه است که از زبان کاتب نقل شده و دلات بر ختم نسخه دارد. پس از آن اطلاعات مربوط به تعداد صفحات، تعداد سطر، اندازه متن، نوع خط، کاتب، تاریخ و محل کتابت، نوع و رنگ کاغذ، توصیف جلد و مشخصات آرایشی نسخه آمده است. همچنین در ظهر برگ های اول و آخر نسخه یا در برگ های اضافی اول و آخر نسخه یادداشت هایی بوده است که آورده شده است و سپس به یادداشت های مالکیت، وقف و شناسایی مهرها پرداخته شده است.