«چرا می‌خوابیم؟» بیشتر از اینکه نام یک کتاب به نظر برسد سوالی است که ممکن است ذهن ما را به خود مشغول کند. به طور میانگین هر فرد یک‌سوم عمر خود را در خواب می‌گذارند، اما ما چقدر درباره این بخش از زندگی‌مان می‌دانیم؟ نفش خواب در عملکردهای روزانه و حافظه ما چیست؟
چطور می‌توانیم خواب راحت‌تر و بهتری داشته باشیم؟
متیو واکر نویسنده کتاب «چرا می‌خوابیم؟» سعی در پاسخ دادن به این سئوال و کشف رازهای خواب و بی‌خوابی دارد. کتاب چرا می‌خوابیم به سرعت مورد توجه مخاطبان سراسر جهان قرار گرفته و در ایران نیز به دلیل اهمیت این موضوع و این کتاب، علی بندری در اپیزود ۴۸ام پادکست بی‌پلاس به معرفی خلاصه کتابِ «چرا می‌خوابیم» پرداخته است.
آشنایی بیشتر با متیو واکر Matthew Walker دانشمند اعصاب و روان
متیو واکر یک فوق‌تخصص و دانشمند علوم اعصاب و روان است و تخصص و فوق‌تخصص خود را در رشته عصب‌شناسی از دانشگاه نیوکاسل انگلستان اخذ کرده است. واکر در انگلستان به دنیا آمد و از دانشگاه نیوکاسل در رشته‌ی فیزیولوژی مغز و اعصاب دکترا گرفت. در ژوئن ۲۰۰۴ متیو واکر به‌عنوان استاد و مدرس ارشد روانپزشکی در دانشکده پزشکی هاروارد مشغول به کار شد و سه سال با همین سمت در هاروارد ماند و پژوهش‌هایی بسیار تخصصی و دقیق در زمینه خواب انجام داد. وی از ژوئیه ۲۰۰۷ به عنوان استاد علوم اعصاب و روانشناسی در دانشگاه کالیفرنیا مشغول به تدریس است. ذکر این نکته هم خالی از لطف نیست که بدانید “چرا می‌خوابیم؟” اولین کتاب متیو واکر است.
اهمیت خواب در چیست؟
به‌رغم اینکه ضرورت خواب کافی و به‌موقع بر هیچ‌کس پوشیده نیست، اما هنوز موضوعات زیادی درمورد آن وجود دارد که محققان کشف نکرده‌اند. امروزه در دانشگاه‌های بزرگ و معتبر دنیا، تیم‌های تحقیقاتی متشکل از زبده‌ترین دانشمند اعصاب و روان در حال بررسی زوایای پنهان مانده خواب از دید علم بشر هستند.
می‌دانیم خواب به بدن و مغز اجازه می‌دهد دوباره انرژی به دست آورند و طوری خود را ترمیم کنند که بسیار حیاتی است. طبق تحقیقات و نتایج مستند شده دانشمندان، یکپارچه‌سازی حافظه، پردازش اطلاعات، رشد فیزیکی، ترمیم عضلات و بی‌شمار پردازش دیگر حین خواب اتفاق می‌ا‌فتد. خواب برای تقویت سیستم ایمنی و کمک به بدن در مبارزه با بیماری نیز ضروری است. خواب به‌موقع و کافی تاثیر مستقیمی بر روی فعالیت‌های روزانه ما دارد. نحوه برخورد با همکاران، فرزندان، اعضای خانواده، ارباب رجوع، نحوه رانندگی ما و… در یک روز عادی بازتاب مستقیمی از میزان خواب ما در شب گذشته دارد. خواب درست و کافی یکی از نیازهای اصلی و انکارناپذیر روابط کاری و خانوادگی موفق، کسب و کار و تحصیلات موفق است.
در مجموع می‌توان نتیجه گرفت انسان‌های موفق و یا انسان‌های سلامت، قطعا یک برنامه‌ریزی درست برای خواب خود دارند و خیلی به ندرت اسیر واژه‌ای به نام کمبود خواب می‌شوند، از سوی دیگر افرادی که در زندگی و یا شغل خود لنگ می‌زنند و یا دچار عارضه‌های جسمی و روحی هستند بدون شک از خواب منظمی برخوردار نیستند.
کمبود خواب؛ عارضه‌ای فراگیر
به تفاضل میزان خوابی که یک فرد به آن نیاز دارد و مقدار خوابی که بدن وی واقعا دریافت می‌کند، کمبود خواب گفته می‌شود. برای مثال کسی که هر شب به ۸ ساعت خواب نیاز دارد اما فقط ۶ ساعت می‌خوابد، در طول هفته ۱۴ ساعت کمبود خواب دارد. افزایش کمبود خواب خطر بیماریهای جسمی و روحی فراوانی را در انسان به‌طرز چشمگیری افزایش می‌دهد. کمبود خواب نه به‌صورت آنی بلکه تدریجی باعث زوال جسم و عقل و روح آدمی می‌گردد.
بی‌خوابی چه تاثیراتی بر زندگی ما دارد؟
کم‌خوابی و بی‌خوابی بصورت مستقیم بر کیفیت زندگی فردی و اجتماعی تاثیر گذارده و تمامی سطوح زندگی را دستخوش اثرات مخرب خود می‌دارد. کم‌خوابی و بی‌خوابی از روابط کاری و خانوادگی گرفته تا روابط عاطفی بین افراد را به‌هم ریخته و تقریبا شکل زندگی را از چهارچوب استانداردش خارج می‌سازد، در ادامه ققط به برخی از مهم‌ترین اثرات بدخوابی اشاره می‌کنیم:
- افزایش خطر ابتلا به بیماریهای قلبی و عروقی
- ایجاد اختلال در عملکرد مغز
- کاهش تدریجی قدرت حافظه کوتاه مدت
- بروز مشکلات عمده در حافظه بلند مدت افراد
- خطر ابتلا به کم‌یبینی و یا پیرچشمی
- کم خوابی شما را بی حوصله، خسته، دمدمی مزاج، حساس، زودرنج و بد خلق می‌کند
- احتمال افزایش حوادث حین رانندگی
- کاهش محسوس کیفیت کار و زندگی در فرد
- افزایش خطر ابتلا به افسردگی و حتی میل به خودکشی
- تضعیف سیستم ایمنی بدن
- اگر شما مبتلا به فشارخون بالا هستید ممکن است بی‌خوابی، فشار خون شما را در طول روز افزایش دهد.
- افزایش خطر ابتلا به دیابت
- بی‌خوابی و یا کم‌خوابی، تاثیر منفی روی کاهش وزن خواهد داشت.
هر دوی این عوامل سبب اختلال در تولید هورمون‌های کنترل اشتها می‌شوند.
معرفی کتاب چرا می‌خوابیم در پادکست بی‌پلاس
تقریبا تمامی اهل کتاب و مطالعه در ایران با پادکست‌های بی پلاس که توسط علی بندری و تیم همکارانش تهیه و ارائه می‌شود آشنایی دارند و حداقل یکی از اپیزودهای جذاب این مجموعه را شنیده‌اند. علی بندری و همکارانش به دنبال افزایش سطح یادگیری در جامعه هستند و در این مسیر تاکنون آثار بسیار ارزنده‌ای را ارائه کرده‌اند.در پادکست بی‌پلاس، با هدف معرفی خلاصه‌ای از مهم‌ترین کتاب‌های غیرداستانی جهان ارائه می‌شود. در این پادکست از ایده و اهداف اصلی نویسنده هر کتاب می‌شنویم و موضوعات و سرفصل‌های کتاب را مرور می‌کنیم. می‌توان گفت پادکست بی پلاس راهنمایی کارآمد برای مطالعه کتاب‌های غیرداستانی است.
همانطور که گفتیم علی بندری در اپیزود شماره ۴۸ بی پلاس بصورت کامل کتاب چرا می‌خوابیم؟ را معرفی کرده است. علی بندری در این اپیزود به بیانی بسیار شیوا و با آن لحن و خوانش جذاب و دلنشین‌اش مطالعه این کتاب را به همه توصیه کرده است. در معرفی یک ساعته بی پلاس، این
کتاب از این دریچه بررسی شده که خواب، هنوز برای خیلی از ما پر از پرسش و ابهام است. بخش قابل توجهی از زندگی ما در خواب سپری می‌شود و خواب درست و کافی تاثیر خیلی زیادی روی کیفیت بخشی از زندگی دارد که در آن بیداریم.
خواب از نگاه متیو واکر
متیو واکر در این اثر که اخیرا یکی از پرفروش‌ترین کتاب‌های نیویورک شده و نامزد جایزۀ کتاب لس آنجلس تایمز در بخش علوم و فناوری نیز است با استناد به پژوهش‌هایی که انجام داده و همچنین پیشرفتهای علمی و چندین دهه تحقیق بالینی، نظریه‌ای ارائه می‌دهد که طی آن بدانیم و بفهمیم که چگونه می‌توانیم از خواب برای بهبود یادگیری، افزایش کارآمدی و بهبود مستمر روابط اجتماعی و بالا بردن سطح انرژی بهره بگیریم و همچنین از بیماری‌هایی همچون سرطان، دیابت و آلزایمر پیشگیری کنیم.همچنین در بخش‌هایی از کتاب متیو واکر به چرایی و فلسفه رویا و خواب دیدن پرداخته و به‌صورت علمی و برپایه مشاهدات و تحقیقاتی که انجام داده است به اساس رویا بر مبنای افکار روزانه انسان پرداخته است.
واکر با پاسخگویی به اساسی‌ترین پرسش‌های انسان در زمینه خواب، ما را با خود همراه می‌سازد. سوالاتی نظیر کافئین و الکل چگونه بر خواب تأثیر می‌گذارند؟ چرا الگوی خواب ما در طول زندگی تغییر می‌کند؟ وسایل کمکی خواب معمولاً چه تاثیری بر ما دارند و آیا می‌توانند در درازمدت آسیب برسانند؟ و بسیاری سوالات دیگر، نگرشی نوین و مثبت نسبت به خواب را در وجود ما نهادینه می‌کند.یکی از نقاط قوت این اثر خواندنی، پژوهش‌محور بودن آن است که باعث قابل استنادتر شدن آن می‌شود. این کتاب به تمامی افرادی که علاقمند به مطالعات کتاب روانشناسانه در زمینه خواب هستند پیشنهاد می‌گردد.
