سریال سووشون یکی از آثار تازه‌ی شبکه نمایش خانگی است که نرگس آبیار نگارش و کارگردانی آن را بر عهده دارد. این مجموعه اقتباسی تصویری از رمان ماندگار سیمین دانشور به همین نام است؛ اثری که در ادبیات معاصر فارسی جایگاهی ویژه دارد و کتاب صوتی سووشون نیز منتشر شده است.
پیش از این، منیژه محامدی داستان «سووشون» را روی صحنه تئاتر با بازی افسانه بایگان و محمد اسکندری اجرا کرده بود. اکنون نرگس آبیار با نگاهی تازه، این روایت تاریخی را در قالب سریال بازآفرینی کرده است.
داستان سریال سووشون به مقاومت مردم شیراز در برابر اشغال انگلیسی‌ها می‌پردازد. بازی درخشان بهنوش طباطبایی و میلاد کی‌مرام بر جذابیت و عمق این روایت افزوده است.
پلتفرم نماوا تهیه و تولید این سریال را بر عهده داشته و آن را در تاریخ ۹ خرداد ۱۴۰۴ منتشر کرده است. اما تنها چند ساعت پس از انتشار، به دلیل «عدم دریافت مجوزهای قانونی»، پخش آن متوقف شد. در ادامه این مقاله، ضمن معرفی سریال سووشون، نگاهی نیز به رمان اصلی سیمین دانشور خواهیم انداخت تا با این اثر تاثیرگذار تاریخی بیشتر آشنا شویم.
داستان سریال سووشون
سریال سووشون را نرگس آبیار با اقتباس از رمان ماندگار سیمین دانشور نوشته و کارگردانی کرده است. این مجموعه تاریخی که فعلاً تنها یک قسمت از آن روی پلتفرم‌ها آمده، داستانی در شیراز و سال‌های پایانی جنگ جهانی دوم روایت میکند.
ماجرا در فاصله سال‌های ۱۳۲۰ تا ۱۳۲۵ رخ می‌دهد و مقاومت مردم شیراز را در برابر استعمار انگلیس نشان می‌دهد. در مرکز داستان، زری قرار دارد؛ زنی جوان و تحصیل‌کرده که در ابتدا در نقش یک همسر سنتی ظاهر می‌شود. اما پس از مرگ تراژیک یوسف، همسرش، مسیر زندگی‌اش را تغییر می‌دهد و به یک زن آگاه و مبارز تبدیل می‌شود.
یوسف، مالک زمین و مخالف سلطه بیگانگان، حاضر نمی‌شود محصولاتش را به ارتش انگلیس بفروشد. همین پافشاری باعث می‌شود با نیروهای اشغالگر درگیر شود تا جایی که در نهایت فردی ناشناس او را به قتل می‌رساند. این اتفاق زری را از انفعال بیرون می‌آورد و مسیر داستان را به سوی فضایی نمادین و اسطوره‌ای هدایت میکند.
سریال سووشون فقط درباره استعمار نیست؛ این مجموعه مفاهیمی چون ایستادگی، فداکاری، هویت و امید را به‌خوبی بازتاب می‌دهد و نقش تأثیرگذار زنان در تحولات اجتماعی را برجسته میکند. این سریال تصویری قوی از مقاومت مردم شیراز و ایران در برابر ظلم خلق کرده و به مخاطب نشان می‌دهد که حتی در تاریک‌ترین زمان‌ها، امید و آزادی هنوز زنده‌اند.
سریال سووشون چقدر در اقتباس به کتاب وفادار است؟
وقتی پای یک سریال اقتباسی به میان می‌آید، اولین سوالی که معمولاً ذهن مخاطب را درگیر میکند، میزان وفاداری آن به اثر اصلی است. این پرسش وقتی اهمیت بیشتری پیدا میکند که متن اصلی، رمانی جاودان مثل سووشون نوشته سیمین دانشور باشد. نرگس آبیار با ساخت این سریال تلاش کرده پاسخی قابل تامل به این دغدغه ارائه دهد که می‌توان آن را از دو منظر بررسی کرد.
از یک سو، آبیار و گروهش با حساسیت بالا در طراحی صحنه و انتخاب لوکیشن، قصد داشتند فضای داستان رمان را به شکلی ملموس بازسازی کنند. آنها فیلم‌برداری را در بافت تاریخی شیراز انجام دادند و با بهره‌گیری از مکان‌های واقعی، تلاش کردند اصالت روایت را به بیننده منتقل کنند. بازسازی دقیق فضای اجتماعی و سیاسی دهه ۱۳۲۰، از جمله اجرای وفادارانه مراسم عروسی که داستان با آن آغاز می‌شود، از نکات برجسته این تلاش بود.
اما از سوی دیگر، آبیار صرفاً به بازسازی روایت رمان بسنده نکرد و آن را بازتعریف کرد. او ساختار روایت خطی رمان را کنار گذاشت و با استفاده از فلاش‌بک‌ها و خاطرات زری، به داستان عمق و پیچیدگی بیشتری بخشید. این شیوه روایت نوین، به سریال هویتی مستقل و تازه داد که فراتر از اقتباس صرف بود.
علاوه بر این، شخصیت‌ها نیز در این سریال ابعاد تازه‌ای یافتند. آبیار شخصیت‌هایی مانند مراد و سودابه هندی را پررنگ‌تر کرد و زاویه دیدی نو به روایت افزود. این رویکرد نشان می‌دهد که او فقط به وفاداری به متن اصلی بسنده نکرده، بلکه سعی داشته اثری خلق کند که هم‌زمان با سلیقه مخاطب معاصر نیز همخوانی داشته باشد.
سووشون در بین پرفروش‌ترین کتاب‌های بهمن ماه ۱۴۰۳ فیدیبو هم قرار داشت. این کتاب همچنین در بین پرفروش‌ترین رمان‌های ایرانی در تمامی ادوار هم قرار دارد.
سریال سووشون چند قسمت است؟
بر اساس اطلاعات اولیه، این سریال در ۳۰ قسمت ۸۰ دقیقه‌ای ضبط و تولید شده است. اما ممکن است با گذشت زمان و ممیزی‌های پیش بینی نشده و تصمیمات تهیه کننده، تعداد قسمت‌های سریال، کمتر یا بیشتر از اعداد اولیه شود.
- تعداد قسمت‌ها: ۳۰ قسمت
- مدت تقریبی هر قسمت: حدود ۸۰ دقیقه
نقاط قوت و ضعف سریال سووشون در اقتباس از اثر سیمین دانشور
یکی از نقاط قوت سریال، وفاداری به طراحی صحنه‌ها و استفاده از لوکیشن‌های اصیل است. همچنین، ایده‌های نوآورانه مثل فلاش‌بک‌ها و انیمیشن به روایت داستان کمک کرده‌اند. این نوآوری‌ها باعث شده‌اند سریال «سووشون» شکل تازه و جذابی به خود بگیرد. اما برخی انتخاب‌ها مانند لهجه بازیگران، گاهی فهم دیالوگ‌ها را سخت میکند. همچنین، تغییراتی در تصویرسازی شخصیت‌ها ممکن است برای طرفداران رمان ناراحت‌کننده باشد.
سریال «سووشون» ترکیبی از وفاداری و بازآفرینی است. این اثر توانسته هم مخاطبان کتاب را راضی نگه دارد و هم تماشاگران جدید را جذب کند. البته، همان‌طور که کارگردان گفته، اقتباس هرگز نمی‌تواند جای خواندن رمان را بگیرد. تفاوت‌ها در سریال و کتاب به دلیل زبان متفاوت سینما و محدودیت‌های ساختاری است.
جشن امضای جنجالی سووشون
نشست «ادبیات در قاب تصویر» به مناسبت ساخت سریال «سووشون» با اقتباس از رمان سیمین دانشور، روز ۲۵ اردیبهشت در نمایشگاه بین‌المللی کتاب برگزار شد. در این نشست نرگس آبیار، کارگردان و بهنوش طباطبایی بازیگر سریال حضور داشتند و درباره روند اقتباس گفتگو شد. پس از این مراسم، حاشیه‌هایی درباره «جشن امضای کتاب سووشون» به وجود آمد و برخی مدعی شدند عوامل سریال کتاب اصلی را امضا کرده‌اند که واکنش‌های منفی به همراه داشت.
اما بررسی ویدئوها نشان داد که نرگس آبیار و بهنوش طباطبایی تنها کارت‌پستال‌های داخل کتاب را امضا کردند و امضایی روی خود کتاب انجام نگرفت. این سوءتفاهم به دلیل انتشار پوستری با عنوان «جشن امضای کتاب» ایجاد شد که ناشر آن را تأیید نکرد و پس از تذکر حذف شد. تغییر ظاهری کتاب هم تنها محدود به نوار دور جلد بود که برگرفته از تصاویر سریال است.
حضور عوامل سریال در غرفه انتشارات خوارزمی بیشتر به منظور گرامیداشت یاد سیمین دانشور و معرفی اثر ارزشمند او بود، نه امضای رسمی کتاب. سریال «سووشون» اقتباسی آزاد از رمان است که زندگی زری و مبارزات او را پس از کشته شدن همسرش توسط انگلیسی‌ها روایت میکند.
بازیگران سریال سووشون
سریال سووشون با تکیه بر حضور بازیگران مطرح و توانمند، روایتگر داستانی تاریخی، اجتماعی و عاطفی است. این سریال با بهره‌گیری از چهره‌های سرشناس سینما و تلویزیون، توانسته شخصیت‌هایی عمیق و باورپذیر خلق کند.
بهنوش طباطبایی در نقش «زری»، زنی تحصیل‌کرده و دغدغه‌مند را به تصویر می‌کشد که در مسیر تحول شخصی و اجتماعی قرار می‌گیرد. زری ابتدا همسر مردی مبارز است، اما به‌تدریج خود به کنشگری فعال تبدیل می‌شود.
میلاد کی‌مرام نقش «یوسف» را ایفا میکند؛ مردی آرمان‌گرا که عشق به خانواده را فدای عدالت‌خواهی میکند. هرچند داستان با مرگ او آغاز می‌شود، اما حضورش در ذهن زری و روند سریال پررنگ باقی می‌ماند.
از دیگر شخصیت‌های تأثیرگذار سریال سووشون می‌توان به حاج‌آقا معتمد (مجید صالحی)، سودابه هندی (آزاده صمدی)، فردوس (ترلان پروانه) و خان‌کاکا (سام درخشانی) اشاره کرد که هرکدام نماینده‌ی طیفی از جامعه‌اند؛ از محافظه‌کار تا فرصت‌طلب، از قربانی تا معترض.
سریال سووشون در اقتباس از رمان سیمین دانشور، با تغییراتی در روایت و شخصیت‌پردازی، داستانی پویاتر و دراماتیک‌تر ارائه داده است. همین بازآفرینی، آن را به اثری متمایز در میان سریال‌های تاریخی ایرانی تبدیل کرده است.
سخن آخر
سریال «سووشون» تلفیقی از وفاداری به رمان سیمین دانشور و بازآفرینی خلاقانه است. نرگس آبیار تلاش کرده داستان مقاومت مردم شیراز و نقش زنان را به شکلی تازه روایت کند. با این وجود، هیچ اقتباسی جای خواندن رمان را نمی‌گیرد. برای درک عمیق‌تر داستان و شخصیت‌ها، پیشنهاد می‌شود پس از دیدن سریال، نسخه اصلی کتاب را مطالعه کنید. کتاب صوتی و کتاب الکترونیکی سووشون نیز در فیدیبو قابل دسترس است.
5 Responses
*تقلید بسیار ناشیانه و غیرحرفه ای لهجه شیرازی در سریال سووشون*
این موضوع واقعاً جای تأسف دارد، به ویژه برای اثری با این سطح از اهمیت و سرمایه‌گذاری که بر اساس یک رمان کلاسیک مانند *سووشون* ساخته شده است. لهجه شیرازی یکی از زیباترین و غنی‌ترین لهجه‌های فارسی است و اگر به درستی استفاده نشود، نه تنها به اصالت اثر لطمه می‌زند، بلکه ممکن است برای مخاطبان شیرازی یا آشنا با این لهجه، تجربه‌ای آزاردهنده ایجاد کند.
گاهی سازندگان، حتی با بودجه بالا، به دلیل محدودیت زمانی یا کم‌توجهی به جزئیات، از متخصصان زبان و کارشناسان لهجه استفاده نمی‌کنند یا اگر هم استفاده کنند از بی تجربه ترین و بی علم ترین و باصطلاح ارزان ترین آنها در این زمینه استفاده می کنند که این یک اشتباه بزرگ در تولید آثار تاریخی یا منطقه‌ای است.
حتی اگر کارشناس لهجه خبره هم حضور داشته ، اگر بازیگران زمان کافی برای تمرین یا توانایی تطبیق نداشته و یا اراده ای برای استفاده از بازیگران حرفه ای بومی وجود نداشته باشد نتیجه مطلوب نخواهد بود.
در این سریال به نظر میرسد که تیم تولید بیشتر انرژی و هزینه را روی طراحی صحنه، لباس، یا جلوه‌های بصری گذاشته و لهجه را کم‌اهمیت تلقی کرده باشد.
ساخت اثر اقتباسی از *سووشون*، که بخشی از هویت فرهنگی و تاریخی ایران است، مسئولیت سنگینی دارد.آنچه مشخص است در این سریال لهجه شیرازی به شکل ناشیانه اجرا شده و این نه تنها به اعتبار اثر آسیب زده، بلکه حس بی‌اعتمادی در مخاطبان نسبت به سایر بخش‌های پروژه ایجاد کرده. جای تعجب است که با حضور کارگردانی باتجربه مانند نرگس آبیار، چنین اشکالی به چشم نخورده یا اصلاح نشده است.
لهجه تو فیلم خیلی واضح نیست و بیشتر متوجه کلام بازیگر نمی شوی
اتفاقا من به عنوان کسی که شیرازی نیستم بعد از دیدن این سریال زیبا بیشتر عاشق لهجه شیرازی شدم و خیلی علاقمند شدم که بیشتر بشنوم و با تماشای قسمت های جدید بیشتر لذت ببرم . از نظر من اتفاقا چیزی که جذابیت سریال رو بیشتر کرده همین نوع صحبت بازیگران که خیلی هم آرام بخش هستش و صد البته لهجه شیرازی هستش. ولی خوب شیرازی ها بهتر میتونن نظر بدن .
باسلام
باتشکر از خانم آبیار.مسلما لهجه یکی از مهمترین ابزار کلامی ست برای فیلمها وسریالهایی که از گویش و زبان مردم آن شهر مبخواهند بهره ببرد خانم بهنوش طباطبایی قبلا در یک سریال که در نقش یک خانم اصفهانی هم بود به ایفای نقش پرداخته بود که با اعتراض مردم اصفهان روبرو شد ولی دراین سریال از عهده ی لهجه ی شیرازی بهترازاصفهانی برآمده است ولی اگر کارگردانهای عزیز سعی میکردند از بازیگران زحمتکش همان شهر استفاده کنند خیلی به مراتب بهترخواهد بود وازطرفی فرصتی برای بازیگران توانمند آن شهر که درگمنامی بسر نبرند و بخاطر اینکه بودن یک بازیگر سرشناس به روند معروف شدن آن سریال کمک میکند میتوانند لااقل یکی یا دو بازیگر معروف را استفاده کنند و این فرصت خوب را برای دیدن بازیگرهای توانمندآن شهر مورد توجه قرار دهند
باتشکر فرزانه بازیگر و نویسنده
من به عنوان یک فرد شیرازی لهجه شیرازی بازیگران را تحسین می کنم و وفاداری انها را می ستایم . گر چه خیلی از اصطلاحات و کلمات برای مخاطب شیرازی چندان مفهو م نباشد . اما گارگردان گرامی وبازیگران غیر بومی خیلی تلاش نموده وقابل تقدیر است .